Cila nedir ne anlamına gelir? Cilanın kaç değişik çeşidi vardır? Cila hangi maddelerden oluşur ve cilanın genel özellikleri nedir? Eşyaları...
Cila nedir ne anlamına gelir? Cilanın kaç değişik çeşidi vardır? Cila hangi maddelerden oluşur ve cilanın genel özellikleri nedir?
Tahta Cilaları. — Renkleri açık sarıdan koyu kahverengiye kadar değişebilir. Esas maddesi bakımından «gomalaka» ve «reçine» oimak suretiyle ikiye ayrılır.
Gomalaka: Tropikal bölgelerde yetişen bir ağacın su yürümüş olduğu mevsimde öz suyunu emen böcekler vardır. Bunlar öldükten sonrasında ağaç gövdesine yapışarak 1 santim kadar genişliğinde bir katman meydana getirir. Bu madde çeşitli ilaçlarla işlenip saf gomalaka haline getirilir.
Reçine: Çam benzer biçimde bazı ağaçların katı ya da sıvı halinde salgısıdır. Bileşim bakımından karbon, su ve çok azca oranda oksijenden meydana gelmiştir.
Gomalaka da, reçine de suda erimediği için bu maddeler %95’i alkol, geri kalan kısmı da eter, benzol ve benzin olan bir karışım içinde eritilir.
Gomalaka cilası, mum cilası ve vernik olmak suretiyle başlıca üç çeşit tahta cilası vardır. Gomalaka cilası gomalakanın alkol içinde eritilmesiyle elde edilir.
Mum cilâsı %60 bal mumu, %30 terebentin, geri kalanı da ispirto ve ispermeçet mumu ile hazırlanmış olur. Su banyosu üstünde eritilir. Vernik, reçinenin aseton, eter, terebentin, alkol vs. benzer biçimde maddelerin içinde eritilmesiyle elde edilir.
Gomalaka cilâsı mobilyacılıkta ve elektrikçilikte yalıtkan olarak kullanılır. Mum cilası mobilyada, muşambalarda, parkelerde, vernik de mobilyada, madeni eşyalarda ve macun yapımında kullanılır.
Maden ve Taş Cilaları. — Esasını ince tebeşir tozu, zımpara, arena, alçıtaşı, çakmaktaşı vs. benzer biçimde aşındırıcı maddeler meydana getirir. Bu tozların oldukça ince ipek eleklerden geçirilmesi gerekir. Bunlar toz halinden başka sıvı ya da merhem şeklinde de kullanılabilir. Bu aşındırıcı zerreciklerin içinde yabancı maddeler bulunmamalıdır. İyice ufalanmamış parçacıklar, yabancı maddeler cilalanmak istenen maddenin ya da taşın yüzeyini çizip bozabilirler. Cilayı madenî eşyaların üstüne sürmeden ilkin, parlatılmak istenen maddenin yüzünü nişadır suyuna batırılmış ince tebeşir tozu ile temizlemelidir.
Deri ve Ayakkabı Cilaları. — Deri cilalarının birçoğu 25 ölçü yapışkan laka, 20 ölçü gomalaka, 4 ölçü reçine sakızı, 100 ölçü de alkol içinde eritilerek elde edilir. Lakalarla reçine alkol içinde eritilir, sonrasında içine bir miktar biberiye katılır, birkaç gün bekletildikten sonrasında filtreden geçirilir. Deriye sürüldükten sonrasında güderiyle parlatılır. Laka, Uzak Doğu’da birçok ağaçlardan toplanan, esmer kırmızı renkte süt kıvamında bir maddedir.
Ayakkabı boyaları, deri boyalarından daha başka türlü hazırlanmış olur. 40 gr. ozokerit, 250 gr. seresin, 40 gr. karnauba (Brezilya palmiyesi) mumu, 15 gr. beyaz balmumu, 1/2 litre terementi yağı, 250 gr. kandil isi, 7500 gr. siyah anilin boyası karıştırılır, buna hoş bir koku veren maddeler de katılır. Eğer boya siyah ayakkabıya sürülmeyecekse kandil isi karıştırılmaz. Ayakkabıya sürüldükten sonrasında, fırça ile, güderi ya da kadife benzer biçimde yumuşak deri ya da kumaşlarla parlatılır. Böylece cila, hem deriyi parlatır, hem de yumuşatarak ömrünü uzatır.
TIRNAK CİLASI NASIL HAZIRLANIR?
Tırnağa olduğundan daha çok parlaklık vermek suretiyle sürülen cilalara «tırnak cilası» denir. Beyazdan koyu vişne çürüğüne kadar değişen çeşitli renkleri vardır. Bu cilâlar genel olarak şu üç şekilde hazırlanmış olur:
• 30 gram silisyum oksidi çökeleği, 15 gram ince tebeşir tozu, 15 gram stannik oksit, 1 damla gülyağı, renkleyici ruj tozu.
• 15 gram magnezyum karbonatı, 15 gram ruj tozu, 75 gram beyaz kil, 10 gram kurşun karbonatı, 20 gram ince tebeşir tozu birazcık su ile karıştırılır.
• 30 gram beyaz balmumu, 60 gram keten tohumu yağı, 0,35 gram ruj tozu, 5 damla gülyağı. Bu, tırnakları aşındırmayan bir ciladır.
YORUMLAR