Hanefi mezhebi, (Arapça: الØÙ†Ùية ya da المذهب الØÙ†ÙÙŠ) İslam dininin sünni fıkıh mezheplerinden birisi. Hanefî mezhebinin ...
Hanefi mezhebi, (Arapça: الØÙ†Ùية ya da المذهب الØÙ†ÙÙŠ) İslam dininin sünni fıkıh mezheplerinden birisi.
Hanefî mezhebinin kurucusu İmam-ı A'zam Hazretleridir.
İmam-ı A'zam, en büyük imam anlamına gelir. Aslolan ismi Nu'man olan İmam-ı A'zam'ın, künyesi Ebû Hanife'dir. Hicretin 80'inci senesinde Kûfe'de doğmuş, Hicrî 150'de Bağdat'ta vefat etmiştir.
Hanefî mezhebi, ilkin Irak'ta doğmuş, oradan doğuya ve batıya yayılmıştır. Abbasîler devrinde hâkimlerin pek çok Hanefî idi. Anadolu ve Balkanlardaki Türkler içinde, Hanefî mezhebi yaygındır.
Hanefilerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Maturidilikdir. İsmini kurucusu Ebû Hanife'den (Numan bin Durağan) (699-767) alır. Türkistan, Afganistan, Türkiye, Hindistan ve Pakistan'da yaygındır. Hanefi mezhebi dört Sünni mezhebin nüfus açısından en genişidir. Takip edenleri tüm İslam aleminin ortalama %56'ini oluşturmaktadır.
Hanefi Mezhebinin Etimolojisi
İslam dünyasının haritası. Hanefiler (yeşil renkte) Türkiye'de, Yakın Şark'nun kuzeyinde, Merkezi Asya ve Hindistan'da üstünlük teşkil eder.
Mezheb adını kurucusunun künyesi olan Ebû Hanife'den alır. Hanife sözcüğü hanif kökünden gelir. Hanif sözcüğü İslam öncesinde Allah'ın birliğine inanan ve İbrahim'in dininden olanları tanımlamakta kullanılırdı.
Fakat Ebû Hanife'nin bu künyeyi nasıl almış olduğu mevzusunda türlü tartışmalar mevcuttur. En fazla kabul görmüş izah etme, hanif sözcüğünün kullanımlarından olan "İslam'a kuvvetle bağlı olan şahıs" anlamında, Ebu Hanife'nin İslam'a fazlasıyla bağlı bulunduğunu söylemek için verildiği yönündedir. Kati olan şey, mezhebin adını kurucusundan aldığıdır.
Ebu Hanife'nin aslolan ismi Numan'dır. Babasının ismi Durağan'tir. Hicretin 80. senesinde doğmuş, 150. senesinde Bağdat'ta vefat etmiştir. En büyük imam anlamında İmam-ı Azam da denilen Ebu Hanife'nin talebeleri, onun rivayet etmiş olduğu görüşleri biriktirerek sistemleştirmişler, Onun görüşlerinden yeni yeni eserler telif etmişlerdir. Böylelikle İmam-ı Azam'ın görüşleri bir mezhep halini almıştır. Hanefi mezhebi; daha çok Türkiye, Suriye, Irak, Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Kazakistan, Afganistan; Çin'in Sincan Uygur eyaletinde, Kafkaslar ve Balkanlar'da yaygınlık kazanmıştır.
Hanefi Mezhebinde Yargı Çıkarma
Hanefi mezhebinde bir mevzuda yargı çıkarmak için ilkin "kitaba" (şu demek oluyor ki İslam'ın mukaddes kitabı Kur'an'a) başvurulur. Kitapta bir kanıt bulunamazsa sünnete bakılır. Sünnette de yoksa sahabenin birinin görüşü temel alınır. Sahabi sözünde de bir çözüm bulunamazsa son olarak benzetme'a başvurulur. Kimi zaman maslahat icabı benzetme tercih edilir.
YORUMLAR