"BİLGİSAYAR BAĞIMLISI OLMAK" NE DEMEKTİR? Yoğun insan-bilgisayar ilişkisi ilk başlarda "takıntı" diye anılı...
"BİLGİSAYAR BAĞIMLISI OLMAK" NE DEMEKTİR?
Yoğun insan-bilgisayar ilişkisi ilk başlarda "takıntı" diye anılırken, son yıllarda pek çok psikolog, tedavi edilmesi gerekenler listesine "bilgisayar bağımlılığı"nın da konması icap ettiğini düşünmektedirler. Bilhassa web kullanımının yarattığı bağımlılığın sonuçlarının, minimum alkol ya da ilaç bağımlılığı kadar mesele yaşattığı düşünülmektedir. Meydana getirilen bir takım araştırmalar, bilgisayar bağımlılığının, kişiye devamlı uyarıcı sunması ve kişinin kendisini geliştirmesini sağlaması sebebiyle, fizyolojik bağımlılıktan (alkol-madde bağımlılığı şeklinde) daha zor denetim altına alınabileceğini belirtmektedir. Buna karşılık bir takım araştırmalar, bilgisayar bağımlılığının en azından fizyolojik neticeleri olmadığı ve kişinin kontrolü altında tutulabilme imkanı olması sebebiyle daha kolay tedavi edilebileceğini göstermektedir. Bu tutarsız sonuçlara karşın ortak kanı, bilgisayar bağımlılığının olduğu ve tedavi edilmesi gerektiğidir.
Bilgisayar bağımlılığı mevzusunda meydana getirilen araştırmalar hemen hemen sınırı olan sayıda olmasına karşın, derhal her kullanıcının bağımlı olma riski bulunduğunu göstermektedir. Bu vaziyet dikkate alınırsa, ve giderek kullanıcı sayısının arttığı düşünülürse, mevzunun giderek daha çok önemsenmesi gerektiği açıktır.
Bilgisayar bağımlıları, makine karşısında süre kavramlarını yitirmekte, kimi zaman tüm bir günün geçtiğini dahi farketmemektedirler. Yemeği, uyumayı, okula gitmeyi, özetlemek gerekirse temel sorumluluklarını bilgisayar ile aralarında bir engel şeklinde görebilirler ve bu tarz şeyleri yerine getirmeyi erteleyebilir ya da unutabilirler. Sanal dünya ile gerçek dünya birbiriyle yarışır ve genel anlamda kazanan sanal dünya olur. Kaçırılan randevular, uyku saatlerinin düzensizliği, ders başarısında / iş performansında düşmeler, arkadaşlarla geçirilen dönemin kısıtlanması, vb. gerçek yaşamdaki ilişkileri negatif etkisinde bırakır.
KİMLER "BİLGİSAYAR BAĞIMLISI" OLUR?
Genç ya da yaşlı her yaştan insanoğlunun, cinsiyet, eğitim ya da entellektüel düzey farkı olmaksızın bilgisayar bağımlısı olma riski vardır (USA Weekend, Temmuz, 1995). Teknoloji ilerledikçe ve bilgisayar kullanımı günlük yaşamın içine daha çok girdikçe, giderek daha çok sayıda insan bilgisayar, web, oyun şeklinde değişik tür bağımlılık sorunlarını yaşar hale gelmiştir. Toplumsal becerileri çok gelişmiş olmayan, yüz-yüze ilişkilerde güçlük yaşayan, fizyolojik görünüşünden memnun olmayan, kişiler arası ilişkilerde kendine güvenmeyen insanoğlu elektronik iletişimlerde (e-posta, IRC (inetrnet relay chat), ICQ vb.) kendilerini daha rahat hissettiklerinden, bu şekilde ilişki ve haberleşme-iletişim biçimlerini, gerçek ilişki ve iletişime tercih edebilirler. Ilk başlarda Web sayfalarının renkli dünyası, varlıklı bilgi arşivi, multimedya sunumları, değişik insanlarla haberleşme-iletişim kurma imkanı cazip gelirken ve bilgisayar ve web ödev-iş amaçlı kullanılırken, zaman içinde bilgisayarın niteliği ve içindeki programlar önemsizleşip, tek gereksinim modem ve web erişim programları haline gelmektedir. Bilgisayar kullanımı hakkında bilgili olmak ya da kullanımın işe yarar bir gayesi olması, yerini bir tek bilgisayar başlangıcında olma isteğine bırakabilir.
Çocuklar şeklinde yetişkinler de bilgisayar oyunlarıyla çok süre harcamaktadırlar. Yetişkinlerin bilgisayar başlangıcında kaybettikleri zamanı ve bunun onlara bir faydası olmadığını farketmeleri daha kolayken, evlatları ve ergenleri anne-babaları izlemelidir. Evlatların bilgisayar başlangıcında geçirdikleri süre, bu süre içinde ne yaptıkları, bilgisayardan ayrılmakta zorlanıp zorlanmadıkları ve uzaklaştıklarında akıllarının bilgisayarda olup olmadığı kısacası bilgisayarın çocuğun hayatındaki yeri ebeveynler tarafınca gözlenmelidir.
BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞININ TüRLERİ
Bilgisayar ya da web bağımlılığında, bağımlılığın içinde ne olduğu karmaşıktır. Mesela madde bağımlılığında netice önemliyken (madde, yarattığı tesir yüzünden vücuda alınır - eylemin sonucu önemlidir), bilgisayar bağımlılığında süreç (makine başlangıcında geçirilen süre) önemlidir. Koleksiyonlar ya da okuma şeklinde hobilerden değişik olarak, bilgisayar ile ilişkide kişiye devamlı olarak uyaran gider. Bu kadar yoğun uyaran elde eden bir ilişkide kullananların büyük çoğunluğu bağımlı olma riski ile karşı karşıyadır (The Addiction Letter, August, 1995).
NE ZAMAN BİLGİSAYAR BAĞIMLISI OLDUĞUNUZDAN ENDİŞE ETMELİSİNİZ?
Bilgisayara Bağımlılık
Başka bağımlılık türlerinde olduğu şeklinde, bilgisayara bağımlılıkta da bir takım ortak belirtilerden söz edilmektedir. Bu emareler kişiden kişiye farklılık gösterse de genel olarak ortak yönleri mevcuttur
Başka bağımlılıklarda olduğu şeklinde, bilgisayar-insan ilişkisinde de (bilgisayar ve web kullanımı, bilgisayar oyunları vb.) bağımlılığı tanımlayan bir takım dikkat çekici unsurlar mevcuttur
Bağımlılık türü ne olursa olsun sözü edilen bu belirtilerden birkaçı ortaktır. Fakat temelde bağımlılığın niteliği farklıdır. Başka bağımlılıklarda olduğu şeklinde, bilgisayar bağımlılığı kişiyi farmakolojik olarak biyokimsayal düzeyde etkilemez, kişinin haricinde, toplumsal bir özelliği vardır ve denetim edilebilir. Bilgisayar kullanılmadığında fizyolojik bir sonucu ortaya çıkmaz. Bilgisayarın çoğunlukla uzun soluklu kullanımlarında daha çok anti-sosyal eğilimler ortaya çıkar. Kişiye düşen kullanımını averaj bir düzeye getirmesi, azaltması ya da tamamen durdurmasıdır. Bilgisayar bağımlılığında da negatif bir takım duygusal, zihinsel ve toplumsal sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bağımlılıklar, yaşamın herhangi bir faaliyetinde ortaya çıkan zorluklar ve sorunlardan lanabilir, gittikçe artan bir kullanım söz mevzusudur, bireysel ve toplumsal neticeleri kaçınılmazdır .
Bilgisayar bağımlıları, ortak olarak his durumunda değişme, kaygı, tek başına zaman geçirme eğiliminde artma, başkalarıyla iletişimde azalma, iş yaşamında ve aile ilişkilerinde bozulma vb. problemler yaşadıklarını belirtmektedirler. Bilgisayar kullanımına ilişkin bağımlılıkta bilhassa stres, kaygı, sorun, kendini denetim etme ve haberleşme-iletişim becerilerinde bozulma şeklinde problemler tespit edilmiştir. Çocuklar ve gençler bu durumdan daha kolay etkilenebilecek ve zarar görebilecek durumdadırlar. Bu sebeple, bu grubun bilgisayar kullanım süreleri ve şekilleri denetim altında tutulmalıdır (Fearing, 2000).
"BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞINI" NEDEN CİDDİYE ALMALIYIZ?
"Bağımlılık" olarak tanımlanabilecek pek çok davranış örüntüsü vardır. Her bağımlılık ilişkisinin sonucu zararı dokunan olmak zorunda değildir ama bir bedeli vardır. Bilgisayar çağıl yaşamın olmazsa olmaz bir parçasıdır. Kişiye sağlamış olduğu yararlar ve zararların değerlendirmesi de kişiden kişiye değişiyor. İki tür bağımlılık vardır; pozitif ve negatif. Pozitif bağımlılık ilişkisinde yararlar zararlardan daha fazladır. Fakat kişinin bilgisayarla ilişkisine "bağımlılık" denmesi daha çok negatif bir mana ihtiva eder. Şu demek oluyor ki zararları yararlarından fazla olması durumunda şahıs ilişkiyi sınırlandıramaz, negatif neticeleri ile karşı karşıya kalsa da karşı koyamaz.
Bilgisayar kullanımı çoğu zaman negatif bağımlılık ilişkisine dönüşür. Kişinin günlük yaşamını negatif etkiliyorsa; aile, dost ilişkilerini bozuyor, okul / iş performansını düşürüyor, maddi, duygusal ya da fizyolojik sorunlara yol açıyorsa ve uğraş gösterilmesine karşın denetim altına alınamıyorsa ağırbaşlı bir mesele haline dönüşmüş anlamına gelir. Son yıllarda, web aşkları yüzünden bozulan ilişkiler, sanal ilişkilerin gerçeklerine tercih edilmesi, çocuk ve gençlerin sanal arkadaşları-aşkları sebebiyle aileleriyle ilişkilerinin negatif etkilenmesi şeklinde sorunlarla profesyonellere müracaat sayısında artış gözlenmektedir.
SAĞLIKLI VE PATOLOJİK BİLGİSAYAR VE INTERNET KULLANIMI
Psikologlar tarafınca bilgisayar ve web başlangıcında geçirilen süre kişinin kendini tanıması ve kimliğini keşfetmesi açısından yararlı ve sıhhatli mevcuttur. Bilhassa buluğluk döneminde çekingen ve kendine güvensiz gençler için sanal ortam, kişiliklerini tanıma ve uygun davranış biçimlerini kontrol ederek öğrenme imkanı sağlayabilir. Değişik kültürleri tanıma imkanı sağlar. Dünyanın değişik devletlerinde yaşayan ve ortak hobi, ilgi alanı olan kişilerin birbirleri ile ilişki kurmalarını sağlayarak kişinin çevresini genişletebilir. Sanal ilişkiler gerçek yakın arkadaşlıklara, aşklara dönüşebilir. Fakat bu ilişkilerin gerçek yaşamdakilerin yerini almaması ve onlara tercih edilmemesi önemlidir. Sanal ortamda kontrol edilen davranış şekilleri gerçek yaşama geçirilebildiği sürece sıhhatli ve yararlı bir kulllanım söz mevzusudur. Fakat şahıs sanal ortamda edindiği deneyimleri gerçeğe uyarlayamaz ve kendini "sanal bir kişilik" olarak tanımlarsa, kişilik karmaşası yaşayabilir
AİLELERE İPUÇLARI
Eğer evladınız;
Çocuğunuzun bilgisayar kullanımı ile ilgili bir takım önlemler almanız yararlı olacaktır.
Ne Yapılabilir?
Çocuklarda bilgisayar kullanımını, bir tek belirgin zamanlarda ve belirgin maksatlar için sağlamak
Çocuklarda bilgisayar oyunlarını eğitimsel amaçlı seçmek, eğitim ve öğretimlerini destekleyici özellikte olmasına uyanık olmak, başka bilgisayar oyunlarını ödül olarak kullanmak (bilgisayar oyunları çocuklarda el-göz koordinasyonunun, reflekslerin ve bir takım becerilerin gelişmesinde pozitif etkilere haizdir.)
Sertlik içerikli bilgisayar oyunlarında dikkatli olmak ( sertlik içeren bilgisayar oyunları, çocuklar içinde bir haberleşme-iletişim aracı olduğu ve evlatları şiddete yönelttiği şeklinde bununla birlikte sertlik ve saldırganlıklarını giderdikleri, bir mealde hayata geçirdikleri bir araçtır. Fakat evlatları kavga ve ölüme karşı gaddar ve duyarsız hale getirdikleri de bir gerçektir.)
Çocuklarla geçirilen zamanı arttırmak, onlarla şahsi olarak ilgilenmek ve oyun oynamak
Bilgisayar kullanımına ilişkin gayesi ve süreyi edinmek
Bilgisayarın kullanım şekli ve süresi ile ilgili olarak gözlemci olmak
Bilgisayarın yararlarının yanısıra zararları mevzusunda da küçüklere bilgi vermek
Yoğun insan-bilgisayar ilişkisi ilk başlarda "takıntı" diye anılırken, son yıllarda pek çok psikolog, tedavi edilmesi gerekenler listesine "bilgisayar bağımlılığı"nın da konması icap ettiğini düşünmektedirler. Bilhassa web kullanımının yarattığı bağımlılığın sonuçlarının, minimum alkol ya da ilaç bağımlılığı kadar mesele yaşattığı düşünülmektedir. Meydana getirilen bir takım araştırmalar, bilgisayar bağımlılığının, kişiye devamlı uyarıcı sunması ve kişinin kendisini geliştirmesini sağlaması sebebiyle, fizyolojik bağımlılıktan (alkol-madde bağımlılığı şeklinde) daha zor denetim altına alınabileceğini belirtmektedir. Buna karşılık bir takım araştırmalar, bilgisayar bağımlılığının en azından fizyolojik neticeleri olmadığı ve kişinin kontrolü altında tutulabilme imkanı olması sebebiyle daha kolay tedavi edilebileceğini göstermektedir. Bu tutarsız sonuçlara karşın ortak kanı, bilgisayar bağımlılığının olduğu ve tedavi edilmesi gerektiğidir.
Bilgisayar bağımlılığı mevzusunda meydana getirilen araştırmalar hemen hemen sınırı olan sayıda olmasına karşın, derhal her kullanıcının bağımlı olma riski bulunduğunu göstermektedir. Bu vaziyet dikkate alınırsa, ve giderek kullanıcı sayısının arttığı düşünülürse, mevzunun giderek daha çok önemsenmesi gerektiği açıktır.
KİMLER "BİLGİSAYAR BAĞIMLISI" OLUR?
Genç ya da yaşlı her yaştan insanoğlunun, cinsiyet, eğitim ya da entellektüel düzey farkı olmaksızın bilgisayar bağımlısı olma riski vardır (USA Weekend, Temmuz, 1995). Teknoloji ilerledikçe ve bilgisayar kullanımı günlük yaşamın içine daha çok girdikçe, giderek daha çok sayıda insan bilgisayar, web, oyun şeklinde değişik tür bağımlılık sorunlarını yaşar hale gelmiştir. Toplumsal becerileri çok gelişmiş olmayan, yüz-yüze ilişkilerde güçlük yaşayan, fizyolojik görünüşünden memnun olmayan, kişiler arası ilişkilerde kendine güvenmeyen insanoğlu elektronik iletişimlerde (e-posta, IRC (inetrnet relay chat), ICQ vb.) kendilerini daha rahat hissettiklerinden, bu şekilde ilişki ve haberleşme-iletişim biçimlerini, gerçek ilişki ve iletişime tercih edebilirler. Ilk başlarda Web sayfalarının renkli dünyası, varlıklı bilgi arşivi, multimedya sunumları, değişik insanlarla haberleşme-iletişim kurma imkanı cazip gelirken ve bilgisayar ve web ödev-iş amaçlı kullanılırken, zaman içinde bilgisayarın niteliği ve içindeki programlar önemsizleşip, tek gereksinim modem ve web erişim programları haline gelmektedir. Bilgisayar kullanımı hakkında bilgili olmak ya da kullanımın işe yarar bir gayesi olması, yerini bir tek bilgisayar başlangıcında olma isteğine bırakabilir.
Çocuklar şeklinde yetişkinler de bilgisayar oyunlarıyla çok süre harcamaktadırlar. Yetişkinlerin bilgisayar başlangıcında kaybettikleri zamanı ve bunun onlara bir faydası olmadığını farketmeleri daha kolayken, evlatları ve ergenleri anne-babaları izlemelidir. Evlatların bilgisayar başlangıcında geçirdikleri süre, bu süre içinde ne yaptıkları, bilgisayardan ayrılmakta zorlanıp zorlanmadıkları ve uzaklaştıklarında akıllarının bilgisayarda olup olmadığı kısacası bilgisayarın çocuğun hayatındaki yeri ebeveynler tarafınca gözlenmelidir.
BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞININ TüRLERİ
- Bilgisayar bağımlılığı
- Bilgisayar oyunlarına gelişen bağımlılık
- İnternet bağımlılığı (web)
- Sanal söyleşi bağımlılığı (chat, IRC, e-posta, e-haber grupları vb.)
- Web temelli grup oyunlarına gelişen bağımlılık (FRP, dungeon, tavla, vb.)
Bilgisayar ya da web bağımlılığında, bağımlılığın içinde ne olduğu karmaşıktır. Mesela madde bağımlılığında netice önemliyken (madde, yarattığı tesir yüzünden vücuda alınır - eylemin sonucu önemlidir), bilgisayar bağımlılığında süreç (makine başlangıcında geçirilen süre) önemlidir. Koleksiyonlar ya da okuma şeklinde hobilerden değişik olarak, bilgisayar ile ilişkide kişiye devamlı olarak uyaran gider. Bu kadar yoğun uyaran elde eden bir ilişkide kullananların büyük çoğunluğu bağımlı olma riski ile karşı karşıyadır (The Addiction Letter, August, 1995).
NE ZAMAN BİLGİSAYAR BAĞIMLISI OLDUĞUNUZDAN ENDİŞE ETMELİSİNİZ?
Bilgisayara Bağımlılık
Başka bağımlılık türlerinde olduğu şeklinde, bilgisayara bağımlılıkta da bir takım ortak belirtilerden söz edilmektedir. Bu emareler kişiden kişiye farklılık gösterse de genel olarak ortak yönleri mevcuttur
- Bilgisayar kullanımı ile ilgili etkinliklerden zevk alma, mutlu olma ve rahatlama,
- Bilgisayar kullanılmadığı zamanlarda huzursuzluk, keyifsizlik, kaygı yaşama ve uyku bozuklukları,
- Toplumsal, aileyle ilgili ve eğitim/iş faaliyetinde meydana getirilen etkinlikler için zorunluluk hissetme,
- Şahsi ilişki, başarı ve maddi mevzularda risk alma,
- Günlük yaşamın büyük bir kısmını bilgisayar başlangıcında geçirme,
- Bilgisayar kullanılmadığı durumda, iş yaşamında ve/ya da çabalama faaliyetinde güçlük çekme ve performansta düşme,
- Bilgisayar kullanılmadığı durumda boşluk hissetme,
- Giderek bilgisayarın başlangıcında geçirilen süreyi denetim edememe,
- Güne bilgisayar kullanımı ile başlama ve başından geç kalkma,
- Tatillerde de diz-üstü (lap-top) kullanma,
- Bilgisayarı gün boyu açık tutma, v Gün süresince bilgisayardan uzak kalındığında huzursuzluk ve sorun hissetme,
- Bilgisayar kullanılmadığında dönemin geçmek bilmemesi,
- Bilgisayarın en iyi dost olduğuna inanma,
- E-postalar denetim edilemediğinde huzursuz olma,
- Asla buluşulamasa da en iyi arkadaşlıkların bilgisayar ortamında kazanıldığını düşünme,
- Kafa,bel,sırt ve boyun ağrısı-sancısı, gözlerde kuruma-yaşarma, şahsi hijyene verilen önemde azalma vb. bir takım fizyolojik belirtilerin ortaya çıkması
Başka bağımlılıklarda olduğu şeklinde, bilgisayar-insan ilişkisinde de (bilgisayar ve web kullanımı, bilgisayar oyunları vb.) bağımlılığı tanımlayan bir takım dikkat çekici unsurlar mevcuttur
1. Ekonomik açıdan; bilgisayara yüklü harcamalar yapma ve para bulabilmek için şartları zorlama,
2. Eldeki parayı yanlış kullanma, bütçede bir takım ihtiyaçların yerini alma,
3. Bilgisayar ile geçirilen zamandan ve meydana getirilen etkinlikleren gittikçe daha çok zevk alma,
4. Bilgisayar kullanımına ayrılan süre ile ilgili olarak yalan söyleme,
5. Şahsi problemlerden kaçmak için bilgisayar kullanma,
6. Bilgisayara ayrılan süre yüzünden ilişkilerde bozulma ve toplumsal ortamlardan uzaklaşma,
7. İş/eğitim yaşamını tehlikeye atma.
Bağımlılık türü ne olursa olsun sözü edilen bu belirtilerden birkaçı ortaktır. Fakat temelde bağımlılığın niteliği farklıdır. Başka bağımlılıklarda olduğu şeklinde, bilgisayar bağımlılığı kişiyi farmakolojik olarak biyokimsayal düzeyde etkilemez, kişinin haricinde, toplumsal bir özelliği vardır ve denetim edilebilir. Bilgisayar kullanılmadığında fizyolojik bir sonucu ortaya çıkmaz. Bilgisayarın çoğunlukla uzun soluklu kullanımlarında daha çok anti-sosyal eğilimler ortaya çıkar. Kişiye düşen kullanımını averaj bir düzeye getirmesi, azaltması ya da tamamen durdurmasıdır. Bilgisayar bağımlılığında da negatif bir takım duygusal, zihinsel ve toplumsal sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bağımlılıklar, yaşamın herhangi bir faaliyetinde ortaya çıkan zorluklar ve sorunlardan lanabilir, gittikçe artan bir kullanım söz mevzusudur, bireysel ve toplumsal neticeleri kaçınılmazdır .
Bilgisayar bağımlıları, ortak olarak his durumunda değişme, kaygı, tek başına zaman geçirme eğiliminde artma, başkalarıyla iletişimde azalma, iş yaşamında ve aile ilişkilerinde bozulma vb. problemler yaşadıklarını belirtmektedirler. Bilgisayar kullanımına ilişkin bağımlılıkta bilhassa stres, kaygı, sorun, kendini denetim etme ve haberleşme-iletişim becerilerinde bozulma şeklinde problemler tespit edilmiştir. Çocuklar ve gençler bu durumdan daha kolay etkilenebilecek ve zarar görebilecek durumdadırlar. Bu sebeple, bu grubun bilgisayar kullanım süreleri ve şekilleri denetim altında tutulmalıdır (Fearing, 2000).
"BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞINI" NEDEN CİDDİYE ALMALIYIZ?
"Bağımlılık" olarak tanımlanabilecek pek çok davranış örüntüsü vardır. Her bağımlılık ilişkisinin sonucu zararı dokunan olmak zorunda değildir ama bir bedeli vardır. Bilgisayar çağıl yaşamın olmazsa olmaz bir parçasıdır. Kişiye sağlamış olduğu yararlar ve zararların değerlendirmesi de kişiden kişiye değişiyor. İki tür bağımlılık vardır; pozitif ve negatif. Pozitif bağımlılık ilişkisinde yararlar zararlardan daha fazladır. Fakat kişinin bilgisayarla ilişkisine "bağımlılık" denmesi daha çok negatif bir mana ihtiva eder. Şu demek oluyor ki zararları yararlarından fazla olması durumunda şahıs ilişkiyi sınırlandıramaz, negatif neticeleri ile karşı karşıya kalsa da karşı koyamaz.
Bilgisayar kullanımı çoğu zaman negatif bağımlılık ilişkisine dönüşür. Kişinin günlük yaşamını negatif etkiliyorsa; aile, dost ilişkilerini bozuyor, okul / iş performansını düşürüyor, maddi, duygusal ya da fizyolojik sorunlara yol açıyorsa ve uğraş gösterilmesine karşın denetim altına alınamıyorsa ağırbaşlı bir mesele haline dönüşmüş anlamına gelir. Son yıllarda, web aşkları yüzünden bozulan ilişkiler, sanal ilişkilerin gerçeklerine tercih edilmesi, çocuk ve gençlerin sanal arkadaşları-aşkları sebebiyle aileleriyle ilişkilerinin negatif etkilenmesi şeklinde sorunlarla profesyonellere müracaat sayısında artış gözlenmektedir.
SAĞLIKLI VE PATOLOJİK BİLGİSAYAR VE INTERNET KULLANIMI
Psikologlar tarafınca bilgisayar ve web başlangıcında geçirilen süre kişinin kendini tanıması ve kimliğini keşfetmesi açısından yararlı ve sıhhatli mevcuttur. Bilhassa buluğluk döneminde çekingen ve kendine güvensiz gençler için sanal ortam, kişiliklerini tanıma ve uygun davranış biçimlerini kontrol ederek öğrenme imkanı sağlayabilir. Değişik kültürleri tanıma imkanı sağlar. Dünyanın değişik devletlerinde yaşayan ve ortak hobi, ilgi alanı olan kişilerin birbirleri ile ilişki kurmalarını sağlayarak kişinin çevresini genişletebilir. Sanal ilişkiler gerçek yakın arkadaşlıklara, aşklara dönüşebilir. Fakat bu ilişkilerin gerçek yaşamdakilerin yerini almaması ve onlara tercih edilmemesi önemlidir. Sanal ortamda kontrol edilen davranış şekilleri gerçek yaşama geçirilebildiği sürece sıhhatli ve yararlı bir kulllanım söz mevzusudur. Fakat şahıs sanal ortamda edindiği deneyimleri gerçeğe uyarlayamaz ve kendini "sanal bir kişilik" olarak tanımlarsa, kişilik karmaşası yaşayabilir
AİLELERE İPUÇLARI
Eğer evladınız;
- Zamanının çoğunu bilgisayar başlangıcında geçiriyorsa,
- Bilgisayarın başlangıcında uzun soluklu kalıyorsa,
- Evvelinde olduğu şeklinde başka oyunlar oynamıyor ve sevilmiş olduğu başka faaliyetleri yapmıyorsa,
- Bilgisayar ile zaman geçirmediği süre sıkıldığını ifade ediyor ve huzursuz oluyorsa,
- Başından kaldırsanız dahi yeniden bilgisayarın başına dönüyorsa,
- Ödev yapmak ve ders ezberlemek yerine bilgisayarla zaman geçiriyorsa,
- Bilgisayarı toplumsal aktivitelerine ve arkadaşlarına tercih ediyorsa,
- Evvelinde sevmiş olarak izlediği TV programlarını seyretmek yerine bilgisayar ile zaman geçiriyorsa,
- Öğretmenleri de dersler ve başarısı mevzusunda şikayetçi olmaya başladıysa
Çocuğunuzun bilgisayar kullanımı ile ilgili bir takım önlemler almanız yararlı olacaktır.
Ne Yapılabilir?
Çocuklarda bilgisayar kullanımını, bir tek belirgin zamanlarda ve belirgin maksatlar için sağlamakÇocuklarda bilgisayar oyunlarını eğitimsel amaçlı seçmek, eğitim ve öğretimlerini destekleyici özellikte olmasına uyanık olmak, başka bilgisayar oyunlarını ödül olarak kullanmak (bilgisayar oyunları çocuklarda el-göz koordinasyonunun, reflekslerin ve bir takım becerilerin gelişmesinde pozitif etkilere haizdir.)Sertlik içerikli bilgisayar oyunlarında dikkatli olmak ( sertlik içeren bilgisayar oyunları, çocuklar içinde bir haberleşme-iletişim aracı olduğu ve evlatları şiddete yönelttiği şeklinde bununla birlikte sertlik ve saldırganlıklarını giderdikleri, bir mealde hayata geçirdikleri bir araçtır. Fakat evlatları kavga ve ölüme karşı gaddar ve duyarsız hale getirdikleri de bir gerçektir.)Çocuklarla geçirilen zamanı arttırmak, onlarla şahsi olarak ilgilenmek ve oyun oynamakBilgisayar kullanımına ilişkin gayesi ve süreyi edinmekBilgisayarın kullanım şekli ve süresi ile ilgili olarak gözlemci olmakBilgisayarın yararlarının yanısıra zararları mevzusunda da küçüklere bilgi vermek
Alkolizm (Alkol Bağımlılığı). Alkolün zararları.
İnternet Bağımlılığı Sendromu
Sevgi Bağımlılığı
Bilgisayar bağımlılığı gençlerin asosyal yetişmesine niçin oluyor.
Bilgisayar bağımlılığının gençlerin asosyal yetişmesine yol açmış olduğu, bundan dolayı gençleri bilgisayar başından çekecek seçenek uğraşlar bulunması gerektiği bildirildi.
Prof. Dr. ünal,
"Buluğluk döneminde türlü ruhsal ve fizyolojik değişimler yaşayan zamane gençliği maalesef bilgisayar başlangıcında asosyal, içine kapanık, çevresiyle haberleşme-iletişim kuramadan yetişiyor. Bu durumdaki çocuklar ilerde daha çok ruhsal mesele yaşıyor."
dedi.
Topaç, sek sek, saklambaç, kör ebe şeklinde oyunları bilmeksizin yetişen şehir gençlerinin boş zamanlarının neredeyse tamamına yakın kısmını web başlangıcında geçirdiğine dikkati çeken Prof. Dr. ünal, şunları söylemiş oldu:
"Bilgisayar oyunları ve web, pozitif tesirinin yanında gerçeklik sınırlarını bozmak, saldırganlığı özendirmek şeklinde sakıncaları da getirdi. İnternet başlangıcında geçen süre arttıkça gençler gerçek dünyadan sanki kopuyor, asosyalleşiyor. Çocukluklarını dahi yaşayamayan yeni nesil web yüzünden ailesinden dahi kopuyor."
"Aileler Ilk başlarda Göz Yumuyor"
Web başlangıcında saatlerce kalan çocuk ve gençlere ilk başlarda ailelerinin de göz yumduğunu belirten Prof. Dr. ünal, şunları kaydetti:
"Çünkü, çocuk evde bilgisayar başlangıcında oturdukça ailesinin gözü önünde oluyor, dışarıda edinebileceği fena arkadaşlardan da uzak kalıyor. Oysa bir de madalyonun diğeri yüzü var. O da internette evlatları şiddete, uyuşturucuya, intihara ya da yanlış arkadaşlara yönlendiren sitelerin varlığıdır. Bir de intiharı özendiren sitelere girip chatler halletmeye başladığında, yanlış dost grubuna adım atmış anlamına gelir."
Prof. Dr. ünal, ailelerin internetteki tehlikeyi fark ettiklerinde tedbir alma yoluna gittiklerini ifade ederek, "Fakat bu tedbir alınırken gençlerle doğru haberleşme-iletişim oluşturmak gerekiyor. Çünkü en küçük bir yanlış yaklaşım onları intihara kadar sürükleyen sonuçlar doğurabiliyor" dedi. Çocuğa baskı yapmadan onu bilgisayar başından kaldırmanın yollarının aranması icap ettiğini, bunun en geçerli yolunun da spor bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. ünal, şöyleki devam etti:
"Toplumsal çekiniklik içindeki içine kapanık, gülmeyi unutmuş gence şefkatli bir nazar, güler yüz, tatlı birden fazla söz yaşamsal içsel gıdalardır. Ailece tv izlemeyen, misafirliğe gitmeyen, internetteki sanal dostlarıyla yetişen gençleri bilgisayar başından çekecek seçenek uğraşlar bulunmalı. Bu uğraşların en doğru seçeneği de spordur. Çünkü, spor kişiyi katılımcı ve toplumsal kılar. Yüzme, basketbol, tenis, jimnastik ya da evladı ilgi duyacağı herhangi bir spor alanına ya da müzik kurslarına yönlendirmek en doğru seçenek olur."
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR