Türkiye'nin Akarsuları - Murat Nehri

Murat Nehri, Murat Suyu veya Murat Irmağı, Doğu Anadolu'da Fırat ırmağının iki kolundan uzun olanıdır. Uzunluğu 722 km'dir. ...

Murat Nehri, Murat Suyu veya Murat Irmağı, Doğu Anadolu'da Fırat ırmağının iki kolundan uzun olanıdır. Uzunluğu 722 km'dir.

Van Gölü'nün kuzeyinde, Ağrı (Karaköse) ilçesi Diyadin'den olarak başlayıp Aladağ'dan ve Muratbaşı Dağı'ndan çıkan kolların birleşmesiyle oluşur. Diyadin ovası'ndan geçip Ağrı (Karaköse) şehri yakınlarında Eleşkirt yöresinden gelen kolları aldıktan sonra güneybatıya doğru akarak Malazgirt Ovası'na gelir. Bingöl Dağları'ndan inen Hınıs Suyu'nu aldıktan sonra sert dirsekler çizerek Muş Ovası'na kuzeyden girer ve burada Nemrut Dağı'ndan gelen Karasu'yu alır. Batıya doğru akarak dar boğazlardan ve Palu önünden geçer. Soldan Elazığ'ın Ulu Ovası'ndan gelen Harinket Suyu'nu ve sağdan da Tunceli'nin Munzur-Peri Suyu'nu (en önemli kol) alarak Keban yakasında Fırat'ın öteki kolu Karasu ile birleşir. Keban Barajı, Murat Nehri'nin aşağı kesimini büyük bir göl haline getirmiştir.

• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Ceyhan Nehri


• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Sakarya Nehri


• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Meriç Nehri

Murat Nehri

Murat Nehri Fırat Nehrinin en büyük kolu. Van Gölü kuzeyindeki Muratbaşı olarak bilinen bölgedeki Kırkmenba kaynağı, ilk doğuş yeridir. Burada doğduktan sonra Karaköse'ye kadar Şirvan Çayı ve başka kolları da alarak beslenir. Göynük, Peri, Manzur sularını da alınca iyice büyüyüp, genişliği yer yer yüz metreyi bulur. Karasu ile birleşerek Fırat Nehrini meydana getirir. Bu noktaya kadar uzunluğu 722 km'dir. En kabarık zamanı yağmurlarla karların eridiği ilkbahar olmaktadır. Yaz sonundan güz ortalarına kadar azaldığında bile çok yerlerde geçit vermeyen Murad Nehri, suyunun bolluğu ile bilinir.

Fırat Nehrinin Uzunluğu - Fırat Nehri Nereye Dökülür Fırat Nehri Erzurum Dumlu dağından Karasu Nehri adıyla doğar. Erzurum'un 30 km doğusunda Dumlubaba dağındaki Dumlubaba kaynağından çıkan Fırat nehri Erzincan, Tunceli, Elazığ, Malatya, Çüngüş (Diyarbakır), Adıyaman ve Gaziantep il sınırını belirledikten sonra Suriye, daha sonra Irak topraklarına girer. Irak'ta denize uzak olmayan bir noktada Dicle Nehri


Fırat Nehri, Doğu Anadolu'dan doğ­duktan sonra Türkiye topraklarını geçer, Suriye ve Irak topraklarının Basra Körfezi­ne yakın yerde Dicle Nehri ile birleşerek Şattülarap adını alır. Basra Körfezi'ne dö­külür. Murat Nehri kaynağından hesap edildiği zaman uzunluğu 2700-2800 km. Fırat Nehri adını aldıktan sonraki boyu ba­zı lara göre 1700-2165 km. kadar­dır. Türkiye-Sureye sınırına kadar Murat Nehri kaynağından olan uzunluğu ise 1100 km'dir. Fırat Nehri'nin yağış alanı 2 125.500 km olup, Türkiye'nin en büyük kabul havzasına sahiptir. Karasu'dan daha uzun olan Murat Nehri, Keban yakınların­da birleştikten sonra Fırat adını alır. Fırat Nehri'nin genişliği ve derinliği çeşitlilik gös­terir. Bazı yerlerde akarsuyun genişliği 80-­100 m. olmasına rağmen bazı yerlerde yüzlerce metreyi bulur. Bazı yerlerde bir­kaç m. olan derinliği bazı yerlerde 5-8 m'ye ulaşır.


Fırat Nehri'nin rejime Türkiye'deki deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. Mart ile Haziran ayları arasında yavaş ya­vaş kabarır. Temmuz ile Ocak ayları ara­sında çekilmiş olmasına rağmen yine de bol su akıtır. Urfa'nın Birecik ilçesi köprü­sünde yapılan ölçmelerde, yıllık ortalama akım 830 m3/sn düşer.


Fırat, güney bölümünde ve sınırımız dışında dağlardan uzaklaşır. Babil yukarı- sındaki Musayip'de genişliği 250 m. iken su kaybı, nedeniyle daha aşağıda 50 m'ye iner. Derinliği ise 1 m'den az olur. Musayib'deki akım 4000 m3/sn'dir. Sonbaharda bu akım (Ekim'de) 400 m /sn. düşer.


Fırat Nehri'nin en büyük değerlerinden biri, elektrik enerjisi elde etmek imkanları­nın çokluğu, elverişli baraj yerlerinin bulun­masıdır. Fırat üzerindeki Keban Barajı, Türkiye, Ortadoğu ve Balkanların en bü­yük barajıdır.

-derlemedir-

Murat Nehri

• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Ceyhan Nehri


• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Sakarya Nehri


• 
  Türkiye'nin Akarsuları - Meriç Nehri

Kaynak:msxlabs.org