Türkçede kullanılan ünlemler nelerdir? Ünlem anlamı veren, ünlem olarak kullanılan kelimeler, özellikleri ve anlamları. TÜRKÇEDE KULLANILAN ...
Türkçede kullanılan ünlemler nelerdir? Ünlem anlamı veren, ünlem olarak kullanılan kelimeler, özellikleri ve anlamları.
TÜRKÇEDE KULLANILAN ÜNLEMLER
a! (aa! aaa!) En çok kullanılan ünlem olup, şaşma anımsama, sevinme, acıma, üzülme, kızma gibi duyguları güçlendirir. Tümcenin başında ya da sonunda çoğu kez yinelenmiş olarak kullanılır:
“A! Evladım, Şemsi’ciğim bunca zamandır neredeydin?”
“Aaa, o da ne! Aksak aksak, yan yan yürüyordu.”
“A… Aklıma geldi. Durun!”
“Aaa, çocuklar koşun, koşun!”
“Bu adam için de yolumu değiştiremem a!”
Aynı ünlem, dilek – koşul kipiyle kurulmuş tümcelerde kullanılır: Bana baksana! Şunu alsana! gibi.
e! (eee!) Aşağı yukarı a! ünlemiyle aynı kullanılıştadır:
“Eee, arkasında yetişmiş böyle güzel bir bekâr genç kız bırakan anne…”
“Eee, merhaba bey, dedi.”
“Eee, olacak o kadar beyim!”
Bu ünlem çoğu kez sorulu ünlem tümcelerinde geçer: “Eee, ne oldu ?”
“Ee, anlat bakalım gemi aslanı ?”
Aynı ünlem yine a! ünlemi gibi dilek-koşul kipiyle kurulan tümcelerde geçer:
“…… ne bekliyorsun? Yüzbaşı Beye buyurunuz desene….”
Soru ekiyle birlikte soru ve buyrum bildiren bir tümce oluşturur: Gel e mi ? Bekle e mi ? gibi.
ha! (haaa!) Bir şeyi birden anımsamada, sık sık kullanılır:
“Nice zaman sonra ha! bana selam veren filancaymış, nasıl oldu da hatırlayamadım.”
“Ha, o zaman başka! deyip…”
“Haaa…. unutmuşum ,dedim, haftaya yazarım.”
Aynı ünlem kimi zaman da söze, güç katma, bir istek uyandırma, korkutma, azarlama amacıyla kullanılır :
“… devleti kurtaracak adamın ha yiğitler! iş başına, işlik başına! demesine…”
“Sen de inandın ha! Beni tanımamışsın gibi.”
YORUMLAR