Avusturya: Orta Avrupa devleti. Avrupa’nın ortasında, kendi kabuğuna çekilmiş ufak bir ülke olan Avusturya bir zamanlar, çok büyük ve kuvv...
Avrupa’nın ortasında, kendi kabuğuna çekilmiş ufak bir ülke olan Avusturya bir zamanlar, çok büyük ve kuvvetli bir imparatorluğun sahibiydi.
Bir Alp Ülkesi
Avusturya’nın tamamı Alpler’e yayılmıştır. Yağmur ve karın sık sık görüldüğü, tam bir dağ ülkesidir. Buna karşılık, iç kesimlerdeki, dağlarla iyi korunmuş vâdiler ve ovalar, sıcak yazlara ve erken gelen ilkbaharlara sahne olur.
Az kalabalık olan yüksek mıntıkalar, günümüzde, gezim (Innsbruck bölgesinde kış sporları) yardımıyla tam bir ekonomik gelişme halindedir. Vâdilerde sığır yetiştiriciliği mühim bir uğraştır. Öte taraftan, toprakaltı zenginlikleri pek bolca değilse de türlüdür: bakır, kurşun ve bilhassa Leoben civarlarında demir, ikinci ‘Dünya Savaşı’yla zayıf düşürülen Avusturya, 1945’ten bu yana devamlı bir ekonomik gelişme içindedir.
Barbarlara Karşı
Roma Çağı’nda Orta Avrupa türlü istilâlara sahne oldu: ilkin Tötonlar, sonrasında Gotlar ve ‘Hunlar Avrupa’ya yerleşmeğe çalıştılar.
Bu devamlı istilâları durdurma amacıyla ‘Şarlman (Büyük Kari) 803’-te Barbarlara karşı bir kalkan ödevi görecek olan şark uç eyaletini kurdu. Bu şekilde Avusturya hayata merhaba dedi. 955’te Büyük Otto, bir Macar istilâsını püskürterek ailesini ülkenin başına geçirdi. Üç yüzyıl süresince «Badenberg Hanedanı ülkeyi yönetecektir.
Badenberglerden Habsburglara
962’de, Otto I Avusturya da aralarında olmak suretiyle dükalığı biraraya getiren Mukaddes Roma-Germen Imparatorluğu’nu kurdu. Bu imparatorluk 1192’de bugün ‘Yugoslav
ya’yı oluşturan İstirya ve Karniyola’-yı da alıp genişledi. Badenbergle-rin son üyesi Savaşçı Friedrich’in ölümü üstüne, Avusturya, Bohemya ile birleşti. Ama bu birleşme pek geçici oldu: Bohemya kralı 1278’de Habs
burg’lu Rodolphe tarafınca yenilgiye uğratıldı. Bundan sonrasında Avusturya’nın kaderi, Habsburgların kaderine sıkı sıkıya bağlanacaktır.
Çok Geniş B
ir İmparatorluk
Rönesans Süreci’nde büyük aile Avrupa’yı paylaşıyordu. Bu tür durumlar kâh evlenmeler yöntemiyle ittifak kurarlar, kâh amansız savaşlara girişirlerdi.
Ayrıca ince antlaşmalar oyunuyla Avusturya, enerjisini arttırmayı başardı. Bu şekilde, Avusturya arşidükü Güzel Philippe I’in Kastilya kraliçesi Deli Jeanne ile evlenmesi yardımıyla, İspanya ile bağlaşık oldu. Oğulları Karl V (Şadken) [1500-1558] Avusturya’nın enerjisini daha da pekiştirdi: toprakları İspanya, Flandres, Almanya, hattâ ABD’ya (İspanyol sömürgeleri) kadar yayıldı.
Türklere karşı devam eden bir buçuk yüzyıllık (1529-1697) bir savaşım içinde, Avusturya siyasal birliğine tekrardan kavuşmağa çabaladı. Maria The-resia’nın saltanat döneminde ülke modernleşti: Avusturya ordusu, Avrupa’nın en çağıl ordusu haline geldi. Sağlam bir yönetim Habsburgların otoritesini pekiştirdi. Almanca, ülkenin resmî dili oldu.
Türklere karşı devam eden bir buçuk yüzyıllık (1529-1697) bir savaşım içinde, Avusturya siyasal birliğine tekrardan kavuşmağa çabaladı. Maria The-resia’nın saltanat döneminde ülke modernleşti: Avusturya ordusu, Avrupa’nın en çağıl ordusu haline geldi. Sağlam bir yönetim Habsburgların otoritesini pekiştirdi. Almanca, ülkenin resmî dili oldu.
Avusturya, Napolyon’un zaferleriyle zayıf düştüyse de 1815’te uyanık dış ilişkiler uzmanı Metternich yardımıyla, Viyana Kongresi’nde mühim bir diplomatik rol oynamayı başardı.
Çöküş
Öteden bu yana Prusya ile Avusturya birbirine rakipti. Bismarck tarafınca Sadowa’da yenilen (1866) Avus turyalılar ‘Almanya tacından caymak zorunda kaldılar. Bir Avusturya-Macaristan monarşisi kuruldu. Ama bu monarşinin iktidarı zayıftı ve ülke durmaksızın iç çatışmalarla sarsılıyordu. Rusların desteklediği İslavlar, merkezî iktidara karşı çıkıyorlardı. 28 haziran 1914’te Saraybosna’da arşidük François-Joseph’in öldürülmesi, Birinci *Dünya Savaşı’nı başlattı. Avusturya İmparatorluğu kesinlikle yıkıldı.
1914 savaşının ertesinde ve Saint-Germain Antlaşması ile cumhuriyet ilân edildi. İmparatorluğun birer parçası olan “Macaristan ve ‘Çekoslovakya bağımsız devletler haline geldiler. Müttefikler (İngilizler, Fransızlar, Amerikalılar) Avusturya’nın Alman Reich’ına bağlanmasını reddetmişlerdi. Ama yirmi yıl sonrasında, 1938’-de Adolf Hitler’in bir ültimatomu üstüne Avusturya, Almanya’nın bir eyaleti oldu. Vakaya Anschluss (bağlanma) ismi verildi.
1945’te Avusturya tekrardan bağımsızlığına kavuştu. O tarihten bu yana tarafsızlığının üstüne titreyen bir ufak devlet olarak yaşantısını sürdürmektedir.
Duygusal Bir Millet
YORUMLAR