Baltık ülkelerinden olan ve 1990’larda bağımsızlığına kavuşan Litvanya zamanı ile ilgili genel bilgiler. Mıntıkaya ilk yerleşenler 12.yüzyı...
Baltık ülkelerinden olan ve 1990’larda bağımsızlığına kavuşan Litvanya zamanı ile ilgili genel bilgiler.
Mıntıkaya ilk yerleşenler 12.yüzyıldan ilkin Pagan Litvanyalılar oldu. Bu tarihten sonrasında Polonyalıların saldırıları karşısında, Litvanyalılar, Töton Şövalyeleri’nden yardım istediler. 1250’de Tötonlara karşı koyabilmek için büyük düklük şeklinde birleştiler. 1316-1340 içinde Gediminas önderliğinde, Polotsk, Minsk, Orta Dnyepr’in garp bölgesini de içeren geniş bir devlet kurdular.
1569’da Polonya ile Lublin Birliği kuruldu. Polonya’nın üç kez bölünmesi esnasında (1772, 1793, 1795) Rusların eline geçti ve Polonya’dan ayrı yönetildi. 1796-1807 içinde, Memel Irmağı’na kadar olan bölge, Prusya’ya bir süre sonra Varşova Düklüğü’ne ve Polonya Krallığı’na bırakıldı. 19. yüzyılın ikinci yarısında güçlenmeye başlamış olan milliyetçilik akımları sonucu 1863’te Polonya ile beraber Rus Çarlığı’na karşı kıpırdanışlar 1905 Devrimi’nde özerklik girişimleri sonuçsuz kaldı. Birinci Dünya Savaşı’nda Alman işgalinin peşinden Aralık 1917’de bağımsızlığını kazanmıştır. Bu vaziyet, Sovyetler Birliği’nce onaylandı. 1920’de Polonya’nın başkent Vilnius’u zorla ele geçirmesi, 1922-1938 içinde ilişkilerin kopmasına yol açtı. 1921’de Milletler Cemiyeti’ne üye oldu. Polonya, bu kez 1923’te Klaipeda’yı (Memel) işgal etti. 1926’da askeri bir yönetim iktidara el koydu. 1939’da Almanlar, Kleipeda’yi, Sovyetler Vilnus’u işgal etti. 1939’da Almanya-SSCB Saldırmazlık Paktı imzalandıktan sonrasında, 1940’da SSCB’ye bağlanarak bir Sovyet cumhuriyeti konumu kazanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nda, Alman işgalinin (1941-1944) peşinden 1944’te SSCB güçlerince tekrardan ele geçirildi.
M. Gorbaçov’un, iktidarının 3. senesinde başlatmış olduğu glasnost, perestroyka politikaları, tüm cumhuriyetler şeklinde Litvanya’ya da yansıdı. Litvanya Parlamentosu, Mart 1990’da bağımsızlık sonucu aldı. Devlet başkanlığına, bağımsızlık hareketi lideri V. Landsbergis seçildi. Devletin ismi Litvanya Cumhuriyeti olarak değiştirildi. Moskova ise, kararın geçersiz bulunduğunu duyurdu ve Litvanya’ya ekonomik kuşatma uygulamaya başladı. Ama SSCB’deki başarısız darbe girişiminin peşinden 6 Eylül 1990’da ülke bağımsızlığını duyurdu ve peşinden BM’ye kabul edildi.
YORUMLAR