Osmanlı sadrazamlarından birisi olan Hekimoğlu Ali Paşa kimdir? Hekimoğlu Ali Paşa hayatı ve dönemi hakkında bilgiler. HEKİMOĞLU ALİ PAŞA (1...
Osmanlı sadrazamlarından birisi olan Hekimoğlu Ali Paşa kimdir? Hekimoğlu Ali Paşa hayatı ve dönemi hakkında bilgiler.
HEKİMOĞLU ALİ PAŞA (1689-1758)
Osmanlı sadrazamlarındandır. Hekimbaşı Nuh Efendi’nin oğludur, istanbul’da doğdu. Genç yaşında saray hizmetine alındı. 1713’te Saray dışı hizmetlere çıkarıldı. 1719’da beylerbeyi (orgeneral) oldu. 1725’te vezir (mareşal) rütbesiyle Anadolu Beylerbeyi (genel valisi) atandı. 1726’da Tebriz Beylerbeyi oldu.
Hekimoğlu Ali Paşa 1730’da İran’la yeniden savaşın başlaması üzerine, ikinci defa cephenin kuzey kesimine başkomutan oldu. 15 eylül 1731’de Kuzucan Meydan Savaşın da İranlılar’ı bozguna uğrattı, Tebriz’i Urmiye’yi, Hemedan’ı geri aldı. 1732’de sadarete (başbakanlığa) getirildi. Bu ilk sadaretinde 3,5 yıl iktidarda kaldı. Daha çok Lehistan işleriyle uğraştı. Tanınmış bir Rus düşmanı olan Ali Paşa, Rusya’nın batıya ve güneye doğru yayılmasını önliyecek birtakım siyasî tertibat almak istedi. Sadaretten azledilince Bosna Beylerbeyi oldu.
Bu sırada Türkiye tek başına hem Rusya, hem Almanya’ya savaş açmıştı. Ali Paşa, 1737’de Banyaluka Meydan Savaşinda Mareşal von Hijdburghausen’in komuta ettiği büyük Alman ordusunu kesin şekilde bozguna uğrattı; savaşın Alman cephesinde kazanılmasında en önemli rolü oynadı. Almanya ile Rusya’nın Türkiye’ye yenilip barış istemesi üzerine 1738’de Ali Paşa yeniden Anadolu Beylerbeyi oldu; damadı Tevkiî Yahya Paşa’ya da Mısır Beylerbeyliği verildi.
Hekimoğlu 1742’de ikinci defa sadrazam oldu. Daha sonra çeşitli genel valiliklerde, başkomutanlıklarda bulundu. 1755’te yeniden sadrazam olduysa da bu defa makamını ancak 2 ay koruyabildi. Yıl sonunda Mısır genel valiliğine getirildi. 1758’de Anadolu Beylerbeyi iken Anadolu eyaletinin merkezi olan Kütahya’da öldü. 69 yaşını geçmişti. İstanbul’daki camisinin yanında bulunan türbesine gömüldü.
Hekimoğlu Ali Paşa, XVIII. yüzyıl Türk devlet adamlarının ve komutanlarının en büyüklerinden biridir. 33 yıl vezir oiarak en önemli komutanlıklarda, idaresi en nazik eyaletlerde görev aldı. 3 kere iktidara getirildi. III. Ahmet’in, I. Mahmut’un, III. Osman’ın büyük teveccühünü kazandı. «Alî» mahlâsı ile şiirler de yazmıştı. Hayatını geniş bir şekilde oğlu ismail Zıyaî Bey «Metâlî u’l-Alîye» adiyle kaleme almıştır. 1734’te İstanbul’da Davutpaşa civarındaki büyük camisinin yanında bir de kütüpane, sebil ve zaviye yaptırmıştır.
YORUMLAR