Şerefe isim Arapça şerefe Minarenin ezan okunan yeri: "Yarı kale, yarı kule bir şeydir, şerefesi taraçaya benzer."- R. ...
Şerefe
isim Arapça şerefe
"İstanbul'un kandilleri bile yanmayan şerefelerinde eski ışıkları arar."- R. E. ünaydın.
Farsça şarafa, eşik benzer biçimde, teras anlamına gelir (Nişanyan etimolojik sözlüğü). Ahşap, tuğla, taştan ve oyma sanatlıdır.
Şerefe; beden, döşeme, korkuluk şeklinde üç bölümdür.
Mimar Sinan'da şerefeler beş tiptir:
1. Püskülsüzler
2. Dört kollu püsküllü
3. Beş kollu püsküllü
4. Altı kollu püsküllü
5. Dört ve altı kollu çift sıra püsküllü
Şehzade ve Süleymaniye camileri şerefelerinde
1., Edirne Selimiye Camii'nde
2., Şehzade, Sinan Paşa, Mesih Paşa camilerinde
3., Kılıç Ali Paşa, Kadırga Sokollu camilerinde . Büyük camiler üç şerefeli minarelere haizdir. Sultanahmet Camii minarelerinin toplam 16 şerefesi vardır ve bu sayı 16. padişah Ahmet'e işarettir.
Bu şerefeler minare boyutlarını cami hacmi ve kubbe ile uyumlu meblağ. Mimar Sinan'ın Selimiye uygulamasında stalaktitler şerefeden şerefeye küçülür ve minare boyunu daha uzun gösterir. Her şerefeye ayrı merdivenden çıkılır. Ramazan ayında şerefeler (kandille eskiden) ışıklandırılır ve mahya kurulur.
isim Arapça şerefe
- Minarenin ezan okunan yeri:
"İstanbul'un kandilleri bile yanmayan şerefelerinde eski ışıkları arar."- R. E. ünaydın.
Farsça şarafa, eşik benzer biçimde, teras anlamına gelir (Nişanyan etimolojik sözlüğü). Ahşap, tuğla, taştan ve oyma sanatlıdır.
Şerefe; beden, döşeme, korkuluk şeklinde üç bölümdür.
Mimar Sinan'da şerefeler beş tiptir:
1. Püskülsüzler
2. Dört kollu püsküllü
3. Beş kollu püsküllü
4. Altı kollu püsküllü
5. Dört ve altı kollu çift sıra püsküllü
Şehzade ve Süleymaniye camileri şerefelerinde
1., Edirne Selimiye Camii'nde
2., Şehzade, Sinan Paşa, Mesih Paşa camilerinde
3., Kılıç Ali Paşa, Kadırga Sokollu camilerinde . Büyük camiler üç şerefeli minarelere haizdir. Sultanahmet Camii minarelerinin toplam 16 şerefesi vardır ve bu sayı 16. padişah Ahmet'e işarettir.
Bu şerefeler minare boyutlarını cami hacmi ve kubbe ile uyumlu meblağ. Mimar Sinan'ın Selimiye uygulamasında stalaktitler şerefeden şerefeye küçülür ve minare boyunu daha uzun gösterir. Her şerefeye ayrı merdivenden çıkılır. Ramazan ayında şerefeler (kandille eskiden) ışıklandırılır ve mahya kurulur.
ŞEREFE a. (ar. şerefe). Mim. Minarelerde, müezzinin ezan okumuş olduğu, minare gövdesini çepeçevre dolanan, korkuluklu, dışa taşkın balkon benzeri yapı öğesi.
—ANSİKL. Mim. Anadolu dışındaki, yukarıya doğru küçülen birkaç kattan oluşan kule biçimindeki minarelerde ek olarak şerefe bulunmaz (Kayrevan Sidi Ukba Yüce camisi, Marakeş Kutubiyye camisi). Memluk minareleri ince sütunların taşımış olduğu çatıyla örtülü, şerefe altları mukarnaslı, zarif oymalı korkuluktu şerefeleriyle dikkati çeker (Kahire Sultan Haşan medresesi, Kayıtbay camisi). Safeviler döneminden, İsfahan'daki Mescidi Şah'ın da şerefeleri bu türdendir. Dünyanın en görkemli minarelerinden Delhi Kutb Minar, beş şerefeli oluşuyla emsalsiz bir örnektir.
Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemlerinde minareler tek şerefelidir; şerefe altları varlıklı mukarnas süslemelidir (Konya Alaettin camisi, inceminareli medrese, Sahipata camisi, Sivas Gökmedrese, Antalya Yivliminare vd.). Kahramanmaraş Yüce camisi ile Hatuniye camisi'nin ve Adana Yüce camisi'nin şerefeleri ince sütunlara oturan çatıları, varlıklı mukarnas süslemeleriyle memluk tesirini yansıtırlar. İlk osmanlı camilerinde de minareler tek şerefelidir ve bunların da altı mukarnas bezemelidir (İznik Yeşil cami, Bilecik Or
han camisi, Bursa Hüdavendigâr camisi, Yüce cami vb.). Edirne'deki üçşerefeli cami'de ilk kez üç şerefe ile karşılaşılır. Bundan sonrasında iki, üç şerefeli minare yapımı gelenekselleşmiştir Bilhassa klasik os- manlı mimarlığında şerefeler varlıklı mukarnas dizilerinin yanı sıra, mermer ya da taş oymalı parmaklıklarla çevrilmiştir. Edirne Selimiye camisi'nde üç şerefeye de birbirini görmeyen merdivenlerle çıkılır. Sultanahmet camisi'nde dört minare üçer, ikisi de ikişer şerefelidir. Yeni cami'nin iki minaresi de üçer şerefelidir. XVIII. yy.'dan başlayarak barok üslupta meydana getirilen minarelerde şerefe altları bilezikler ve boğumlarla bezenmiştir (İstanbul Nuruosmaniye camisi, LaletT camisi, yeni Fatih camisi). Empire (ampir) üsluptaki minarelerde şerefe altları kenger yapraklıdır (İstanbul Hırkaişerif camisi, Dolmabahçe ve Ortaköy camileri). Kimi minarelerdeyse memluk üslubunda, ince sütunlara oturan çatıyla örtülü şerefeler kullanılmıştır (İstanbul Mecidiye, Konya Aziziye camileri).
—ANSİKL. Mim. Anadolu dışındaki, yukarıya doğru küçülen birkaç kattan oluşan kule biçimindeki minarelerde ek olarak şerefe bulunmaz (Kayrevan Sidi Ukba Yüce camisi, Marakeş Kutubiyye camisi). Memluk minareleri ince sütunların taşımış olduğu çatıyla örtülü, şerefe altları mukarnaslı, zarif oymalı korkuluktu şerefeleriyle dikkati çeker (Kahire Sultan Haşan medresesi, Kayıtbay camisi). Safeviler döneminden, İsfahan'daki Mescidi Şah'ın da şerefeleri bu türdendir. Dünyanın en görkemli minarelerinden Delhi Kutb Minar, beş şerefeli oluşuyla emsalsiz bir örnektir.
Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemlerinde minareler tek şerefelidir; şerefe altları varlıklı mukarnas süslemelidir (Konya Alaettin camisi, inceminareli medrese, Sahipata camisi, Sivas Gökmedrese, Antalya Yivliminare vd.). Kahramanmaraş Yüce camisi ile Hatuniye camisi'nin ve Adana Yüce camisi'nin şerefeleri ince sütunlara oturan çatıları, varlıklı mukarnas süslemeleriyle memluk tesirini yansıtırlar. İlk osmanlı camilerinde de minareler tek şerefelidir ve bunların da altı mukarnas bezemelidir (İznik Yeşil cami, Bilecik Or
han camisi, Bursa Hüdavendigâr camisi, Yüce cami vb.). Edirne'deki üçşerefeli cami'de ilk kez üç şerefe ile karşılaşılır. Bundan sonrasında iki, üç şerefeli minare yapımı gelenekselleşmiştir Bilhassa klasik os- manlı mimarlığında şerefeler varlıklı mukarnas dizilerinin yanı sıra, mermer ya da taş oymalı parmaklıklarla çevrilmiştir. Edirne Selimiye camisi'nde üç şerefeye de birbirini görmeyen merdivenlerle çıkılır. Sultanahmet camisi'nde dört minare üçer, ikisi de ikişer şerefelidir. Yeni cami'nin iki minaresi de üçer şerefelidir. XVIII. yy.'dan başlayarak barok üslupta meydana getirilen minarelerde şerefe altları bilezikler ve boğumlarla bezenmiştir (İstanbul Nuruosmaniye camisi, LaletT camisi, yeni Fatih camisi). Empire (ampir) üsluptaki minarelerde şerefe altları kenger yapraklıdır (İstanbul Hırkaişerif camisi, Dolmabahçe ve Ortaköy camileri). Kimi minarelerdeyse memluk üslubunda, ince sütunlara oturan çatıyla örtülü şerefeler kullanılmıştır (İstanbul Mecidiye, Konya Aziziye camileri).
Kaynak: Büyük Larousse
Minarenin gövdesini çepeçevre dolaşan, korkuluklu, ezan okunan yer
(Mimarlık) Minarelerde petek ile beden içinde, çevresi korkuluklu, ezan okunan yer. a. bk. Külah, petek, minare gövdesi, ayakkabı, minare kürsüsü.
(Mimarlık) Minarelerde petek ile beden içinde, çevresi korkuluklu, ezan okunan yer. a. bk. Külah, petek, minare gövdesi, ayakkabı, minare kürsüsü.
ŞEREFE
Minarenin ezan okunan yeri.
Müezzinlerin ezan okumalarına mahsus olarak minarelerin üstünde fırdolayı balkon tarzında yapılmış olan çıkıntılı ve kenarları korkuluklu kısım. Yüksek bir yerin çıkıntısına; ayrıca surların üst kısmıyla bazı yapılarda çok kere süs olarak inşa edilen girintili çıkıntılı yere de şerefe denilmektedir.
Bazı büyük camilerin son cemaat mahallinde yer edinen balkon benzer biçimde yüksekçe mahal de müezzinlere tahsis edilir ve onların namaz için kamet getirdikleri, namaz esnasında tekbirlere yüksek sesle katıldıkları ve namazı takiben çeşitli yakarma ve tesbihat maksadıyla cemaata yüksek sesle rehberlik ettikleri bir mahal teşkil eder; sadece buralara şerefe değil, "mükebbire" ya da "mizane" denilir.
Şerefeler, caminin ebatlarına ve önemine nazaran aynı minare üstünde bir, iki ya da üç tane inşa edilmiş olabilir. Çok şerefeli minarelerin bazılarında her şerefeye çıkan merdiven ve onun cami içine oluşturulan kapısı ayrıdır. Şerefelere cami içinden oluşturulan bir kapı ile süregelen, bir kişinin geçebileceği döner bir merdiven ile çıkılır. Şerefeler, bir insanoğlunun dolaşabileceği genişlikte bir balkon şeklindedir, minareyi çepeçevre dolaşır ve kenarlarını korkulukla çevrelenir. Korkuluklar, caminin mimarî üslubuna ve yapıldığı dönem nazaran değişen oymalı taş parmaklıklar şeklinde inşa edilir. Minare gövdesiyle şerefenin birleştiği kısım mukarnaslarla süslüdür.
Bugün de devam eden bir anane olarak, kutsal gecelerde şerefeler kandiller asılarak süslenir ve minareler arasına mahyalar kurulur.
Minarenin ezan okunan yeri.
Müezzinlerin ezan okumalarına mahsus olarak minarelerin üstünde fırdolayı balkon tarzında yapılmış olan çıkıntılı ve kenarları korkuluklu kısım. Yüksek bir yerin çıkıntısına; ayrıca surların üst kısmıyla bazı yapılarda çok kere süs olarak inşa edilen girintili çıkıntılı yere de şerefe denilmektedir.
Bazı büyük camilerin son cemaat mahallinde yer edinen balkon benzer biçimde yüksekçe mahal de müezzinlere tahsis edilir ve onların namaz için kamet getirdikleri, namaz esnasında tekbirlere yüksek sesle katıldıkları ve namazı takiben çeşitli yakarma ve tesbihat maksadıyla cemaata yüksek sesle rehberlik ettikleri bir mahal teşkil eder; sadece buralara şerefe değil, "mükebbire" ya da "mizane" denilir.
Şerefeler, caminin ebatlarına ve önemine nazaran aynı minare üstünde bir, iki ya da üç tane inşa edilmiş olabilir. Çok şerefeli minarelerin bazılarında her şerefeye çıkan merdiven ve onun cami içine oluşturulan kapısı ayrıdır. Şerefelere cami içinden oluşturulan bir kapı ile süregelen, bir kişinin geçebileceği döner bir merdiven ile çıkılır. Şerefeler, bir insanoğlunun dolaşabileceği genişlikte bir balkon şeklindedir, minareyi çepeçevre dolaşır ve kenarlarını korkulukla çevrelenir. Korkuluklar, caminin mimarî üslubuna ve yapıldığı dönem nazaran değişen oymalı taş parmaklıklar şeklinde inşa edilir. Minare gövdesiyle şerefenin birleştiği kısım mukarnaslarla süslüdür.
Bugün de devam eden bir anane olarak, kutsal gecelerde şerefeler kandiller asılarak süslenir ve minareler arasına mahyalar kurulur.
YORUMLAR