Çocukların gelişimi hayal güçlerinin artması için hayati önem taşıyan ve tüm dünyada bir çok başarılı örneği bulunan çocuk edebiyatı ile ilg...
Çocukların gelişimi hayal güçlerinin artması için hayati önem taşıyan ve tüm dünyada bir çok başarılı örneği bulunan çocuk edebiyatı ile ilgili olarak genel bilgiler.
Kitap, istediğimiz zaman açabileceğimiz bir pencereye benzer. Çocuğun okuyacağı eserler, onun içinde bulunduğu çevrenin dar sınırlarından çıkarak yeni yeni şeyler öğrenmesini sağlar, dünyanın dört bir yanında olup biten olaylar hakkında fikir sahibi eder. Çocuğun okulda öğrendiği şeyler sınırlı ve belirlidir. Halbuki zevki için okuyacakları onun kendi kabiliyetleri ve duygularına uygun olacak, ufuklarını genişletecektir.
Kitap Nasıl Seçilmeli
Kitap seçmek arkadaş seçmek kadar güç ve önemli bir iştir. Çocuğumuzun arkadaşlarının ahlâksız, terbiyesiz ve cahil olması hoşumuza gitmez. Onun böyle kimselerle düşüp kalktığının bilinmesini bile istemeyiz. Kitap da böyledir. Çocuğa yanlış şeyler öğreten, onu kötü yollara sürükliyen kitaplar şüphesiz ki geleceği için çok zararlı olur. Öyleyse, çocuğa vereceğimiz kitapları gerçekten çocuk edebiyatı çerçevesine girmeye lâyık eserler arasından seçmemiz lâzımdır.
Büyükler için yazılmış bazı edebî eserler de çoctıklara okutulabilir. Eskiden beri bu gibi eserler çocukların severek okuduğu kitaplar arasında yer almıştır. Meselâ Fransız şairi La Fontaine’in manzum hayvan hikâyeleri, Eski Yunan yazarı Aisopos’un masallârı, nihayet bizim Nasrettin Hoca hikâyeleri çocukların severek okuduğu, dinlediği hikâyelerdir. Batı eserleri arasında İngiliz yazarı Jonathan Swift’in «Gulliver’in Seyahatleri», Daniel de Foe’nın «Robinson Crusoe» adlı romanı, H. G. Wells’in «Görünmeyen Adam», İspanyol yazarı Cervantes’in «Don Kişot», Fransız yazarı Alexandre Dumas’nın «Üç Silâhşorlar» gibi eserleri, Jules Verne’in romanları, İngiliz yazarı Rudyard Kipling’in «Cengel Kitabı», Stevenson’un «Define Adası» bu gibi eserler arasındadır.
Doğu eserleri arasında da aynı şekilde çocuklara anlatılabilecek veya onların okuyabileceği eserler vardır. «Binbir Gece Masalları» nın bir kısmı, Hint filozofu Beydebâ’ nın «Kelile ile Dimne» adlı eseri bu arada sayılabilir.
Bizde Çocuk Edebiyatı
Memleketimizde XX. yüzyıla kadar yazılı bir çocuk edebiyatı yoktur. Doğrudan doğruya çocuklar için yazılmış eserlere Türk edebiyatında ancak Servet-i Fünun devrinde rastlanır. Bu devrede ünlü şair Tevfik Fikret yazdığı çocuk şiirlerini «Şermin» adlı kitabında toplamıştır. Ömer Seyfettin’in bazı hîkâyeleriyle Mehmet Akif Ersoy’un, Faruk Nafiz Çamlıbel’in bir kısım manzumeleri çocukların her zaman okuyacağı eserler arasındadır, Cumhuriyet devrinde yetişen şairlerin çoğu çocukların zevkini ve duygusunu okşayacak şiirler yazmışlardır.
Çocuk edebiyatı konusunda memleketimizde çeviriye geniş ölçüde yer verilmiş, dünya çocuk edebiyatının hemen hemen bütün örnekleri’ dilimize çevrilmiştir.
Dünya Çocuk Edebiyatı
Avrupa’da çocuk edebiyatiyle ilgili kitaplara daha basımın icadından önce bile rastlanır. Bunlar dinî mahiyette eserler, Ezop masalları vs. idi. XVIII. yüzyılda Fransa ve İngiltere’de geniş ölçüde çocuk yayınları başladı. 1696’da Fransa’da Perrault’nun «Histoire ou Contes du Temps Passe» (Evvel Zaman Hikâye veya Masalları) yayınlandı, 1729’da İngilizceye çevrildi. Bu devirde ahlâki eserlere büyük yer verilirdi. XIX. yüzyılın başlarında fantezi eserler rağbet buldu; sonraları gene eğlendirici olmakla beraber öğretici özellik de ön plâna geçti. İngiliz yazarı Lewis Carroll’un «Alice Harikalar Ülkesinde» adındaki eseri XIX. yüzyıl çocuk edebiyatının en ünlü eserleri arasındadır.
Çocuk edebiyatının en seçkin yazarlarından olan Alman Grimm Kardeşler’le Danimarkalı Hans Christian Andersen eserlerini bu devirde verdiler. Amerika B. Devletleri çocuk edebiyatı önceleri Avrupa dillerinden çevirilerle başladı. XIX. yüzyılda Amerikan yazarları da kuvvetli eserler verdiler. Bunlar arasında Nathaniel Hawthorne’un «A Wonder-Book for Boys and Girls» (Kız ve Oğlan Çocuklar İçin Harikalar Kitabı) ile Louisa M. Alcott’un «Küçük Kadınlar» adlı romanını Mark Twain’ın «Tom Sawyer’in Maceraları» «Huckleberry Finn’in Maceraları» adlı eserlerini sayabiliriz.
XX. yüzyılda her alanda çocuğa verilmeye başlanan büyük değer Ve ilginin yanı sıra çocuk edebiyatında da büyük bir gelişme oldu. Bütün memleketlerde çocuklar için sayısız dergiler, romanlar, hikâyeler, şiirler, piyesler yayınlanmaya başladı, birçok eserler filme alındı.
YORUMLAR