MüRG a. (fara mürğ, murğ). Esk. 1. Kuş: Heman o! murga benzer kim gelür mâr âşiyânına" (Vasfi, XVI. yy.). 2. Mürg-ab, mürg-i ab...
MüRG a. (fara mürğ, murğ). Esk.
1. Kuş: Heman o! murga benzer kim gelür mâr âşiyânına" (Vasfi, XVI. yy.).
2. Mürg-ab, mürg-i ab ya da mürg-i abi, su kuşu; ördek; kaz. || Mürg-baz, kuş yetiştiricisi, kuşbaz. || Mürg-dil, kuş yürekli; korkak. || Mürg -zar, kuş bahçesi. || Mürg-i sevgi, sevgi kuşu; sevgi. || Mürg-ı azer-etruz, ateş şeklinde parıldayan kuş; kaknus kuşu. || Mürg-i bağ, mürg-i bâm, mürg-i çemen, mürg-i haşhan, mürg -i sahb, mürg-i şeb-ahenk, mürg-i şebhan, mürg-i şebhiz, bülbül. || Mürg-i bal-şikeste, kanadı kırık kuş. || Mürg-i bigâhhan, mürg-i biyaki, vakitsiz öten horoz. || Mürg-i dânâ. akıllı kuş: papağan. || Mürg-i dil, gönül kuşu; yürek: “Aşiyan-ı mürg-i dil zülf-i peri- şanımdadır" (Fuzuli, XVI. yy.). || Mürg-i et- han, söz kuşu: “Öteden bir yılan çalar ıslık;/mürg-i ethân hâmûşu sekrândır" (Tevfik Fikret). || Mürg-i guşt-ruba, et kapan kuş; çaylak. || Mürg-i hakgu, mürg-i şeb-aviz, ishak kuşu. || Mürg-i haneni, ev kuşu; tavuk. || Mürg-i İsa, yarasa. ]! M. rıileb. cıdak kuşu; söz. || Mürg-i name-ber, mektup götürmüş olan kuş; posta güvercini. || Mürg-i rengin -tac, renkli tacı olan kuş; horoz. || Mürg-i ruz, gün kuşu; güneş. || Mürg-i seher, mürg-i subh, sabah kuşu; bülbül. || Mürg-i sidre, Cebrail. || Mürg-i Süleyman, çavuşkuşu, hüthüt. || Mürg-i şeb ü ruz, gece ile gündüzün kuşu; ay ve güneş. || Mürg-i tarab, şenlik kuşu; bülbül; güvercin; şarkı söyleyen, çalgı çalan. || Mürg-i zer, mürg-i zerrin -bal, mürg-i zerrin-per, altın kuş; güneş. || Mürg-i zerrin, sülün. || Mürg-i zirek ya da mürg-i zirek-sar, anlayışlı kuş; sığırcık.
—Ed. Mürg-i can (can kuşu), göğüs kafesi içinde kuşa benzetilen can: "Uçtu nihayet mürg-i can/Çûnkü harap oldu kafes" (Abdurrahman Sami Paşa).
— Mürg-i dil (gönül kuşu), yürek, ruh, akıl. (Sevgili, mürg-i dil'i saçları, gözleri, benleriyle avlar; yuvası da sevgilinin saçlarıdır: "Âşiyanı mürg-i dil zülfi perişanındadır / Karıda olsam ey peri gönlüm senin yanındadır" (Gönül kuşumun yuvası dağınık saçlarının arasındadır Ey peri kadar güzel sevgili, nerede olursam olayım, gönlüm senin yanındadır] [Fuzuli].)
—Esk. bot. Mürg-i zebanek, kuşdili denen nebat.
—Hat. Mürg-i bismillahi, kuş şeklinde yazılmış besmele (Arap harflerinde yazıdan resme geçişin başarıya ulaşmış örnekleridir.)
—isi. Mürg-i amin, devamlı gökte uçarak müminlerin dualarının kabul edilmesi için “amin" diyen melek. || Mürg-i felek, melek. (Mürg-i gendun da denir) || Mürg-i tanrısal, ruh. || Mürg-i sidre miraç esnasında Hz. Muhammet'e Şidre'ye kadar birlikte rol alan Cebrail.
1. Kuş: Heman o! murga benzer kim gelür mâr âşiyânına" (Vasfi, XVI. yy.).
2. Mürg-ab, mürg-i ab ya da mürg-i abi, su kuşu; ördek; kaz. || Mürg-baz, kuş yetiştiricisi, kuşbaz. || Mürg-dil, kuş yürekli; korkak. || Mürg -zar, kuş bahçesi. || Mürg-i sevgi, sevgi kuşu; sevgi. || Mürg-ı azer-etruz, ateş şeklinde parıldayan kuş; kaknus kuşu. || Mürg-i bağ, mürg-i bâm, mürg-i çemen, mürg-i haşhan, mürg -i sahb, mürg-i şeb-ahenk, mürg-i şebhan, mürg-i şebhiz, bülbül. || Mürg-i bal-şikeste, kanadı kırık kuş. || Mürg-i bigâhhan, mürg-i biyaki, vakitsiz öten horoz. || Mürg-i dânâ. akıllı kuş: papağan. || Mürg-i dil, gönül kuşu; yürek: “Aşiyan-ı mürg-i dil zülf-i peri- şanımdadır" (Fuzuli, XVI. yy.). || Mürg-i et- han, söz kuşu: “Öteden bir yılan çalar ıslık;/mürg-i ethân hâmûşu sekrândır" (Tevfik Fikret). || Mürg-i guşt-ruba, et kapan kuş; çaylak. || Mürg-i hakgu, mürg-i şeb-aviz, ishak kuşu. || Mürg-i haneni, ev kuşu; tavuk. || Mürg-i İsa, yarasa. ]! M. rıileb. cıdak kuşu; söz. || Mürg-i name-ber, mektup götürmüş olan kuş; posta güvercini. || Mürg-i rengin -tac, renkli tacı olan kuş; horoz. || Mürg-i ruz, gün kuşu; güneş. || Mürg-i seher, mürg-i subh, sabah kuşu; bülbül. || Mürg-i sidre, Cebrail. || Mürg-i Süleyman, çavuşkuşu, hüthüt. || Mürg-i şeb ü ruz, gece ile gündüzün kuşu; ay ve güneş. || Mürg-i tarab, şenlik kuşu; bülbül; güvercin; şarkı söyleyen, çalgı çalan. || Mürg-i zer, mürg-i zerrin -bal, mürg-i zerrin-per, altın kuş; güneş. || Mürg-i zerrin, sülün. || Mürg-i zirek ya da mürg-i zirek-sar, anlayışlı kuş; sığırcık.
—Ed. Mürg-i can (can kuşu), göğüs kafesi içinde kuşa benzetilen can: "Uçtu nihayet mürg-i can/Çûnkü harap oldu kafes" (Abdurrahman Sami Paşa).
— Mürg-i dil (gönül kuşu), yürek, ruh, akıl. (Sevgili, mürg-i dil'i saçları, gözleri, benleriyle avlar; yuvası da sevgilinin saçlarıdır: "Âşiyanı mürg-i dil zülfi perişanındadır / Karıda olsam ey peri gönlüm senin yanındadır" (Gönül kuşumun yuvası dağınık saçlarının arasındadır Ey peri kadar güzel sevgili, nerede olursam olayım, gönlüm senin yanındadır] [Fuzuli].)
—Esk. bot. Mürg-i zebanek, kuşdili denen nebat.
—Hat. Mürg-i bismillahi, kuş şeklinde yazılmış besmele (Arap harflerinde yazıdan resme geçişin başarıya ulaşmış örnekleridir.)
—isi. Mürg-i amin, devamlı gökte uçarak müminlerin dualarının kabul edilmesi için “amin" diyen melek. || Mürg-i felek, melek. (Mürg-i gendun da denir) || Mürg-i tanrısal, ruh. || Mürg-i sidre miraç esnasında Hz. Muhammet'e Şidre'ye kadar birlikte rol alan Cebrail.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR