Güneş Rüzgarı Nedir

Güneş Rüzgarı Nedir ? Güneş rüzgârı, güneşin yüzeyinde meydana gelen patlamalar sonucu gezegenlerarası ortama saçılan yüklü, iyonize olmuş ...

Güneş Rüzgarı Nedir ? Güneş rüzgârı, güneşin yüzeyinde meydana gelen patlamalar sonucu gezegenlerarası ortama saçılan yüklü, iyonize olmuş parçacıkların bir bileşimidir. Güneş rüzgârı, bir yıldızın üst atmosferinden salgılanan yüklü parçacıklar (ek olarak plazma) akımıdır. Güneş haricinde yıldızlar söz mevzusu olduklarında yıldız rüzgârından söz edilir.

Güneş rüzgarı ortalama 400 km/s hızla güneşten dışarı doğru akan iyonize gazlardır ve güneşin yüzeyi üstündeki aktivitelerin miktarına bağlı olarak sertliği değişmiş olur. Dünyanın manyetik alanı güneş rüzgarına karşı bir kalkan oluşturmuştur. Güneş rüzgarı dünyanın manyetik alanı ile karşılaştığında aşağıdaki şekilde görüldüğü benzer biçimde geriye doğru püskürtülür.

Bu durumda şok dalgaları oluşur. Bu şok dalgalarının arkasındaki boş uzayda dünyayı saran bölgeye manyetosfer denir. Sadece güneş rüzgarları ile gelen bazı yüksek enerjili yüklü parçacıklar manyetosfere sızar ve bu yüklü parçacıklar Van Allen ışınım kuşakları tarafınca tuzaklanır.

Çoğunlukla, yıldızın yüksek ısı düzeyi ve kendi devinim hızları yardımıyla, yerçekiminden kurtulabilen yüksek erkeli (enerjili) eksiciklerden (elektronlardan) ve önelciklerden (proton) (1 keV civarlarında) oluşur. Güneş rüzgârına direkt bağlı vakalar içinde, Yer'deki elektriksel güç merkezlerini etkisizleştirebilen yermıknatıssal fırtına, kutup ışıkları, ve kuyrukluyıldızların kuyruğunun Güneş'den ters yönde olması sayılabilir.
Güneş rüzgârının incelenmesinde kullanılan ısı erkesi tabanlı savlar, 1960'lara varıldığında, ısısal hızlandırmanın parçacıkların hızını açıklayamamasının kesinleşmesi ile geçerliliklerini yitirdiler. Bu bağlamda, son yıllarda Güneş atmosferinin mıknatıssal alanının etkisine ağırlık verilmektedir.

Güneş Rüzgarı Sual-Çözüm

Bu rüzgarlar uzay istasyonlarından gözlenebilir mi ?
Dünya’ya yakın esen Güneş Rüzgarı, bir küp şekerlik hacimde bir tek 10 parçacık taşır. Boşluğa yakıninceliktebir gazdır. Dolayısıyla çıplak gözle görülebilecekmiktarda ışık ememez.

Güneş Rüzgarı ne vakit ortaya çıkarıldı? Gözle görünemeyen bu şekilde birvarlık iyi mi bulunmuş oldu?
Hiçbir ipucu tahmin edemiyorum.1900lerde, insanoğlu Güneş'ten Dünya’yaışıkla birlikte başka bir şeylerin de geldiğini düşünmeye başladılar. Bundan dolayı güneş lekelerinin ve patlamaların bir kaç gün sonrasında, jeomanyetik alanda bozulma ya da şimal ışıkları oluştu.

Güneş lekeleri kaybolduğunda, Güneş rüzgarları esmez mi ?
Hayır devamlı yapıt. Aslında,Güneş rüzgarları güneş atmosferininkendisidir.1950 senesinde, L. Biermannadlı Alman bilim adamı kuyruklu yıldızların kuyruklarını araştırdı vegüneş rüzgarlarının güneş lekeleri gözlemlenmese dahi devamlı estiğini keşfetti. Kuyruklu yıldızın kuyruğu rüzgarda titreyen bayrağa benziyor.

Güneş Rüzgarları tam olarak ne vakit gözlemlendi ?
Aslında Amerikalı bilim adamı E.Parker Güneş Rüzgarları üstüne Mariner II ninbaşarısından 4 yıl ilkin bir kuram geliştirmişti. Güneş Rüzgarının hızını saniyede birkaç yüz kilometre olarak tahmin etmişti. Güneş Rüzgarı adı onun tarafınca verildi.

Güneş Rüzgarı dünyayı geçtikten sonrasında ne kadar uzağa gidebilir ?
Satürn’ün ve Venüs’ün ardına kadar gider ve yıldızlar arası gazlar ile çarpışır. sonrasında Güneş Rüzgarı incelir, soğur ve zayıflar. Güneş lekesinin ve yıldızlar arası gazların başınçlarının dengelendiği bu bölge güneş baloncuğunun sınırlarını oluşturur..

Güneş Baloncuğunun çevresineye benziyor ?
Güneş baloncuğunun haricinde ısı 8000 K civarına kadar çıkar. Bu bölge yansız hidrojen ve güneş lekeleri benzer biçimde iyonize hidrojen taşır.Fakat çok incedir. Bu atomların Dünya’nın yaknından geçen bir Güneş Rüzgarının onda biri kadar özkütlesi vardır. Güneş baloncuğunun yıldızlar arası gazların içinde akan büyük bir kuyruğa haiz olduğu düşünülüyor. Kuyruklu yıldızlarda da olduğu benzer biçimde.

Güneş Rüzgarlarının Tesirleri

Güneşâ€˜in; ışık, radyo ve X- ışınları benzer biçimde her yöne elektromanyetik tedirginlikler gönderdiğini belirttik. Vaka yalnız bu değildir. Güneş’ten her yöne devamlı parçacıklar akısı da vardır; bunlar çoğunlukla elektronlar ve protonlardır. Güneşin taç katmanından bu şekilde uzaya devamlı madde kaybı vardır. Buna güneş rüzgârı denir Bunun tesirini kuyruklu yıldızlarda görüyoruz: Güneş rüzgarı sebebiyle kuyruklu yıldızların kuyruğu hep Güneş’ten öteye doğru uzanır.

Uydularla meydana getirilen gözlemler göstermiştir ki Yer civarlarında 1 cm3 den ortalama 10 kadar proton ve elektron geçer; ortalama hızları 400 km/s kadardır. Bir bakıma biz Güneş taç katmanının dış uzantıları içindeyiz. Güneş civarlarında taç katmanı güçlü ve kapalı manyetik alanlar tarafınca tutulur ve plâzmanın kaçması engellenir. Kaçan güneş rüzgârı çoğu zaman X- ışını fotoğraflarında belirgin olan taç katmanı deliklerinden, şu demek oluyor ki açık manyetik alan çizgileri süresince çıkar. Bu rüzgârın hızı değişkendir ve Güneş’in manyetik çevrimine bağlıdır.

Güneş rüzgârı ek olarak Yerin manyetik alanını da rüzgâr yönünde şok dalgası biçiminde sıkıştırır; deniz hız motorunun önündeki suda oluşturduğu ve iki taraftan arkaya uzanan dalga benzer biçimde. Bu dalga sınırları içinde yüklü parçacıklar manyetik olarak, Van Ailen kuşakları denen iki bölgede hapsedilirler. Güneş rüzgârının basıncı sonucu Yer’in arka tarafında 100 Yer yarıçapını aşan uzunluklarda manyetik kuyruk oluşur. Güneş sisteminde manyetik alanı olan tüm gezegenler Güneş rüzgârından etkilenir. Güneş’in tesiri, rüzgârın yıldızlararası gaza girmiş olduğu yerde son bulur. Bu sınırın nerede bulunduğunu hemen hemen bilmiyoruz. Güneş sisteminden değişik yönlerde çıkan üç uzay gemisi; Pioneer II, Voyager 1 ve Voyager 2 bunu bulmak için görevlidir. Bunlar gerçek dış uzaya, şu demek oluyor ki yıldızlararası uzaya kim bilir sadece 2020 senesinde ulaşacaklardır.

Güneş’in manyetik etkinliğinin ve Güneş rüzgârının Yer üstünde başka mühim etkilen de vardır. Taç katmanında büyük bir parlama olduğu vakit, bilhassa Güneş kir maksimumu esnasında, artan güneş rüzgâr: sertliği ortalama iki gün sonrasında Yer’e ulaşır, Yer’in manyetik alanlarını sıkıştırır ve kutup akım halkalarına büyük miktarlarda yeni enerji bırakır. Bu kuvvetli elektrik akımı üst atmosferdeki havayı iyonlaştırır. Elektronlarla havanın aynı atom ve moleküllerinin tekrardan birleşmesi “kutup ışığı” (güneyde ve kuzeyde) denen ışık gösterisi biçiminde göğü aydınlatır. Bu şekilde “manyetik fırtınaların” radyo haberleşmelerini etkilediği, ara sıra elektrik hatlarında arızalara niçin oldukları bilinmektedir.

Güneş etkinliğinin daha uzun vadeli tesirleri vardır. 1645- 1715 içinde Güneş’te neredeyse asla kir görülmemiştir. Buna, vakası ortaya çıkaranın adıyla Maunder minimumu denir. Bu zamanda bilhassa Avrupa’da çok ağır kışlar yaşanmıştır; buna kimileri “ufak buz çağı” demektedir. O hâlde bu sürede Güneş’ten daha azca enerji gelmiştir. Ağaç halkalarındaki izotop bolluğu da Maunder minimumunu kanıtlamakta ve bu minimuma benzer 12 kadar devrin yaşandığını göstermektedir. Açıkça Güneş etkinliği ile Yer iklimi yakından ilişkilidir, fakat bu birlikteliğin ayrıntıları iyi bilinmemektedir.

Yeni anlaşılmaya başlanan bir başka tesir de, Yer çevresinde yörüngeye yerleştirilen suni uydular üstündeki etkidir. Güneş etkinliğinin tesiri öyleki büyük olmuştur ki Yer atmosferi genişlemiş ve sürtünme sonucu Sky Lab uzay istasyonu yere düşmüştür. Ondan sonra fırlatılan Hubble Uzay Teleskopu bu yüzden daha yüksek yörüngeye oturtulmuştur.