Roman Ingarden kimdir ve ne yapmıştır? Roman Ingarden hayatı, biyografisi, felsefesi ve eserleri hakkında bilgi. Roman Ingarden Roman Ingard...
Roman Ingarden kimdir ve ne yapmıştır? Roman Ingarden hayatı, biyografisi, felsefesi ve eserleri hakkında bilgi.
Roman Ingarden
Roman Ingarden; (d. 5 Şubat 1893, Krakow – ö. 29 Haziran 1970, Krakow, Polonya), Polonyalı felsefecidir. Husserl’in fenomenolojik yönteminden yararlanarak edebiyat ve sanat yapıtlarını açıklamaya çalışmıştır.
Husserl’in öğrencisi olan Ingarden, önce Lemberg’de, 1945’te de Krakow’da felsefe profesörü oldu. Sanat konusunda geliştirdiği ayrıntılı görüşleriyle Polonyalı sanatçılar üzerinde etkili oldu.
Ingarden’e göre sanat yapıtları, Husserl’in kullandığı anlamda yönelinmiş nesnelerdir; sanatçının kullandığı ham malzemeye verdiği biçim, onun saf bir bilinç ediniminden çıkar. Bu nesneler, başka türden gerçek şeylerden farklı olarak yalnızca izleyicinin estetik yaşantısında somutlanır. Bu görüşü özellikle edebiyat, müzik ve sinema sanatlarına uygulayan Ingarden, bu alanlardaki sanat yapıtlarının tabakalar oluşturan varlık yapıları üzerinde durur. Bu çerçevede özellikle sinema yapıtlarının karmaşık yapılarına yaklaşımı dikkati çeker.
Genel felsefe görüşü içinde, Husserl’in transandantal idealizmiyle hesaplaşan Ingarden, hem gerçek nesnelerin, hem de yönelmişliğin konusu olan nesnelerin bağımsız varlıklar olarak eşit konumda olduğunu savunmuştur. Başlıca yapıtları arasında Das literarische Kunstwerk (1931; Edebi Sanat Yapıtı), Lehçe yazdığı Dünyanın Varlığı Üzerine Tartışma (1947-48), Time and Modes of Being (1963; Zaman ve Varlık Tarzları), Vom Erkennen des literarischen Kunstwerks (1968; Edebi Sanat Yapıtının Bilinmesi) ve Über die Verantwortung (1970; Sorumluluk Üzerine) sayılabilir.
YORUMLAR