Türkiye’de jimnastiğin yeri ve önemi. Türkiye’de jimnastiğin gelişimi, tarihçesi, önemli Türk jimnastikçiler hakkında bilgi. TÜRKİYE’DE JİM...
Türkiye’de jimnastiğin yeri ve önemi. Türkiye’de jimnastiğin gelişimi, tarihçesi, önemli Türk jimnastikçiler hakkında bilgi.
TÜRKİYE’DE JİMNASTİK
Modern jimnastiğin Türkiye’de ilk uygulandığı okul, Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’dir ve okulun kuruluşu ile başlar. 1868 yılında tamamen batılı programla faaliyete geçen okul, Fransa’dan getirilen kadroda bulunan beden eğitimi öğretmeni Monsieur Curel ile modern jimnastiği Türkiye’ye getiren ilk kurum olmuştur. Türkiye’de jimnastik ve halter özellikle ilk dönemlerde iç içe ve birlikte sürdürülmüştür. Çünkü Türkiye’de benimsenen ilk jimnastik türü aletli olanıdır. Bu nedenle jimnastik salonunda halter çalışmalarında gereksinimi duyulan araçlar kullanılmış, böylece vücut esnekliğinin yanı sıra adale gelişimi ve kuvvetlenmesi ağırlık çalışmalarıyla sağlanmıştır. Aletli jimnastik ülkemizde uzun yıllar uygulanmıştır. Curel, okulda görev aldığı ilk iki yıl içerisinde okul binasının bir salonunu jimnastikhane hâline getirmiş, Fransa’dan beraberinde getirdiği araç ve gereçlerini bu salona yerleştirmiştir. Bazı öğrenciler beden eğitiminin yararlarını, o yıllarda tam kavrayamadıkları için bu hareketlere katılmamışlar ve jimnastik çalışmalarında bulunan arkadaşlarını da şaşkınlıkla izlemişlerdir.
Curel’in okuldan ayrılmasından sonra Monsieur Moiroux adında bir başka Fransız beden eğitimi öğretmenliğine atanmıştır, ilkin Curel’in başladığı jimnastik çalışmalarına, bu yeni öğretici zamanında daha çok öğrenci katılmaya başlamıştır. Hatta Curel’in yetiştirdiği birkaç Türk genci, çeşitli hareketlerin uygulamasında Moiroux’un dikkatini çekecek kadar başarılı olmuşlardır. Galatasaray Sultanisi’nde üçüncü beden eğitimi öğretmeni olarak Monsieur Martinetti görev almıştır. Martinetti de öteki meslektaşları gibi aletli jimnastiğe büyük önem vermiştir. Bu Fransız öğretmen 1878 yılında Galatasaray Sultanisi’nden ayrılarak Harbiye Mektebi’ne jimnastikçi olarak atanmıştır. Daha sonra Harbiye Nezareti tarafından İsveç’e gönderilen Selim Sırrı Bey, yakından izlediği ve incelediği İsveç beden eğitimi ve spor anlayışını “Şehbal”e yazmıştır. 23 Temmuz 1908 günü II. Meşrutiyet’in ilânı ile Türk gençleri de daha rahat spor yapabilme olanağı elde ederken jimnastik dalında da büyük gelişmeler olmuştur. Meşrutiyetin ilânından sonra Almanya’da bulunan Mazhar Bey İstanbul’a dönmüştür. Birkaç yıl sonra aletsiz jimnastik olarak bilinen “İsveç Jimnastiği”ni benimsemiş olan Selim Sırrı Bey de İstanbul’a gelmiştir. Selim Sırrı Bey, ülkemize o yıllarda yabancı olan ve büyük bir kitle tarafından yadırganan aletsiz jimnastiğin ateşli bir savunucusu ve ilk uygulayıcısı olmuştur.
Selim Sırrı Bey, yıllar yılı aletli jimnastiğin yararlarını anlatan ve öğrencilerine bunu aşılayan Faik Beyle görüş ayrılığına düşmüş ve bu ayrılık aralarında büyük bir kırgınlık yaratmıştır. Selim Sırrı Bey, jimnastik ile halter kaldırmanın birlikte yapılmayacağını kanıtlarıyla ortaya koymuştur. Bu görüşünü 1911 yılından sonra yazdığı makale ve kitaplarında sıkça öne sürmüştür. Bu nedenle klâsik jimnastiğe bağlı olan, başta Faik Bey olmak üzere çok sayıda sporcunun eleştirileriyle, hatta tepkileriyle karşılaşmıştır. İstanbul’da gelişen aletli jimnastiğin yanı sıra Selim Sırrı Bey yazıları ve yetiştirdiği genç öğretmenler aracılığı ile İsveç jimnastiğinin tüm okullarda yayılmasına neden olmuştur. Bu akım da aletli jimnastiğin baltalanmasına yol açmıştır. Ancak, belirli bir grubun korumasıyla aletli jimnastik çalışmaları sürdürülmüş ve Küçük Faik Bey, Mehmet Fetgeri, İlhami Bey ve Şefki Beyin çabalarıyla sonraki kuşaklara da aktarılmıştır. O yıllarda jimnastik çalışmalarının yapıldığı okulların başında Kuleli idadisi, Mekteb-i Bahriye ve Galatasaray Mekteb-i Sultanisi gelmektedir.
YORUMLAR