Doğa ötesi nedir ne anlamına gelir? Bununla beraber fizikötesi olarak da adlandırılan doğa ötesi ile ilgili olarak genel bilgiler. METAFİZİ...
Doğa ötesi nedir ne anlamına gelir? Bununla beraber fizikötesi olarak da adlandırılan doğa ötesi ile ilgili olarak genel bilgiler.
METAFİZİK [Fizikötesi], varlıkların duyum dışı sayılan temellerini araştıran felsefe dalına «doğa ötesi» (fizikötesi) denir. Doğa ötesi ilk sebebi anlamaya, Tanrı, ruh, madde, evrendeki seviye, hareket şeklinde şeylerin hepsini birden açıklamaya yarayacak aslı keşfetmeye çalışır.
O şekilde gerçekler vardır ki, biz onları duyularımızla anlarız. Fiziğe, kısaca tabiata, maddeye bağlı gerçekler böyledir. O şekilde gerçekler de vardır ki, onları anlamayf bizlere yalnız doğa ötesi öğretir. Bunlar maddenin haricinde kalan gerçeklerdir. Mesela varlık, var olmak bir gerçektir. Fakat, nedir? Hiçbir fizik dalı bizlere bunu öğretemez. Yalnız, zekâ, akıl, zihin sahibi yaratıkların düşünebildiği Tanrı da böyledir. Bilimle anlaşılmaz. Ruh, yokluk, evren kavramları, kısaca maddenin ve maddeye bağlı ölçülerin haricinde kalan gerçekler, metafiziğin mevzusudur.
Madde biliminin ve mânevi ilimlerin ilk temellerine dayanarak, eşyanın özüne ulaşmak, akıl yolu ile öze inmeye çalışmak da metafiziğin mevzusudur. Tüm felsefe okulları, diğer bilimlerden daha yaygın, daha doğru, diğer bilimlerin verilerini toplu olarak anlamamıza, kanıtlama etmemize kafi bir başka bilgi branşının varolması gerektiğine inanmışlardır. Kant’a gore, doğa ötesi, «akıl yolundan edinilen bilgilerin bütünü»dür; kısaca, ne denemenin verilerine, ne de vakit ve mekândan gelecek sezgilere hacet kalmaksızın, kavramlar yoliyle kendiliğinden zihnimizde mevcut olan bilme melekesidir. William James’e gore, doğa ötesi, «açık ve devamlı düşünceye bilhassa yönetilmiş bir zihin gayretidir.» Auguste Comte‘a gore pozitif bilimle teoloji içinde bir düşünüştür, varlıkların kendi içle rini, özlerini açıklamaya çalışır; her şeyin ulaşacağı noktanın kaynağını araştırır, olayların meydana gelişine hükmeden kanunu bulmaya uğraşır.
YORUMLAR