Ender Şah kimdir? Ender Şah yaşamı, biyografisi, süreci mühim vakalar hakkında bilgi. Ender Şah; İran şahıdır (Ediverd/Kubkan (şimdiki Hor...
Ender Şah kimdir? Ender Şah yaşamı, biyografisi, süreci mühim vakalar hakkında bilgi.
Afşar ve Celayir Türkmenleriyle çevredeki diğeri aşiretleri biriktirerek 1726’da Tahmasb’ın hizmetine girdi. 1722’den bu zamana kadar büyük kısımı işgal edilen İran ve Safevi tahtım kurtarmakla görevlendirilerek Afganlılara cenk açtı. Meşhed’i ele geçirerek Horasa serdarı oldu. 1729’da Afgan hükümdarı Eşref Şah’ın Şiraz civarlarında ölmesi üstüne dağılan Afgan Ordusu’nu, İran’ın dışına attı. II. Tahmasb’ın kız kardeşiyle evlenerek vezirliğe ve Mazenderan, Yezd, Kirman ve Sistan bölgeleri valiliğine getirildi. Osmanlılarla savaşarak Nihavend, Hemedan ve Tebriz’i geri aldı. Herat Bölgesi’nde bulunan Afganlı Abbasiler üstüne yürüdü. Kaferkale’de yenilgiye uğradıysa da 172’de düzenlemiş olduğu ikinci saldırıyla Afganlıları yenilgiye uğratarak Herat’ı ele geçirdi. II. Tahmasb’ın Osmanlılarla 10 Ocak 1732’de imzaladığı Ahmet Paşa Antlaşması’nı onaylamayarak II. Tahmasb’ı tahtan indirdi ve III. Abbas’ı İran hükümdarı yapmış oldu. Aynı yıl Osmanlılarla tekrardan muharebeye girişti. 1734’e kadar İran’ın garp eyaletlerinin büyük kısmını Osmanlılardan geri aldı.
Bundan sonrasında Dağıstan Seferi’ne çıktı. 1735’te Baku ve Derbent’i iade eden Ruslarla Osmanlılara karşı ittifak kurdu ve aynı yıl Arpaçay zaferiyle Osmanlılardan bir bölüm toprak alıp sulh önerdi. 1734’te İngiltere’den almış olduğu gemilerle İran’ı donanmaya kavuşturdu. 1736’da III. Abbas’ın ölümü üstüne Mugan’da toplamış olduğu bir kurula kendisini şah duyuru ettirdi. Aynı yıl Osmanlılarla İstanbul Antlaşması’nı imzaladı.
Hindistan Seferi’ne çıkarak 1738’de Kandehar, Gazne ve Kabil’i aldı. İndus Irmağı’nı geçerek 1739’da İndüs Irmağı’nın kuzeyindeki tüm bölgeleri ele geçirdi ve Delhi’ye yürüdü. Hint-Türk İmparatorluğu’nun (Babur) hazinesini de alıp buradan ayrıldı. Buhara Hanlığı’nın üstüne yürüyerek Amuderya’yı iki devlet içinde sınır yapmış oldu. 1743’te Osmanlılarla tekrardan muharebeye girişerek 1744’te Kars’ı kuşattıysa da netice alamadı. 1745’te Devan civarlarında kuşatılınca Kasr-ı Şirin ve İstanbul antlaşmalarına dayalı yeni bir antlaşmayı kabul etti. Artan acımasızlığı ve ülkede çıkan ayaklanmalar esnasında Afşar ve Kaçar önderleri tarafınca 1747’de Fethabad’daki karargâhında öldürüldü.
YORUMLAR