Hukuk Alanında Meydana getirilen İnkılaplar (Özet) 1) Çağdaş Kanunun kabulü 2) Ceza Kanunun kabulü 3) Hakimler Kanun kabulü 4) Tecim Kanunun...
Hukuk Alanında Meydana getirilen İnkılaplar (Özet)
1) Çağdaş Kanunun kabulü
2) Ceza Kanunun kabulü
3) Hakimler Kanun kabulü
4) Tecim Kanunun kabulü
5) Borçlar Kanunun kabulü
6) İcra ve İflas Kanunun kabulü
Hukuk Alanında Meydana getirilen İnkılaplar (Detay)
1-Seriye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu (8 Nisan 1924)
2-Türk Çağdaş Kanunu (17 5ubat 1926)Dini hukuk sisteminden ayılarak laik modern hukuk sisteminin uygulanmasına başlanmıştır.[1]
Hukuk Alanında Meydana getirilen Değişimler :
Cumhuriyet öncesinde yargı işleri din adamları tarafınca görülürdü. Kadı isminde olan yargıçlar din kurallarına bakılırsa karar verirdi. Hukuk alanında meydana getirilen değişiklikle eski mahkemeler kapatıldı. Eski yasalar yürürlükten kaldırıldı. Çağdaş ulusların yasaları örnek alınarak boşanma, miras, ceza hukuku tekrardan düzenlendi. Hukuk devrimi ile hanım - adam içinde eşitlik sağlandı. Miras mevzusunda hanım ve adam eşit hisse almaya başladı. Hanımefendiler da erkekler benzer biçimde seçme ve seçilme hakkına kavuştu.[2]
Hukuk Alanında Meydana getirilen Devrimler:
1- Şžeriye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu (8 Nisan 1924)
2- Türk Çağdaş ve Borçlar Kanunu (17 Şžubat 1926)
3- Ceza Kanunu (1926)
4- Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu (1927)
5- Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (1929)
6- İcra ve İflas Kanunu (1923)
7- Kara ve Deniz Ticareti Kanunu (1926, 1929)
Dini hukuk sisteminden ayrılarak laik modern hukuk sisteminin uygulanmasına başlanmıştır.[3]
Hukuksal Devrimler
Hukuk alanında meydana getirilen ve bir tüm olarak “Hukuk İnkılabı†olarak nitelendirilebilecek inkılapların temel amacı laik, demokratik, akla ve bilimsel esaslara v eşitliğe dayalı bir devlet ve cemiyet sistemi ile yaşam biçimi oluşturmak; bu tarz şeyleri korumak ve geliştirmek için lüzumlu “aklı hür, vicdanı hür†nesilleri yetiştirebilmektir.
a- Hukuksal Devrimlerin Sebepleri
Dine ve dini örfe dayalı bir hukuk sistemine dayalı Osmanlı Devletinde tüm kuralların İslam hukukuna uydurulması devamlı esas olmuştur. Osmanlı ülkesinde yaşayan Müslüman tebaya İslam hukuku,gayrimüslimlere de kendi hukukları uygulanmakta idi. Bu durum devletin vatandaşlarının kanun karşısında eşit olmamalarını ve din bazında değişik kurallara doğal olarak tutulmaları ile sonuçlanıyordu.
Devlet konularının yanı sıra toplumsal ilişkileri düzenleyen hukuk kuralları eski Türk gelenekleri ile İslam hukukunun yoğrulması sonucu ortaya konan örfi kurallarla düzenlenmişti. Tecim, ceza ve usul hukuku alanlarında Tanzimat sonrası Fransa’dan çeşitli kanunlar alınmış; sadece devletin teokratik yapısı ile bu durum çelişkilerin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Ek olarak hukuk sistemindeki çok hukukluluk esası, yeni dönemin hukuki ihtiyaçlarının karşılanmasında yaşanmış olan problemler ve yukarıda yer verilen aksaklıklar, bağımsız ve yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kendisine ilişik yeni bir hukuk sistemini yerleştirmesi icap ettiğini ortaya koymuştur.
b- Hukuksal Devrimlerin Gelişimi
Hukuki inkılapların ön şartını oluşturan siyasal inkılapların tamamlanmasının arkasından mevcut hukuk sisteminin yenilenmesi amacıyla çalışmalara başlanmış 1923 senesinde Adalet sarayı Vekaleti nezdinde komisyonlar kurulmuştur.
1926 senesinde İsviçre Çağdaş Kanunu bazı değişimler yapılarak Türk Çağdaş Kanunu olarak yürürlüğe girdi. Bu kanun seçilirken kolay dili, açık, hakime geniş takdir yetkisi veren karakteri ve Avrupa’da kabul edilen en yeni, liberal, kadın-erkek eşitliğine dayanan aile düzenini içeren ve demokratik bir devletin ihtiyacını karşılayabilir olması özellikleri etken olmuştur. Bu kanun ile topraklarımızda yaşayan Rum, Ermeni ve Yahudilere ayrı hukuk uygulamaları da sonlanmış; yüzyıllar sonrasında bu topraklar üstünde hukuk birliği sağlanmış; azınlıklara verilen hukuki ayrıcalıklar da kaldırılmıştır.
Yeni çağdaş kanun, evlenme, boşanma, miras, velayet, hak ve eylem ehliyeti benzer biçimde mevzularda kadın-erkek eşitliği, tek eşlilik ve çağdaş nikah usulü getirmiş böylece tüm vatandaşlara aynı çağdaş hakları elde etmiştir.
Çağdaş Kanunun yanı sıra 1926 senesinde Ceza Kanunu, Tecim Kanunu, 1927 senesinde Hukuk Muhakemeleri Usul Kanunu, 1929 senesinde Ceza Muhakemeleri Usulü ve Deniz Ticareti Kanunları, 1932 senesinde İcra-İflas Kanunları gene batı kanunlarından yararlanılarak hazırlanmış ve yürürlüğe girmişlerdir.
Hukuk inkılabının en temel adımı ise 20 Nisan 1924 senesinde yeni bir anayasanın hazırlanarak yürürlüğe girmesi olmuştur. Yeni anayasa ile, saltanat ve hilafet kaldırılmış; bunların yerine Türkiye Cumhuriyeti’nin ilkeleri amil kılınmıştır. Bu anayasada “Türk Devleti bir cumhuriyettir,dili Türkçe, dini İslam, başkenti Ankara’dır†ifadesi yer almıştır. Bu anayasada kuvvetler birliği esas alınmış, yargının bağımsızlığı ise vurgulanmıştır. Her türlü kamu hürriyeti ile kız-erkek evlatlarının eşitliği hakim kılınmıştır. 1924 Anayasa’sı devletin tüm işlerinin kanuna uygunluğunu vurgulayarak Cumhuriyetin “hukuk devleti†niteliğinin altını çizmiştir.
30 Kasım 1925’de çıkarılan tekke ve zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ilişkin kanunla laiklik ilkesinin temeli atılmıştır. Bu tür yerlerde meydana getirilen din sömürüsünün engellenmesi, bazı tarikat unvanlarının kullanımının ve kıyafetlerinin yasaklanması ile Tanrı ile kul arasına girilerek vicdanlarabaskı yapılması önlenmiş; laikliğin temel kuralı olan vicdan özgürlüğünün temeli atılmıştır.
Hukuk alanındaki laikleşmeye paralel olarak 1928’de meydana getirilen anayasa değişikliği ile dini hükümler anayasadan tamamen çıkarılmıştır.
1925 senesinde modern hukukçular yetiştirilmek suretiyle Ankara Hukuk Fakültesi açılmış; sonrasında barolar kurulmuş, mahkemeler tekrardan düzenlenmiştir.
Çağdaş hukuk alanındaki tüm haklarına kavuşan Türk hanımına 1930 senesinde belediye üyelikleri için seçme ve seçilme hakkı, 1934 senesinde ise her türlü şeçme ve seçilme hakkı verilmiştir.
1937 senesinde laiklik, inkılapçılık, devletçilik, milliyetçilik ve halkçılık ilkelerine anayasada bir madde olarak yer verilmiş; böylece altı ilkenin devletin temel ve olmazsa olmaz ilkeleri haline dönüştürülmeleri süreci tamamlanmıştır.
Hukuk alanında meydana getirilen inkılaplar ile Türk hukuku laik bir karakter kazanmıştır. Bu karakter yardımıyla insanoğlu içinde hiçbir kıstasa bağlı kalınarak fark yapılmıyor; hepimiz kanun karşısında eşit muameleye doğal olarak tutuluyordu. Kanunların tekliği ve genelliği şeklindeki evrensel ilkenin benimsenmesiyle çok hukukluluk, azınlıklara hukuki imtiyaz ve imtiyazlar kaldırılıyor; devletin egemenliği önündeki engeller temizleniyordu. Genel anlamıyla Hukuk İnkılabı, dünya işlerini bilim ve akılla yürütme (legal-rasyonalite) yolunu açıyor, devlet yönetiminde keyfiliğin yerine hukuka tabiliği hakim kılıyordu. [4]
Kaynaklar
[1] http://www.sp.k12.tr/sp/turkce/m_kemal/ataturk.htm
[2] http://www.ocalis.netteyim.net/10kasim.htm
[3] http://www.milliyet.com.tr/ozel/ataturk/t003.html
[4] http://www.cyberturf.com/barisdemir/cumhuriyet.htm
YORUMLAR