Bakteri nedir? Bakteriler ile ilgili olarak genel bilgiler. Yararlı bakteriler ve bakterilerin yapmış olduğu hastalıklar ile bakterilerin öz...
Bakteri nedir? Bakteriler ile ilgili olarak genel bilgiler. Yararlı bakteriler ve bakterilerin yapmış olduğu hastalıklar ile bakterilerin özellikleri nedir?
BAKTERİLER, fakat mikroskopla görülebilen, tek hücreli, bitkisel özellikler gösteren, erkeklik ve dişilik cinsiyetleri olmayan canlılardır. Tabiatta çok yayılmış bir halde bulunan bakteriler insan, hayvan ve bitkilerde hastalık yapıcı mikroplar içinde çok geniş bir yer meblağ.
Bakteriler “başlıca üç kısma ayrılır:
1 — Hastalık yapıcılar,
2 — Zararsız olup ölülerle geçinenler,
3 — Yararlı bakteriler
Bu sonuncular sanayi ve ziraat kendi alanında mühim işler görürler, canlıların yaşamasında büyük rol oynarlar.
Tabiatta hiçbir diri bakteri kadar yaygın değildir. Bu tür durumlar toprak ve başka cansız şeyler üstünde yaşarlarsa da gene de gıda maddelerine, suya gereksinimleri vardır.
Yararlı Bakteriler Ne İş Görür
Yararlı bakterilerin tabiatta başlıca iki görevi yardır:
A) Bitkilerin toprak ve havadan, hayvan-larla insanların da bitkilerden, havadan ve hayvanlardan yeme, içme, soluma ile alıp gövdelerine sindirdikleri maddeleri parçalarlar, eski haline sokarak toprağa geri verirler.
B) Yeryüzündeki canlıların yaşayış şartlarını ve aralarındaki bağıntıları denkleştirirler.
Bakterilerin Yapmış olduğu Hastalıklar
Zararı olan bakteriler girdikleri organizma içinde normalin üstünde üremeleriyle, saldıkları zehirlerle bir takım hastalıklara yol açarlar Bir takım bakteriler de «toksin» ismi verilen hususi salgılariyle, organizmanın kimyasal yapısını değiştirerek organların, dokuların iş-legenliğini bozarlar, .Verem, kolera, tifo, difteri, şarbon (karakabarcık) hastalığını oluşturan mikroplar hep birer bakteridir.
Bakterilerin Özellikleri
Bakteriler «cıl» ya da «flagella» denen tüy-cüklerini hareket ettirerek yer değiştirirler. Üreme kabiliyetleri çok yüksektir. Boyları küçüldükçe üreme kudretleri artar. Bakterilerde üreme hücrenin bölünmesiyle olur. Onlar da tıpkı başka gelişmiş hayvanlar benzer biçimde gıda maddelerini seçerek alırlar. Bu mevzuda o denli hassastırlar ki en ince kimya metotları dahi bunlarla rekabet edemez.
Bakteriler sıcaktan çok soğuğa dayanırlar. Tabiatta minimum raslanan — 60° soğuk dahi bakterileri öldürmez, hattâ daha çok soğuğa dayananları dahi vardır. Soğukta kurutulan bakteriler uzun süre canlılıklarını devam ettirirler. Bir takım bakteri cinsleri düzgüsel ortamda yaşadıkları benzer biçimde bazıları 40°-50° t ısıda da yaşarlar. İçlerinde 70°-80° de yaşı-yanları da vardır. Güneş ışığının tesiri bakterilerin cinslerine bakılırsa değişiyor. Genel olarak bakteriler güneş ışığında ölürler.
Bir takım bakteriler birbirlerinin üremelerine, yaşamalarına engel olurlar. Meselâ yoğurt bakterilerinin yaşamış olduğu yerde tifo bakterileri yaşamaz. Son zamanlarda hastalık icra eden bir takım bakterilere karşı onun karşıtı olan başka bakterilerden meydana getirilen antibiyotik ilâçlar kullanılmaktadır. Streptomisin, oreomisin benzer biçimde antibiyotikler bunlardandır.
Bakterilerde Mayalaşma
Bu, çok eski çağlardan bu zamana kadar insanların dikkatini çeken bir vakadır. Bu şekilde, meyva sularından türlü içkiler, unlardan mayalı ekmekler, sütten yoğurt, peynir benzer biçimde yiyecekler hazırlanmış olur. Mayalaşma icra eden bakterilerin sayıları çok fazladır, her birisi de başka bîr iş görür. Gıda maddelerinin yapılmasında bu tür mayalaşmadan faydalanılır. Bu mayalaşma organizma hücrelerinin ve pek çok mikropların hazırladıkları maya (enzyme) denilen maddeler vasıtasiyle olur.
Bir takım bakteriler, yağlı ve hidrokarbonlu maddeleri bu mayalarla parçalarlar ve türlü ürünler meydana getirirler. Mayalar en fazlaca 50°-60° de yüksek etkenlik gösterirler. 70° de zayıflarlar, daha yüksek sıcaklıkta tamamen harap olurlar.
YORUMLAR