Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır. İslâmiyet’in kökleşip yayılmasında büyük tesiri olan ta...
Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır. İslâmiyet’in kökleşip yayılmasında büyük tesiri olan tasavvuf, zaman içinde edebî eserlerde de işlenmiş, din ve tasavvuf, edebiyat vesilesiyle yayılmaya çalışılmıştır. Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatına Tekke edebiyatı da denir. Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatında aslolan olan sanat yapmak değildir, dinî-tasavvufi düşünceyi yaymaktır. Tekke şairlerinin pek çok tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir. Tekke şiiri, halk şiirinden de divan şiirinden de nazım şekilleri almıştır. Dini Tasavvufi Halk Edebiyatının Genel Özellikleri:
1) Kurucusu 12. yüzyılda Şark Türkistan’da yetişen Hoca Ahmet Yesevi’dir.
2) Tekke Edbiyatı, Anadolu’da 13. y.y.’dan itibaren gelişmiştir.
3) Bu edebiyat şairleri tarikat merkezi olan tekkelerde yetişmiştir.
4) Nazım birimi çoğu zaman dörtlüktür.
5) Hem aruz hem hece vezni kullanılmıştır.
6) Şžiirlerin pek çok ezgilidir.
7) Allah, insan, felsefe, doğruluk, yakarma şeklinde mevzular işlenmiştir.
8) İlahi, nefes, söylev, devriye, şathiye, deme şeklinde nazım şekilleri kullanılmıştır.
9) Dili Aşık Edebiyatı’na bakılırsa ağır, Divan Edebiyatı’na bakılırsa sadedir.
10) Aşık, maşuk, şarap, saki şeklinde mazmunlara yer verilmiştir.
Yüzyıllara bakılırsa Tekke Edebiyatını en mühim temsilcileri şunlardır:
12.yy.: Hoca Ahmet Yesevi
13.yy.:Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli
14.yy.:Kaygusuz Abdal
15.yy.: Hacı Bayram-ı Veli, Eşrefoğlu Rumi
16.yy.: Pir Sultan Abdal
17.yy.: Niyaz-ı Mısrî, Sinân-ı Ümmî, Hüdâi
18.yy.: Sezai
19.yy.: Kuddusi, Turâbi
Kaynak: Tasavvuf Edebiyatı
YORUMLAR