1. Veto (latince veto = yasaklıyorum), kabul ya da onay etmeme, reddetme. 2. Veto, şeklen 'redd' anlamına gelir. Sadece 'cumhu...
1. Veto (latince veto = yasaklıyorum), kabul ya da onay etmeme, reddetme.
2. Veto, şeklen 'redd' anlamına gelir. Sadece 'cumhurbaşkanı şu yasayı veto etti' demek yanlışdır. Şundan dolayı bizim kanunlarda ve anayasada Veto kelimesi geçmiyor. Cumhurbaşkanının yalnız 'iade' hakkı vardır. Kısaca kanunu ya da taslağı yazanlara iade etmesidir.
Buna karşılık Fransız ve Rus cumhurbaşkanlarının ise veto hakkı vardır. Şundan dolayı onlar bir kanun ya da taslağı 'veto' etti mi, meclis ya da hükümet, ikinci bir kere konuşamaz, tartışamaz, sunamaz. Bu yüzden Türkiyedeki iade etmektir. Şundan dolayı cumhurbaşkanı 2 kez veto edebilir 3. kez yine kendisine gönderilirse mecburen imzalamak zorundadır.
Veto Nedir ? (Detay)
Genel olarak hukuk dilinde, yetkili şahıs ve kurullarda bir kararın ya da bir kanunun geri çevrilmesi anlamında kullanılır. İç hukukta olduğu şeklinde devletlerarası hukukta da kullanılır. kabul ya da onay etmeme, reddetme hakkına veto hakkı denir. Veto yetkisi kanunları bir kez daha geri gönderme yetkisine nazaran daha zayıf bir yetkidir. Mutlak veto yetkisinde devlet başkanının meclise iade etmiş olduğu kanunu meclis yine oy birliğiyle de kabul etse devlet başkanı o metni onaylamadıkça kanunlaşamaz. Birinci meşrutiyet döneminde böyleydi. Gerçekleştirici vetoda ise devlet başkanının gönderilmiş olduğu metnin kanunlaşabilmesi için meclisin 2/3 şeklinde nitelikli bir çoğunlukla kabul etmesi şarttır. ikinci meşrutiyet döneminde ve bugün abd'de bu usul geçerlidir.türkiye'de cumhuriyet döneminden itibaren veto yetkisi yerine daha zayıf bir yetki olan, çıkan bir kanunu geri gönderme yetkisi devlet başkanına verilmiştir. iç hukukta memleketimizde uygulama cumhurbaşkanının kanunları geri göndermesi şeklindedir. anayasanın 89. maddesine nazaran; cumhurbaşkanı tbmm'de kabul edilen kanunların yayınlanmasını uygun bulmazsa tekrar görüşülmek suretiyle gerekçeleriyle beraber on beş gün içinde tbmm'ye geri gönderir. bütçe kanunu bu hükme doğal olarak değildir. tbmm'ye geri gönderilen kanun aynen kabul edilirse, cumhurbaşkanınca tekrar veto edilmez, yayınlanır. dünyadaki pekçok devletin anayasalarında cumhurbaşkanı ya da devlet başkanlarına veto hakkı tanınmıştır.
devletlerarası hukukta ve dış ilişkiler alanında vetonun uygulanmış olduğu en mühim yer birleşmiş milletler güvenlik konseyidir. birleşmiş milletler anayasası'na nazaran, konseyden usul hakkında kararlar on beş üyenin dokuzunun kabul etmesiyle çıkabilir. alınan kararları yedi üye veto etmiş olduğu vakit karar yürürlüğe girmez. usul dışındaki kararlarda ise sürekli üye olan abd, rusya, ingiltere, fransa ve çin'den biri karara negatif oy verirse veto etmiş sayılır. bu veto hakkı güvenlik konseyinde birçok mühim kararın alınmasını engellemektedir. birleşmiş milletler güvenlik konseyince alınan kararları veto etmede rusya başta gelmektedir. kurulduğundan itibaren 30 yıl içindeki görüşmelerde tespit edilen 134 vetonun 110 adedi rusya'ya aittir. veto yetkisine haiz olan ülkelerden abd ve rusya bu haklarını bir çok kez siyasal sebeplerle kullanmaktadır. bu bakımdan birleşmiş milletler teşkilatı fonksiyonunu tam olarak icra edememiş ve inandırıcılığını yitirmiştir.
YORUMLAR