Seizma Hareketleri (Depremler) : Yerkabuğundaki herhangi bir sarsıntının, çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki hareketine zelzele de...
Seizma Hareketleri (Depremler) : Yerkabuğundaki herhangi bir sarsıntının, çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki hareketine zelzele denir. Richter (Rihter) ölçeği Mercalli - Sieberg ölçeği (Şžiddet Iskalası)1. Volkanik depremler
Volkanik püskürmeler esnasında görülen ve tesir alanları dar olan depremlerdir.2. Çöküntü (Göçme) Depremleri
Kayatuzu, jips, kalker şeklinde kolay eriyebilen karstik sahalarda, zaman içinde yer altında büyük boşluklar oluşur. Bu boşlukların üstü bir süre sonra çökerse sarsıntılar oluşur. Tesir alanları en dar olan depremler bunlardır.3. Tektonik (Dislokasyon) Depremler
Yer kabuğunun derinliklerinde tazyik ve gerilimler sonucu, katmanların yer değişiklik yapma, oynama ve kırılma şeklinde hareketlerinin ortaya çıkardığı sarsıntılardır. Tesir alanları en geniş olan ve en fazlaca hasara yol açan depremler bunlardır.
Depremin, yerin içinde oluştuğu kısmına iç merkez (hiposantr) denir. Depremin yeryüzüne en kısa yoldan ulaşmış olduğu yere de dış merkez (episantr) denir. Zelzele bilimi sismoloji, zelzele sertliğini ölçen alet de sismograf olarak adlandırılır.
Depremlerin ne kadar güçlü bulunduğunu belirlemek için iki türlü ölçek kullanılır.
Mercalli - Sieberg ölçeği sarsıntının yol açmış olduğu zarar ve değişikliklere gore düzenlenmiştir. Richter ölçeği ise, iç merkezde depremle boşalan enerjinin ölçülmesi esasına dayanır. Zelzele esnasında boşalan bu enerjiye depremin büyüklüğü (magnitüdü) denir.
Pasifik Okyanusu, Japonya çevresi, Antil Adaları, Doğu Hint Adaları, Akdeniz çevresi ve ABD kıtalarının batı kesimleri yeryüzünde depremlerin en fazlaca olduğu alanlardır.
Buna karşılık, eski jeolojik devirlerde oluşan Doğu Avrupa, Kanada, Sibirya, Grönland Adası, Avustralya ve İskandinav Yarımadası’nda nerede ise asla zelzele olmamaktadır.Türkiye’deki Zelzele Alanları
Türkiye nüfusunun % 60'a yakını, etkin olan ve zarar verebilen zelzele alanları üstünde yerleşmiştir.
Daha ilkin görülen Erzurum, Erzincan, Van, Bolu, çankırı, Tokat, Adapazarı, Kütahya, Burdur, Lice, Bingöl, Dinar, Ceyhan, Gölcük ve Düzce depremlerinin büyük oranda can ve mal yitirilmesine niçin olmasında, bu kentlerin fay hatları üstünde yer almalarının mühim görevi olmuştur.
Konya Ovası, Karaman, Mersin (Taşeli PlAtosu çevresi), Ergene Havzası ve Mardin Eşiği zelzele bakımından tehlikesi azca olan yerlerdir.
YORUMLAR