Dünyaca ünlü İtalyan heykel ve fotoğraf sanatçısı bununla birlikte mimar olan çağının çok ötesinde pek çok yaratı vermiş olan Mikelanjelo (M...
Dünyaca ünlü İtalyan heykel ve fotoğraf sanatçısı bununla birlikte mimar olan çağının çok ötesinde pek çok yaratı vermiş olan Mikelanjelo (Michelangelo) yaşamı ve eserleri hakkında bilgi.
MİCHELANGELO BUONAROTTİ, İtalyan heykelci, ressam ve mimar (Toscana/Caprese 1475 – Roma 1564). Çağının ustalarından fotoğraf ve heykel dersleri aldı. İlk eserlerinden birisi olan Kentauroslar Savaşı kabartması (1491 dolayı; Floransa, Casa Buonarotti), Antik Çağ sanatına erken rönesansın tüm diğeri eserlerinden daha sıkı bağlıdır. Gene aynı dönemde yapmış olduğu Merdivendeki Meryem kabartması (ay. y.). maniyerizmin yolunu açar.
1496-1501 içinde Roma’da ilk kez çalıştı. Bacchus (Floransa, Bargello Müzesi) ve San Pietro Kilisesi için Pieta heykellerini yapmış oldu. 1501 – 1504 içinde 4.34 metre yüksekliğindeki Davud heykelini yapmış oldu. 1505-1506 içinde üstünde çalışmış olduğu Aziz Matta heykelinde maniyerizme daha çok yaklaştı. Bu zamanda oluşturduğu resimlerden Doni Madonnası ya da Mukaddes Aile (Floransa, Uffizi) adlı yuvarlak tablo günümüze gelmiştir. Papa II. Guilio, abide mezarını yaptırma için 1505’te Michilangelo’yu Roma’ya çağırdı. O güne kadar görülmemiş boyutlarda planlanan kubbeyle örtülü bir gömüt hücresini kapayacak diktörtgen biçimindeki abide, San Pietro Kilisesi’nde yer alacaktı. Fakat ummuş olduğu desteği bulamayınca Roma’yı terk ederek Floransa’ya gitti. Papa ile barıştıktan sonrasında Vatikan’daki Sistina Şapeli’nin tavan süslemeleri siparişini aldı (1508).
Burada girişten sunağa doğru ilerleyen bir çabalama düzeni içinde gerçekleştirdiği freskolarda figürlere giderek heykel kategorilerini aktardı. Bu yüzden son freskolar renkli mermer figür izlenimi uyandırır. Papa’nın 1513’teki ölümünden sonrasında tekrardan abide gömüt projesi üstünde emek vermeye başladı. Projeyi kısmen değiştirdi ve küçülttü. 1516’ya kadar Musa (Roma, St. Pietro in Vincoli) ve Louvre’deki İki Esir heykellerini yapmış oldu. 1519’dan başlayarak 4 Boboli Tutsağı’nı (Floransa, Akademi Galerisi) oluşturdu. Altı kez farklılık geçiren abide 1542’de Roma’da St. Pietro in Vincoli Kilisesi’ne yerleştirildi. 1520’de S. Lorenzo’nun bir şapelini Medici’lerin cenaze şapeline dönüştürmekle göreve getirildi.
Sacrestia Nuovo adıyla da malum bu yapı da yarım kaldı. Buna rağmen Giuliano ve Lorenzo de Medici’nin oturan heykelleriyle lahitlerin üstünde uzanan Gündüz ve Gece, Alacakaranlık ve Şafak adlı ölümlü dünyayı simgeleyen figürler ve Madonna’yı uygulayabildi (1524-1534).
1534’te Roma’ya yerleşti, Sistina Şapeli’nin sunak duvarına Mahşeri çizme görevini kabul etti. 400 kadar figürden oluşan dev fresko, plastik etkinin abartılmasıyla barokun habercisi sayılır. Vatikan’daki Çapella Paolina freskolarında (Aziz Paulus’un Hıristiyan Olması, Aziz Petrus’un Çarmıha Gerilmesi, 1542-1550) olduğu şeklinde, Mahşer’de de figürlerin anlatımının güçlendirmek yönünde görünüm öğesine son aşama az yer verdi. Yaşlılık yıllarında bilhassa İsa’nın acılarıyla ilgilendi ve giderek yalınlaşan bir biçimlendirme tutumuyla Pieta heykelleri oluşturdu (Floransa Katedrali’ndeki Pieta ve Milano’da Castello Sforzesco’daki Pieta Rondanini).
Mimar olarak onun en güzel eseri, yapımına 1524’te başlanan Floransa’daki Laurenzia Kitaplığı’dır. Ilkin üçe ayrılıp, sonrasında tekrardan birleşerek sanki ileri atılan büyük merdiven, biçimiyle yeni ve görkemlidir. Yaşamının son yirmi senesinde mimarlıkla daha çok ilgilendi. 1538’den başlayarak Kapitol Alanı’nın tekrardan düzenlenmesi, 1546’dan başlayarak Plazzo Farnese’nin tamamlanması ve 1547’den başlayarak San Pietro’nun yapım işlerini yürütmek, büyük kubbeyi tasarlamak şeklinde görevler üstlendi.
Michelangelo yeni bir sanatçı tipini kişileştirdi; kendini geleneğin bağlarından kurtararak daha önceleri bilinmeyen ifade olanaklarıyla dolu bir dünyayı tanıttı. Ondan ilkin hiçbir sanatçının yaratısı, şahsi yaşantısının ve acılarının bu kadar açık bir sunumu değildir.
YORUMLAR