Klasik sınıflandırmaya nazaran maddenin 3 ayrı hali vardır. bu tür durumlar katı, sıvı ve gaz halidir. Son yıllarda bu sınıflandırmaya 4. bi...
Klasik sınıflandırmaya nazaran maddenin 3 ayrı hali vardır. bu tür durumlar katı, sıvı ve gaz halidir. Son yıllarda bu sınıflandırmaya 4. bir hal eklenmiştir. Buna maddenin plazma hali denmektedir. Kısaca yeni sınıflandırmaya nazaran; katı,sıvı,gaz ve plazma olmak suretiyle maddenin dört hali mevcuttur. Bu sınıflandırmalar maddenin günlük kullanımları üstüne yapılmıştır. Oysa araştırmalar son olarak 16 tane madde hali tanımlarlar. Bu tür şeyler; klasik haller haricinde; sıvı kristal, amorf katı, manyetik tertipli, süperiletken, süperakışkan, Bose-Einstein yoğunlaşması, Rydberg molekülü,plazma(iyonlaşmış gaz), kuark-gluon plazması, dejenere madde, süperkatı, sicimsi sıvı ve süpercamdır.
Bizler klasik sınıflandırmayı inceleyelim. Kısaca maddeni katı, sıvı, gaz ve plazma hallerini.1. Maddenin Katı Hali
Maddenin katı hali belli başlı bir şekle ve hacme haizdir. Katı maddeyi oluşturan atom ve moleküller yok denecek kadar azdır. Atom ve moleküller içinde bir düzenlilik vardır. Atomlar titreşim hareketi yaparlar.Maddenin en tertipli halidir. 2. Maddenin Sıvı Hali
Maddenin sıvı hali, belli başlı bir şekle haiz değildir. Sıvılar akışkan olduklarından bulundukları kabın şeklini alır. Sıvı halde atom ya da moleküller katılardan daha düzensiz olup tanecikler arası boşluklar katılardan daha fazladır ama sıkıştırlamazlar. Bir miktar düzensiz hareket vardır. Bununla birlikte bulundukları kabın şeklini alırlar ve bir halden başka bir hale girebilirler. 3. Maddenin Gaz Hali
Atom ya da moleküllerin içinde boşlukların en fazlaca olduğu haldir. Gaz tanecikleri içinde boşluk fazla olduğunda gazlar sıkıştırılabilirler. Gaz tanecikleri düzensiz olarak hareket ederler. Bu hareketleri esnasında gaz molekülleri birbiri ile benzeşik olarak karışabilirler. Bunların yayılmaları hissedilebilir ya da gözle takip edilebilir. Bir odaya damlatılan bir kolonyanın kokusu kısa sürede hissedilirken, bir sigara dumanının yayılması da gözle takip edilebilir. Konuldukları kabı dolduracak şekilde genleşerek kabın şeklini ve hacmini alırlar. Gazlar maddenin en düzensiz halidir ve bir tek gazlar (tanecikler arasındaki boşluk fazla olduğundan) sıkıştırılabilme özelliğine haizdir. 4. Maddenin Plazma Hali
Gaz halindeki maddeye enerji vermeye devam edersek, atomların dış kabuklarındaki elektronlar atomdan ayrılmaya başlar. Bu durumda madde, artı ve eksi yüklü parçacıklardan oluşan yüksek enerjili bir gaz haline gelir. Artı ve eksi yükler, birbirlerini çekmelerine karşın, birleşerek yansız bir atom oluşturamazlar çünkü parçacıkların kinetik enerjileri, aralarındaki elektrostatik bağ enerjisinden fazladır. Güneş ve başka yıldızlar (nötron yıldızları hariç) tamamen plazma halindedir. Plazma haline uzay boşluğunda da bol miktarda rastlanır. Uzaydaki plazma epey soğuk olmasına karşın, çok seyreltik olduğundan birleşerek yansız atomlar oluşturma ihtimali düşüktür. Gazlardan örnekler;hava,tabii gaz,likit gaz,sera gazları vb.gibidir.
Bir madde değişik ısı ve tazyik şartlarında üç hâlde de bulunabilir. Mesela, saf su, H2O ile formüle edilir. Katı hâlde buz, sıvı hâlde su ve gaz hâlinde su buharı şeklinde vardır.
YORUMLAR