Destan nedir, ne anlamına gelir? Destan (Manzum) Aşık edebiyatında destan, aşıkların sevgilerini, kahramanlık vakalarını, günlük ...
Destan nedir, ne anlamına gelir?
Destan (Manzum)
Aşık edebiyatında destan, aşıkların sevgilerini, kahramanlık vakalarını, günlük vakalarla ilgili kimi durumları ve bir takım acıklı vakaları anlattıkları, şekil olarak halk edebiyatı türlerinden koşmaya çok benzeyen, koşmadan dörtlük sayısı, mevzu, ifade ve ezgi yönünden ayrılan halk şiiri.
Devamı için tıklayınız >>
Destan Nedir?
Tabii destan ve suni destan örnekleri verebilir misiniz?
Masal ve destanın ortak özellikleri ile farkı yönleri nedir?
Bu ileti 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
Aşık edebiyatında destan, aşıkların sevgilerini, kahramanlık vakalarını, günlük vakalarla ilgili kimi durumları ve bir takım acıklı vakaları anlattıkları, şekil olarak halk edebiyatı türlerinden koşmaya çok benzeyen, koşmadan dörtlük sayısı, mevzu, ifade ve ezgi yönünden ayrılan halk şiiri.
Devamı için tıklayınız >>
Destan Nedir?
Kahramanlarının muhteşem eylemlerini coşkulu, törensel bir üslupla gösteren ve çoğu zaman bir çok bölümden oluşan manzum yapıtlardır. Malum en eski edebiyat türlerinden biridir. Yunanca "espos" sözcüğünden gelmektedir. Mitoloji, efsaneleşmiş, folklor ve zamanı öğeler ihtiva eder. Destanlar ve destansı öyküler ilkçağlardan bu zamana kadar dünyanın her yerinde gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kollektif olarak yaratılmış edebi biçimlerdir.
Destanların ortak özellikleri
Hepsinde yarı tanrısal nitelikler taşıyan bir ya da bir sürü kahramandan söz edilir. Destan bu kahramanın eylemleri üstüne kurulmuştur. Vakalar çok geniş bir kozmik coğrafya üstünde geçer. Bir destanın dünyası ortaya çıkmış olduğu süre içinde düşünebilecek her şeyi barındıran bütünsel, çok yönlü bir dünyadır. Derhal tüm destanlarda uzun yolculuklar anlatılır. Pek çok destanda vakalara doğaüstü yaratıklar da katılır. Kişiler, vakalar, tabii varlıklar hep gerçek yaşamdaki boyutlarından daha büyük, daha zengindir. Bilhassa sözlü destanlarda uzun anlatı, betimleme (tanımlama) ve konuşma kısımları vardır. Öykü içinde öyküye yer verilir.Törensel söyleyişler ve kamusal duyarlılık hakimdir. Destanlar temel olarak iki gruba ayrılır.
Sözlü destanlar
Yazının hemen hemen bulunmadığı ve yaygınlaşmadığı bir kültürde doğan ve kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarıldıktan sonrasında yazıya geçirilen destanlardır. Ozan ve şarkıcıların değişik zamanlarda söylediği şarkı ve şiirlerin bir araya gelmesi ve işlenmesiyle oluşturulurlar. Örnekler:
Gılgameş
MÖ 3000 yıllarında Mezopotamya'da ortaya çıkmıştır. Malum en eski destandır. Babil ve Akad toplumlarınca da benimsenmiştir. Ama bugüne kalan en eksiksiz şekli Sümer toplumunda ortaya çıkmıştır. Zalim Uruk kralı Gılgameş'in ölümsüzlük arayışını anlatır. Gılgameş ve dostu Enkidu ile beraber uzun arayışlardan sonrasında ölümsüzlük otunu bulur, ama bir yılana kaptırır.
Ilyada ve Odysseia
MÖ 11-12'nci yüzyıllarda geçmiş olduğu sanılmaktadır. Homeros destanları olarak bilinirler. Yunan Yarımadası'ndaki
Edebi destanlar
Belli başlı bir yazar tarafınca eski örneklere uygun olarak ve okunmak suretiyle kaleme alınmış destanlardır.
Örnekler
Vergilius'un Aeneis'i: MÖ 29-19'uncu yüzyılları kapsar. Troyalı Aeneias'in uzun ve sıkıntılı bir yolculuktan sonrasında Latin ülkesine gelmiş olarak Lavinium kentini kurması anlatılır. Lavinium sonradan Alba Langa ve Roma kentlerinin yerine kurulan ilk kenttir.
Milton'un Paradise Lost'u
İnsanın cennetten kovuluşu ve tanrının şeytanla mücadelesini anlatır.
Dante'nin La Divina Commedia'sı (İlahi Komedya) MS 1310-1321, Ariosto'nun Orlando Furioso'su (Çılgın Orlando) 1532, Camoes'in Os Lusidas'ı 1572.
Türk edebiyatında destan
Asya kıtasının türlü bölgelerinde yaşayan Türk boyları içinde varlıklı bir destan geleneği vardır. Malum Türk destanları içinde en eskisi Yaratılış Destanı'dır. Altay Türkleri içinde söylenmektedir. V. Radlov tarafınca saptanıp yazıya geçirilmiştir.
Saka Destanı, İskit Türkleri'ne aittir. Bu destan zinciri içinde Alp Er Tunga ve Şu parçaları vardır. Bu tür durumlar Kaşgarlı Mahmud'u Divanü Lugati-t-Türk adlı eserinde yer almıştır.
Oğuz Kağan Destanı 14'üncü yüzyılda derlenmiş özet özellikte bir metindir. Oğuz Kağan'ın doğumu ve üstün nitelikleri, askeri başarıları ve ülkeyi oğulları içinde hisse edişi anlatılır.
Oğuz Türkleri'nden günümüze gelen tek destan metni ise Dede Korkut Kitabı'dır. Mamur Han soyundan geldikleri sanılan Akkoyunlular'ın egemen olduğu Kuzeydoğu Anadolu'daki vakalar ve Müslüman Oğuzlar'ın yaşamı anlatılır. Göktürk Destanları türlü parçalardan oluşmuştur. Bozkurt parçasında Göktürkler'in bir boz kurdun soyundan geldikleri, Ergenekon parçasında ise Ergenkon'a sığınmaları, çoğalıp buraya sığmayınca dağı eriterek dış dünyaya çıkmaları anlatılır. Köroğlu parçasında, göçebe Oğuzlar'ın Horasan ve Hazar'da İranlılarla savaşlarından sözedilir. Manas Destanı'nda Kırgız Türkleri'nin putperest Kalmuk ve Çinliler'le savaşları vardır.
Cengiz Han Destanı, Moğol istilasından sonrasında Kıpçak bozkırlarında ve eski Uygurların yaşamış olduğu bölgelerdeki vakaları anlatır. Timur Destanı, Timur'un savaşları ve kişiliğine yer verir. Danişmend Gazi Destanı'nda Türklerin Anadolu'yu ele geçirmeleri anlatılır.
Battal Gazi Destanı'nda da Anadolu'daki Türk-Bizans savaşları yer alır.Anadolu'daki İon krallıklarına saldırısı ve Akha kral ve prenslerinin daha sonraki serüvenleri anlatılır. Bilhassa Odysseia, Yunan Tragedyası ve Garp edebiyatının mühim bir membaıdır.
Destan
Eski çağların kahramanlık öykülerini, ulusların, tanrıların, yiğitlerin savaşlarını, başlarından geçen vakaları, toplumun ortak rüya gücüyle beslenerek dile getiren büyük manzum yapıtların ismi.
Destanlar eskiçağ insanının inanışlarını, yaratılış, varoluş mevzularındaki fikirlerini yansıttıkları benzer biçimde, toplumların geçmişlerine ilişkin detayları de ihtiva ederler. Destan kahramanlarının olağanüstülüğü, serüvenlerinin gerçekdışı nitelikler taşıması onların gerçeklerden lanmadığını göstermez. Nitekim sözlü gelenekte yaşar ve anlatılırken dinleyenlerce o toplumun geçmişteki zamanı olarak benimsenen destanlar, yazıya geçirildikten sonrasında da gerçekdışı nitelikler taşıdıkları bilinerek, ama toplumun geçmişiyle ilgili, geçmişini dile getiren yapıtlar olarak değerlendirilmişlerdir.
Sebep: Başka üye önceleri mesajında yönlendirme ve izah etme yapmış.
Destan Nedir?
Tabii destan ve suni destan örnekleri verebilir misiniz?
Masal ve destanın ortak özellikleri ile farkı yönleri nedir?
YORUMLAR