Bir takım hastalıklara karsı bağışıklık kazandırmak İçin ölü ya da zayıflatılmış mikroplardan meydana getirilen ve bir İnsan ya da hayvana i...
Aşı ilkesini bulan İngiliz hekimi Edward Jenner’dir. Sığır çiçeğine tutulup da iyileşmiş olan köylü kızlarının, çiçek hastalığına yakalanan kimselerle temas ettikleri halde bu hastalığa tutulmadıkları daha 1796 yıllarında Jenner’in dikkatini çekmişti.
Demek ki bu iki hastalığın virüsü birbirine yakındı: Jenner, ineklerdeki hastalığın virüsünü (bu hastalık insan için zararsızdır), insana aşılayarak çiçek hastalığına karşı bağışıklık yarattı.
Korumak ve İyileştirmek
XIX. yy .da Pasteur şarbon hastalığını (gevişgetirenlerde, atlarda ve tavşanlarda görülen bir hastalık) meydana getiren basilin, 42 dereceden fazla ısıtılınca hastalık yapma enerjisini yitirdiğini görmüş oldu. Isıtılmış basil bir hayvana aşılandığı süre zarar vermiyordu. Bir süre sonrasında, aşılı hayvanın kanı alınarak incelendiğinde, kanda anticor’lar, doğrusu organizmayı hastalığa karşı savunacak maddeler meydana gelmiş olduğu görüldü. Elde edilmiş bağışıklık, akyuvarlar tarafınca meydana getirilen bu antikorların eseridir. Sonradan bulunan kuduz, veba ve verem (B.C.G.) aşıları da aynı ilkeye dayanır: tesiri zayıflatılmış hastalık virüs ya da basilinin vücuda şırınga edilmesi.
Bir süre sonra bir başka etkili antikor savunması da öldürülmüş basiller vasıtasıyla sağlanacak, bu yoldan gidilerek tifo, basilli dizanteri ve kolera aşılan hazırlanacaktır.
Serum ise hastalıktan korunmak için değildir, onu iyileştirmek için kullanılır. Serum tesirini derhal gösterir, çünkü hastalığa karşı öncesinden aşılanmış bir hayvanın kanından alınmıştır, içinde, hastalığı yenmek için ihtiyaç duyulan antikorlar mevcuttur. Yılan ısırmaları (engerek) ve mantar zehirlenmeleri de serum tedavisiyle iyileştirilir.
Hastalıklardan korunmak için aşı yapılması, salgın hastalıkları önlemeğe yarar. Pek çok ülkelerde çiçek, verem, difteri, tetanos aşıları ve bunların belli başlı zamanlarda yinelenmesi yasal zorunluktur. Boğmaca, tifo, çocuk felci (polyomiyelit), grip, kızamık ve kızıl hastalıklarına karşı da aşı yapılabilir.
YORUMLAR