STOA a. (yun. stoa). Mim. Eski yunan mimarlığında, çoğu zaman bir agora içinde yer edinen revak. Uzun kenarlarından biri sağırdır y...
STOA a. (yun. stoa). Mim. Eski yunan mimarlığında, çoğu zaman bir agora içinde yer edinen revak. Uzun kenarlarından biri sağırdır ya da dükkânlarla sınırlıdır; diğeri kenardaysa bir takım sütun yer alır. İlk anıtsal örnekleri Hellenistik dönemde ortaya çıkan stoaların en önemlilerinden biri Atina agorası'ndaki Attalos stoası'dır.
15,50 m uzunluğunda, 3,60 m genişliğindeki Didyma stoası Anadolu'daki en eski örneklerdendir (İ.Ö. VII. yy.). Priene' deki Hiera stoası (İ.Ö. II. yy. ilk yarısı) 116 m uzunluğundaydı; saçağı dor düzeninde 49 sütun, çatıyı ise iön başlıklı 26 sütun taşıyordu. Afrodisias, Aspendos, Assos, Efes, iasos, Kolophon, Labranda, Milet, Notion, Bergama, Smyrna kentlerindeki stoalar da Anadolu'dan belirtilebilecek örneklerdir.
STOA a. (öncekiyle eşkökenli). [Tamlayan olarak], Stoaya ilişkin, stoa ile ilgili.
*Mant. Stoa mantığı, stoacı okuldan türeyen mantık öğretilerinin tümü. (Bk. ansiki, böl.)
*ANSİKL. Mant. Stoa okulunu aristotelesçi mantıktan ayıran şey, ilk olarak, yüklemler mantığına değil de, bugün "önermeler mantığı" diye adlandırabileceğimiz mevzuya ilgi duyması; sonrasında muhatabını şaşırtmayı amaçlayan paradokslar yaratmaya düşkün tartışmacı bir üsluba yönelmesidir (bu paradokslardan en ünlüsü Eubulides'e aittir: “Bir adam yalan söylediğini belirtir; söylediği doğru mudur yanlış mı?â€). Stoacılar modal mantığa ve içermenin yapısı üstünde düşünmeye (bu stoacı okulun içinde bile bir münakaşa mevzusuydu) de mühim katkıda bulundular ve bazı çağdaş araştırmaların habercisi sayılabilecek bir anlambilim öğretisi ortaya koydular: buna nazaran, dilbilimsel gösteren, bu gösterenin belirttiği ya da işaret etmiş olduğu şey ve gösterenin göndermede bulunmuş olduğu gösterilen (yun. lekton) olmak suretiyle üç düzey belirleniyordu.
En meşhur stoacılar, Zenon ile beraber okulun kurucuları olan Kleanthes ve Khrysippos, Khioslu Ariston, Babilli Diogenes, Rodoslu Panaitios, Apameialı Posidonius, Seneca, Epiktetos ve Marcus Aurelius'tur. Megara okulunun mantıkçıları, Megaralı Eukleides, Eubulides, Diodoros ve Mega- ralı Philon'u da stoacılara katmak gerekir.
15,50 m uzunluğunda, 3,60 m genişliğindeki Didyma stoası Anadolu'daki en eski örneklerdendir (İ.Ö. VII. yy.). Priene' deki Hiera stoası (İ.Ö. II. yy. ilk yarısı) 116 m uzunluğundaydı; saçağı dor düzeninde 49 sütun, çatıyı ise iön başlıklı 26 sütun taşıyordu. Afrodisias, Aspendos, Assos, Efes, iasos, Kolophon, Labranda, Milet, Notion, Bergama, Smyrna kentlerindeki stoalar da Anadolu'dan belirtilebilecek örneklerdir.
*Mant. Stoa mantığı, stoacı okuldan türeyen mantık öğretilerinin tümü. (Bk. ansiki, böl.)
*ANSİKL. Mant. Stoa okulunu aristotelesçi mantıktan ayıran şey, ilk olarak, yüklemler mantığına değil de, bugün "önermeler mantığı" diye adlandırabileceğimiz mevzuya ilgi duyması; sonrasında muhatabını şaşırtmayı amaçlayan paradokslar yaratmaya düşkün tartışmacı bir üsluba yönelmesidir (bu paradokslardan en ünlüsü Eubulides'e aittir: “Bir adam yalan söylediğini belirtir; söylediği doğru mudur yanlış mı?â€). Stoacılar modal mantığa ve içermenin yapısı üstünde düşünmeye (bu stoacı okulun içinde bile bir münakaşa mevzusuydu) de mühim katkıda bulundular ve bazı çağdaş araştırmaların habercisi sayılabilecek bir anlambilim öğretisi ortaya koydular: buna nazaran, dilbilimsel gösteren, bu gösterenin belirttiği ya da işaret etmiş olduğu şey ve gösterenin göndermede bulunmuş olduğu gösterilen (yun. lekton) olmak suretiyle üç düzey belirleniyordu.
En meşhur stoacılar, Zenon ile beraber okulun kurucuları olan Kleanthes ve Khrysippos, Khioslu Ariston, Babilli Diogenes, Rodoslu Panaitios, Apameialı Posidonius, Seneca, Epiktetos ve Marcus Aurelius'tur. Megara okulunun mantıkçıları, Megaralı Eukleides, Eubulides, Diodoros ve Mega- ralı Philon'u da stoacılara katmak gerekir.
Kaynak: Büyük Larousse
Stoa Okulu ve Epikürcüler
YORUMLAR