KPD - Almanya Komünist Partisi .Org Vikipedi, Özgür ansiklopedi Almanya Komünist Partisi (Almanca: Kommunistische Partei Deutschlan...
KPD - Almanya Komünist Partisi
.Org Vikipedi, Özgür ansiklopedi
Almanya Komünist Partisi (Almanca: Kommunistische Partei Deutschlands), 1918-1933 yılları içinde önde gelen Alman siyasî partisi, II. Dünya Savaşı'ndan sonrasında Garp Almanya'da ufak bir siyasî partidir. I. Dünya Savaşı'ndan sonrasında cenk karşıtı Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht önderliğindeki komünistler tarafınca kurulmuştur. Partinin önceli Spartakusbund örgütüdür. Başarısız 1919 ayaklanmasından sonrasında parti Leninizmi benimseyecektir. Weimar Cumhuriyeti yıllarında KPD seçimlerde en fazla %35 oy alacak ve bu zamanda Nasyonal Toplumcu Alman İşçi Partisi (NSDAP) ile beraber öne çıkan iki özneden biri olacaktır. Hitler'in başa geçmesinden sonrasında KPD yasadışı duyuru edilmiş ve parti üyeleri tutuklanmıştır. Parti yeraltına çekilse de Naziler örgüte büyük zarar vermiştir. Savaştan sonrasında parti yeniden ayağa kalkacak ve hem Garp hem de Şark Almanya'da örgütlenecektir. 1949 yılındaki Garp Almanya Bundestag seçimlerinde meclise vekil sokabilmiştir. Ama Sovyet bölgesinde Demokratik Almanya Cumhuriyeti kurulunca Batıdaki komünist partisinin gücü azalmıştır. Doğuda, Komünist Parti Toplumsal Demokrat Parti ile birleşecek ve Toplumcu Birlik Partisi kurulmuş ve 1990 yılına kadar iktidarda bulunmuştur. Avrupada ise parti 1956 senesinde Anayasa Mahkemesince kapatılmış, 1969 senesinde ise yeniden kurulmuştur.
Kuruluşu
I. Dünya Savaşı'ndan ilkin Toplumsal Demokrat Parti (SPD) Almanya'daki en büyük toplumcu partidir. Hâlâ Marksist bulunduğunu iddia etse de parti 1914 senesinde bundan böyle reformist olmuştur. Yaklaşmakta olan dünya savaşına karşı II. Enternasyonal üyesi partiler işçi eylemleriyle harbe engel olmak için uluslararsı mitingler düzenlemiş ve savaşacak taraflardaki işçilerin birbirleriyle bir alıp veremedikleri olmadığı, hükümetlerin halklar içinde düşmanlığı körüklediği anlatılmaya çalışılmıştır. Buna karşın muharebede taraf olan ülkelerdeki toplumcu ve işçi partileri burjuva hükümetlerinin cenk bütçelerine onay verecektir. Bu partilere SPD de dahildir. Partinin cenk yanlısı tutumunu protesto eden Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg önderliğinde sol kanat üyeleri partiden ayrılacaktır. Ayrılan grup içindeki komünistler Spartakusbund (Spartakistler Birliği) örgütünü kuracaklardır. Cenk yılları esnasında harbe karşı toplumcu partilerin toplamış olduğu Zimmerwald ve Kienthal Konferanslarında yer alır. I. Dünya Savaşının sona ermesinden sonrasında yenilginin sebebini askeri yönetimde gören askerler ve savaşın çilesini çeken halk isyan edcek ve Kasım 1918'de tüm Almanya'da ayaklanmalar adım atacaktır. Aralık 1918'de Spartakusbund Almanya Komünist Partisi - KPD ismini alacaktır. Liebknecht ve Luxemburg önderliğindeki KPD 1919 ve 1920 yıllarında Almanya'da toplumcu devrim için ayaklanacaktır. İmparatorluğun çöküşünden sonrasında başa gelen Toplumsal Demokrat Partisi sosyalizme karşıdır ve ayaklanmaları şiddetle bastırmak için örgütlenecektir. Bolşeviklerin Ekim Devrimi ile Sovyetler Birliğinde iktidarı almasından sonrasında iyice korkuya kapılan sosyal-demokratlar Müdafa Bakanı Gustav Noske önderliğinde “Freikorps†adıyla anılacak savaştan dönen askerlerden oluşan silahlı milisler örgütleyecektir. Berlin'de Ocak 1919'da başarısız olacak Spartakist Ayaklanmadan sonrasında Liebknecht ve Luxemburg yargısız infaz edilecektir. Parti bundan sonrasında ikiye bölünecektir; partinin içinden Almanya Komünist İşçi Partisi (KAPD) çıkacaktır. Leo Jogiches'in öldürülmesinden sonrasında Paul Levi partinin başına geçecektir. Önde gelen üyeler içinde Clara Zetkin, Paul Frolich, Hugo Eberlein, Franz Mehring, August Thalheimer ve Ernst Meyer sayılabilir. Parti sosyal-demokrat işçi ve sendikaları kazanmak amacıyla acil devrimci ayaklanma siyasetinden vazgeçecektir. Bu yeni siyasetle birlikte parti büyümeye başlamış olacak ve partiden ayrılan gruplar yeniden partiye dönecektir. 1920'li seneler süresince KPD Moskova'da Zinoviev ile Stalin arasındaki politika farklılıklarının yansımalarını hissedecek ve iç çekişmelerle boğuşacaktır. Ekim Devrimi açsından bakıldığında Almanya Devrimi çok ehemmiyet taşımaktadır. Ekim Devriminin mimarı Lenin endüstri olarak geri bir ülke olan Rusya'daki devrimin ilk olarak ama Batıdaki paracı ülkelerdeki devrimler yardımıyla ayakta kalabileceğini düşünürken, Avrupada beklenen devrim gerçekleşmeyince Sovyetler Birliği kendi ayakları üstünde durmaya çalışacak ve Stalin'in tek ülkede sosyalizm açılımını benimseyecektir. Moskova'nın bu siyasetiyle görüş ayrılığına düşen parti başkanı Levi 1921 senesinde Komintern tarafınca görevden alınacaktır. 1920'li yıllarda türlü parti üyeleri Troçkist oldukları iddiasıyla partiden uzaklaştırılacak, içlerinde Heinrich Brandler, August Thalheimer ve Paul Frolich şeklinde adlar olan partiye muhalif gruplar ise ayrı bir teşkilat kurmaya çalışacaklardır.
Weimar Cumhuriyeti yılları
1923 senesinde Sovyetler Birliğinin istekleri çerçevesinde yeni bir KPD liderliği seçilecektir. Partinin başındaki Ernst Thälmann, acil devrim siyasetinin bırakıldığını açıklamış, KPD 1924 yılından itibaren ise parlamento seçimlerine katılmış ve başarı kazanmıştır. Bu yıllarda KPD Avrupa'daki en kuvvetli komünist partisidir ve Sovyetler Birliği haricinde öncü bir görevi mevcuttur. Genel anlamda farklılık göstermekle birlikte minimum %10 oranında oy alan parti 1932 seçimlerinde 100 vekil çıkartacaktır. Aynı yıl meydana getirilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Thälmann %13.2 oy alacaktır. KPD politikalarını eleşirenler meydana getirilen sekter davranışların ve sosyal-demokratların toplumsal faşist olarak adlandırılmasının bir hata bulunduğunu ve yükselen Nazi iktidarına karşı sosyal-demokrasiyle birlikte bir ittifaklık kurulma ihtimalinin imkânsız hale geldiğini belirtirler. Ama benzer şekilde SPD yönetimi de yükselen Nazilere karşı komünistlerle ittifak yapmak istememektedir. Hitler'e iktidarı verecek olan ve bir süre sonra Nazi Almanyasının Türkiye elçisi olan Franz von Papen başa vardığında KPD tarafınca meydana gelen genel greve SPD katılmayacaktır.
Nazi iktidarı
Hitler'in Başbakan seçilmesinden sonrasında Reichstag binası Nazilerce ateşe verilmiş ve kundaklama vakası komünistlerin üstüne atılmıştır. (Marinus van der Lubbe suçlu bulunmuş ve idam edilmiştir.) Gerilmiş siyasal ortamı bahane eden Hitler kendisine muhteşem yetkiler veren kararnameyi onaylatarak tüm komünist milletvekillerini tutuklattırıp hapishaneye attırır. KPD Nazilerce başarıyla bastırılmış olacaktır. Parti lideri Thälmann dahil olmak suretiyle binlerce komünist toplama kamplarına götürülür. Tutuklamalardan kaçmayı başarcak olan KPD liderleri Wilhelm Pieck ve Walter Ulbricht Sovyetler Biriğine gideceklerdir. Tüm Nazi iktidarı süresince KPD gizli saklı yeraltı örgütünü koruyacak ama Nazilere karşı verilen direniş mücadelesinde çok büyük kayıplar verilecektir. Bununla birlikte faşizmin başkenti Berlin'de 1 Mayıs afişlemesi yapılacak, kurulan gizli saklı haber alma grubu Kızıl Orkestra yardımıyla çok kıymetli bilgiler Sovyetler Birliğine ulaştırılacaktır.
1937 Tasfiyesi
KPD liderlerinden Sovyetler Birliğinde bulunanlar 1937-38 yıllarındaki Tasfiye Hareketi esnasında siyasal ortamdan etkileneceklerdir. Eberlein, Heinz Neumann, Hermann Remmele, Fritz Schulte ve Hermann Schubert idam edilecek, bazıları da Margarete Buber-Neumann şeklinde çabalama kamplarına gönderilecektir.
Soğuk cenk yılları
Günümüzde varlığını sürdüren Almanya Komünist Partisinin logosu
Almanya Demokratik Cumhuriyetinde Pieck ve Ulbricht liderliğindeki KPD Toplumsal Demokrat Partinin doğudaki unsurlarıyla birleşerek Toplumcu Birlik Partisini (SED) kuracak ve Doğuda iktidarda kalacaktır. Garp Almanya'da ise KPD örgütlenecek ve ilk seçimlerde % 5.7 oy alacaktır. Ama Soğuk Savaşın başlaması ve Şark Almanya karşıtlığının şiddetlenmesiyle beraber partiye yoğun ideolojik baskı kurulmuş ve ardındaki halk desteği sönümlenmiştir. 1953 yılındaki seçilerde % 2.2 oy alan KPD meclise vekil gönderemeyecek ve 1956 senesinde da yasadışı duyuru edilecektir. Partinin kapatılmasından sonrasında KPD üyeleri örgütlü olarak siyasete devam edacektir. Halihazırdaki Almanya Komünist Partisi DKP 1968 senesinde yeniden kurulan partidir.
İsim benzerliği
KPD adı 1956 senesinde kapatılan partinin gerçek temsilcisi olma iddiasındaki başka siyasal partilerce de kullanılmaktadır. Bu tür durumlar içinde gene 1968 senesinde kurulan KPD/ML (marksist-leninist) maoist bir partidir. Bir sürü bölünmeye uğramış, son olarak troçkistlerle birleşmiş ve 1990'lı yıllarda kendisini tasfiye etmiştir.1990 senesinde Şark Berlin'de Toplumcu Birlik Partisinden atılan Demokratik Almanya Cumhuriyeti yöneticileri KPD isminde bir partiyi yeniden kurmuşlardır. Kurucular içinde Erich Honecker de mevcuttur.
.Org Vikipedi, Özgür ansiklopedi
Almanya Komünist Partisi (Almanca: Kommunistische Partei Deutschlands), 1918-1933 yılları içinde önde gelen Alman siyasî partisi, II. Dünya Savaşı'ndan sonrasında Garp Almanya'da ufak bir siyasî partidir. I. Dünya Savaşı'ndan sonrasında cenk karşıtı Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht önderliğindeki komünistler tarafınca kurulmuştur. Partinin önceli Spartakusbund örgütüdür. Başarısız 1919 ayaklanmasından sonrasında parti Leninizmi benimseyecektir. Weimar Cumhuriyeti yıllarında KPD seçimlerde en fazla %35 oy alacak ve bu zamanda Nasyonal Toplumcu Alman İşçi Partisi (NSDAP) ile beraber öne çıkan iki özneden biri olacaktır. Hitler'in başa geçmesinden sonrasında KPD yasadışı duyuru edilmiş ve parti üyeleri tutuklanmıştır. Parti yeraltına çekilse de Naziler örgüte büyük zarar vermiştir. Savaştan sonrasında parti yeniden ayağa kalkacak ve hem Garp hem de Şark Almanya'da örgütlenecektir. 1949 yılındaki Garp Almanya Bundestag seçimlerinde meclise vekil sokabilmiştir. Ama Sovyet bölgesinde Demokratik Almanya Cumhuriyeti kurulunca Batıdaki komünist partisinin gücü azalmıştır. Doğuda, Komünist Parti Toplumsal Demokrat Parti ile birleşecek ve Toplumcu Birlik Partisi kurulmuş ve 1990 yılına kadar iktidarda bulunmuştur. Avrupada ise parti 1956 senesinde Anayasa Mahkemesince kapatılmış, 1969 senesinde ise yeniden kurulmuştur.
Kuruluşu
I. Dünya Savaşı'ndan ilkin Toplumsal Demokrat Parti (SPD) Almanya'daki en büyük toplumcu partidir. Hâlâ Marksist bulunduğunu iddia etse de parti 1914 senesinde bundan böyle reformist olmuştur. Yaklaşmakta olan dünya savaşına karşı II. Enternasyonal üyesi partiler işçi eylemleriyle harbe engel olmak için uluslararsı mitingler düzenlemiş ve savaşacak taraflardaki işçilerin birbirleriyle bir alıp veremedikleri olmadığı, hükümetlerin halklar içinde düşmanlığı körüklediği anlatılmaya çalışılmıştır. Buna karşın muharebede taraf olan ülkelerdeki toplumcu ve işçi partileri burjuva hükümetlerinin cenk bütçelerine onay verecektir. Bu partilere SPD de dahildir. Partinin cenk yanlısı tutumunu protesto eden Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg önderliğinde sol kanat üyeleri partiden ayrılacaktır. Ayrılan grup içindeki komünistler Spartakusbund (Spartakistler Birliği) örgütünü kuracaklardır. Cenk yılları esnasında harbe karşı toplumcu partilerin toplamış olduğu Zimmerwald ve Kienthal Konferanslarında yer alır. I. Dünya Savaşının sona ermesinden sonrasında yenilginin sebebini askeri yönetimde gören askerler ve savaşın çilesini çeken halk isyan edcek ve Kasım 1918'de tüm Almanya'da ayaklanmalar adım atacaktır. Aralık 1918'de Spartakusbund Almanya Komünist Partisi - KPD ismini alacaktır. Liebknecht ve Luxemburg önderliğindeki KPD 1919 ve 1920 yıllarında Almanya'da toplumcu devrim için ayaklanacaktır. İmparatorluğun çöküşünden sonrasında başa gelen Toplumsal Demokrat Partisi sosyalizme karşıdır ve ayaklanmaları şiddetle bastırmak için örgütlenecektir. Bolşeviklerin Ekim Devrimi ile Sovyetler Birliğinde iktidarı almasından sonrasında iyice korkuya kapılan sosyal-demokratlar Müdafa Bakanı Gustav Noske önderliğinde “Freikorps†adıyla anılacak savaştan dönen askerlerden oluşan silahlı milisler örgütleyecektir. Berlin'de Ocak 1919'da başarısız olacak Spartakist Ayaklanmadan sonrasında Liebknecht ve Luxemburg yargısız infaz edilecektir. Parti bundan sonrasında ikiye bölünecektir; partinin içinden Almanya Komünist İşçi Partisi (KAPD) çıkacaktır. Leo Jogiches'in öldürülmesinden sonrasında Paul Levi partinin başına geçecektir. Önde gelen üyeler içinde Clara Zetkin, Paul Frolich, Hugo Eberlein, Franz Mehring, August Thalheimer ve Ernst Meyer sayılabilir. Parti sosyal-demokrat işçi ve sendikaları kazanmak amacıyla acil devrimci ayaklanma siyasetinden vazgeçecektir. Bu yeni siyasetle birlikte parti büyümeye başlamış olacak ve partiden ayrılan gruplar yeniden partiye dönecektir. 1920'li seneler süresince KPD Moskova'da Zinoviev ile Stalin arasındaki politika farklılıklarının yansımalarını hissedecek ve iç çekişmelerle boğuşacaktır. Ekim Devrimi açsından bakıldığında Almanya Devrimi çok ehemmiyet taşımaktadır. Ekim Devriminin mimarı Lenin endüstri olarak geri bir ülke olan Rusya'daki devrimin ilk olarak ama Batıdaki paracı ülkelerdeki devrimler yardımıyla ayakta kalabileceğini düşünürken, Avrupada beklenen devrim gerçekleşmeyince Sovyetler Birliği kendi ayakları üstünde durmaya çalışacak ve Stalin'in tek ülkede sosyalizm açılımını benimseyecektir. Moskova'nın bu siyasetiyle görüş ayrılığına düşen parti başkanı Levi 1921 senesinde Komintern tarafınca görevden alınacaktır. 1920'li yıllarda türlü parti üyeleri Troçkist oldukları iddiasıyla partiden uzaklaştırılacak, içlerinde Heinrich Brandler, August Thalheimer ve Paul Frolich şeklinde adlar olan partiye muhalif gruplar ise ayrı bir teşkilat kurmaya çalışacaklardır.
Weimar Cumhuriyeti yılları
1923 senesinde Sovyetler Birliğinin istekleri çerçevesinde yeni bir KPD liderliği seçilecektir. Partinin başındaki Ernst Thälmann, acil devrim siyasetinin bırakıldığını açıklamış, KPD 1924 yılından itibaren ise parlamento seçimlerine katılmış ve başarı kazanmıştır. Bu yıllarda KPD Avrupa'daki en kuvvetli komünist partisidir ve Sovyetler Birliği haricinde öncü bir görevi mevcuttur. Genel anlamda farklılık göstermekle birlikte minimum %10 oranında oy alan parti 1932 seçimlerinde 100 vekil çıkartacaktır. Aynı yıl meydana getirilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Thälmann %13.2 oy alacaktır. KPD politikalarını eleşirenler meydana getirilen sekter davranışların ve sosyal-demokratların toplumsal faşist olarak adlandırılmasının bir hata bulunduğunu ve yükselen Nazi iktidarına karşı sosyal-demokrasiyle birlikte bir ittifaklık kurulma ihtimalinin imkânsız hale geldiğini belirtirler. Ama benzer şekilde SPD yönetimi de yükselen Nazilere karşı komünistlerle ittifak yapmak istememektedir. Hitler'e iktidarı verecek olan ve bir süre sonra Nazi Almanyasının Türkiye elçisi olan Franz von Papen başa vardığında KPD tarafınca meydana gelen genel greve SPD katılmayacaktır.
Nazi iktidarı
Hitler'in Başbakan seçilmesinden sonrasında Reichstag binası Nazilerce ateşe verilmiş ve kundaklama vakası komünistlerin üstüne atılmıştır. (Marinus van der Lubbe suçlu bulunmuş ve idam edilmiştir.) Gerilmiş siyasal ortamı bahane eden Hitler kendisine muhteşem yetkiler veren kararnameyi onaylatarak tüm komünist milletvekillerini tutuklattırıp hapishaneye attırır. KPD Nazilerce başarıyla bastırılmış olacaktır. Parti lideri Thälmann dahil olmak suretiyle binlerce komünist toplama kamplarına götürülür. Tutuklamalardan kaçmayı başarcak olan KPD liderleri Wilhelm Pieck ve Walter Ulbricht Sovyetler Biriğine gideceklerdir. Tüm Nazi iktidarı süresince KPD gizli saklı yeraltı örgütünü koruyacak ama Nazilere karşı verilen direniş mücadelesinde çok büyük kayıplar verilecektir. Bununla birlikte faşizmin başkenti Berlin'de 1 Mayıs afişlemesi yapılacak, kurulan gizli saklı haber alma grubu Kızıl Orkestra yardımıyla çok kıymetli bilgiler Sovyetler Birliğine ulaştırılacaktır.
1937 Tasfiyesi
KPD liderlerinden Sovyetler Birliğinde bulunanlar 1937-38 yıllarındaki Tasfiye Hareketi esnasında siyasal ortamdan etkileneceklerdir. Eberlein, Heinz Neumann, Hermann Remmele, Fritz Schulte ve Hermann Schubert idam edilecek, bazıları da Margarete Buber-Neumann şeklinde çabalama kamplarına gönderilecektir.
Soğuk cenk yılları
Günümüzde varlığını sürdüren Almanya Komünist Partisinin logosu
Almanya Demokratik Cumhuriyetinde Pieck ve Ulbricht liderliğindeki KPD Toplumsal Demokrat Partinin doğudaki unsurlarıyla birleşerek Toplumcu Birlik Partisini (SED) kuracak ve Doğuda iktidarda kalacaktır. Garp Almanya'da ise KPD örgütlenecek ve ilk seçimlerde % 5.7 oy alacaktır. Ama Soğuk Savaşın başlaması ve Şark Almanya karşıtlığının şiddetlenmesiyle beraber partiye yoğun ideolojik baskı kurulmuş ve ardındaki halk desteği sönümlenmiştir. 1953 yılındaki seçilerde % 2.2 oy alan KPD meclise vekil gönderemeyecek ve 1956 senesinde da yasadışı duyuru edilecektir. Partinin kapatılmasından sonrasında KPD üyeleri örgütlü olarak siyasete devam edacektir. Halihazırdaki Almanya Komünist Partisi DKP 1968 senesinde yeniden kurulan partidir.
İsim benzerliği
KPD adı 1956 senesinde kapatılan partinin gerçek temsilcisi olma iddiasındaki başka siyasal partilerce de kullanılmaktadır. Bu tür durumlar içinde gene 1968 senesinde kurulan KPD/ML (marksist-leninist) maoist bir partidir. Bir sürü bölünmeye uğramış, son olarak troçkistlerle birleşmiş ve 1990'lı yıllarda kendisini tasfiye etmiştir.1990 senesinde Şark Berlin'de Toplumcu Birlik Partisinden atılan Demokratik Almanya Cumhuriyeti yöneticileri KPD isminde bir partiyi yeniden kurmuşlardır. Kurucular içinde Erich Honecker de mevcuttur.
Komünist ne anlamına gelir?
Almanya ve Almanya Zamanı
Komünist Nedir?
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR