NAME a. (fars. nâme). Esk. 1. Mektup. "Sonrasında padişahın namesini koynuna koyarak yola düzüldü" (Ömer Seyfettin). 2. A...
NAME a. (fars. nâme). Esk.
1. Mektup. "Sonrasında padişahın namesini koynuna koyarak yola düzüldü" (Ömer Seyfettin).
2. Aşk mektubu.
3. Kitap, mecmua, broşür vb
4. Name okumak, her insanın bilmiş olduğu basmakalıp deyimleri, beylik sözleri ezbere söylemek.
5. Name-res, name -redan, mektup ulaştıran. || Name-i hicran, ayrılık mektubu. || Name-i siyah-lika, kara- yüzlü name; yıkım haberi bildiren mektup.
*Esk. dilbilg. "Yazılı belge" ya da "minik kitap" anlamında adların sonuna gelmiş olarak bileşik adlar oluşturur: beyan-name, karar-name, talim-name vb.
*isi. Name-i âmal * DEFTER Amal. || Namei çehârum, Dördüncü Kitap, Kuran.
*Kur. tar. Name defteri, OsmanlI devletinde, gelen ve giden resmi yazışmalara ilişkin kayıtların Divanı hümayun'da tutulduğu defter. (Başbakanlık arşivi'nde 1699' dan 1896'ya değin tutulmuş on beş name defteri bulunmaktadır.) || Name kesesi, padişah ve devlet ileri gelenleri tarafınca hükümdar, Kırım, Gürcistan, Dağıstan hanlan, Mekke şerifi, Eflak ve Boğdan voyvodaları şeklinde bazı yüksek düzeydeki kişilere gönderilen resmi yazıların tonulduğu kumaştan meydana getirilen zarf. || Namei hümayun, padişahlar tarafınca hükümdarlara, bazı ayrıcalıklı kral, han, voyvoda şeklinde yüksek düzeydeki kişilere gönderilen mektuplara verilen ad. (Namei hümayunlar çevresi süslü kâğıtlara yazılır, altın yaldızlı tuğra çekildikten sonrasında ilkin name kesesine, peşinden "kozak" denilen altın ya da gümüşten bir kutu içine konularak gönderilirdi.)
*ANSİKL. Ed. Iran edebiyatının etkisiyle, türk edebiyatında manzum ve mensur türlü yapıtlara, "name" sözcüğüyle oluştu rulan adlar verilmiştir: letaifname (letaifeleri derleyen yapıt), pendname (öğütleri derleyen yapıt) vb. Oluşturulan birleşik adda yapıtın içeriğini belirten bir ad (örn: şikâyetname [bir yakınmayı konu edinen yapıt)) ya da özel ad (örn.: Oğuzname [Oğuz'un serüvenini konu edinen yapıt]) yer alır. Bu şekilde birleşik adlar bazı yazınsal türlerin adı olarak da kullanılmıştır: seyahatname (gezileri mevzu edinen yapıt), sefaretname (elçilik göreviyle meydana getirilen yolculukları özetleyen yapıt) vb.
1. Mektup. "Sonrasında padişahın namesini koynuna koyarak yola düzüldü" (Ömer Seyfettin).
2. Aşk mektubu.
3. Kitap, mecmua, broşür vb
4. Name okumak, her insanın bilmiş olduğu basmakalıp deyimleri, beylik sözleri ezbere söylemek.
5. Name-res, name -redan, mektup ulaştıran. || Name-i hicran, ayrılık mektubu. || Name-i siyah-lika, kara- yüzlü name; yıkım haberi bildiren mektup.
*Esk. dilbilg. "Yazılı belge" ya da "minik kitap" anlamında adların sonuna gelmiş olarak bileşik adlar oluşturur: beyan-name, karar-name, talim-name vb.
*isi. Name-i âmal * DEFTER Amal. || Namei çehârum, Dördüncü Kitap, Kuran.
*Kur. tar. Name defteri, OsmanlI devletinde, gelen ve giden resmi yazışmalara ilişkin kayıtların Divanı hümayun'da tutulduğu defter. (Başbakanlık arşivi'nde 1699' dan 1896'ya değin tutulmuş on beş name defteri bulunmaktadır.) || Name kesesi, padişah ve devlet ileri gelenleri tarafınca hükümdar, Kırım, Gürcistan, Dağıstan hanlan, Mekke şerifi, Eflak ve Boğdan voyvodaları şeklinde bazı yüksek düzeydeki kişilere gönderilen resmi yazıların tonulduğu kumaştan meydana getirilen zarf. || Namei hümayun, padişahlar tarafınca hükümdarlara, bazı ayrıcalıklı kral, han, voyvoda şeklinde yüksek düzeydeki kişilere gönderilen mektuplara verilen ad. (Namei hümayunlar çevresi süslü kâğıtlara yazılır, altın yaldızlı tuğra çekildikten sonrasında ilkin name kesesine, peşinden "kozak" denilen altın ya da gümüşten bir kutu içine konularak gönderilirdi.)
*ANSİKL. Ed. Iran edebiyatının etkisiyle, türk edebiyatında manzum ve mensur türlü yapıtlara, "name" sözcüğüyle oluştu rulan adlar verilmiştir: letaifname (letaifeleri derleyen yapıt), pendname (öğütleri derleyen yapıt) vb. Oluşturulan birleşik adda yapıtın içeriğini belirten bir ad (örn: şikâyetname [bir yakınmayı konu edinen yapıt)) ya da özel ad (örn.: Oğuzname [Oğuz'un serüvenini konu edinen yapıt]) yer alır. Bu şekilde birleşik adlar bazı yazınsal türlerin adı olarak da kullanılmıştır: seyahatname (gezileri mevzu edinen yapıt), sefaretname (elçilik göreviyle meydana getirilen yolculukları özetleyen yapıt) vb.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR