Mükellefiyet isim Arapça mukellefiyyet Yükümlülük. Mükellefiyet, huk., yasal düzenlemeler kanalıyla ya da genel kanı gereğince, ki...
Mükellefiyet
isim Arapça mukellefiyyet
Yükümlülük.
Mükellefiyet, huk., yasal düzenlemeler kanalıyla ya da genel kanı gereğince, kişinin yerine getirmekle yükümlü olduğu eylemlerdir. Bireye oranla üstün bir konumda bulunan yönetim tüzel kişisi, kamu hizmetini yerine getirirken para, mal ya da emeğe gereksinme duyar. Yönetim bu gereksinmelerinin bir kısmını piyasadan hususi kişiler şeklinde satın ile birlikte giderir. Ama diğeri kısımı için değişik bir yöntem izler. Bu yöntemle kişi, kamu gücü karşısında kalmakta ve isteğine bakılmaksızın mal, para vermeye ya da alın terini sunmaya zorlanır. Mükellefiyetin bireyce yerine getirilmemesi durumunda yaptırım uygulanır. En malum şekli vergi mükellefiyetidir. Her kişi elde etmiş olduğu kazancın belirgin bir oranında vergi ödemek zorundadır, Yönetimce bireye yüklenen mükellefiyet, olağan ve muhteşem durumlarda değişik biçimlerde uygulanır. Olağan dönemlerde uygulanan mükellefiyetin en malum örnekleri, vergilendirme, askerlik yaptırma, kamulaştırma, bilirkişilik ve nüfus sayımı görevliliğidir. Muhteşem durumlarda yönetimin mal ve hizmet elde etmek için kullandığı yöntemlerin başlangıcında ise istiımlak gelir. İstimlak göç eder malların yönetimce kamulaştırılmasıdır. Bu yöntem yalnız yönetimin, piyasadan taşınırları satın almasını engelleyecek, muhteşem bir durumun varlığında sözkonusu olur; ya yönetim göç eder mal üstünde geçici kullanma hakkı elde eder ya da tümüyle mala el koyar. Türk hukuk sisteminde mevzuyu düzenleyen genel bir yasa yer almamakla birlikle anayasada ve diğeri pek çok yasada muhteşem durumlarda vatandaşlara para, mal ve çabalama yükümlülükleri konabileceği belirtilmektedir. Millî Savunma Mükellefiyeti Yasası, MİNİ Koruma Yasası ve Umumî Hayatta Etkili Afetler Yasası bunlara örnek olarak gösterilebilir. Mükellefiyetle ilgili düzenlemelere Çağdaş Yasa'da da rastlanır. Yasanın 35. maddesinde “Herkes yardım etmemesi halinde yoksulluğa düşecek olan üstsoyuna (usulüne) ve altsoyuna (füruuna) ve kardeşlerine bakmakla mükelleftir†hükmü mükellefiyete ilişkin düzenlemelere örnek olarak gösterilebilir.
Mesuliyet anlamina gelir
MüKELLEFİYET, -ti a. (ar. yükümlü ve -iyyef ten mükellefiyyet). Esk.
1. Maddi ve tinsel yükümlülük, mesuliyet.
2. Zorla kabul ettirilen vazife, yapmak zorunda bulunulan iş.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR