Ölü Nedir?

ÖLü Gösterim: 52 Boyut: 32.1 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> sıf. 1. Yaşamı sonlanmış olan bir diri varl...

ÖLü

Gösterim: 52
Boyut: 32.1 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>

sıf.

1. Yaşamı sonlanmış olan bir diri varlık, bir organ için kullanılır: Ölü bir insan. Ölü bir at. Ölü yapraklar.

2. Diri, güncel olmaktan çıkmış, geçmişe mal olmuş bir şey için kullanılır: Ölü medeniyetler. Ölü bir şehir.

3. Canlılıktan yoksun, durgun bir yer, bir şey için kullanılır: Ölü bir taşra kenti.

4. Sönük, kuvvetsiz bir ışık için kullanılır: Ölü bir mum ışığında kitap okumaya analiz etmek.

5. Ölü şeklinde, hareketsiz bir şekilde, olduğu şeklinde duran: Köşeye uzanmış, ölü şeklinde yatıyor. ll Ölü mevsim, herhangi bir etkinlikte işlerin, alışverişin çok az ve durgun olduğu dönem. ll Ölü renk, parlak olmayan, mat renk.


—Denizbil. Ölü sular kabarması - DÖRDüN.


—Denize. Ölü dalga, rüzgâr olmadan kabaran dalga. ll Ölü deniz, yüzeyinde fırtına dindikten sonrasında bir süre devam eden ve fırtına anındakinden daha az kuvvetli, ama tertipli bir şekilde birbirini izleyen köpüksüz dalgalar görülen deniz. ll Ölü sular, yol alan bir gemiyi izlermiş şeklinde görünen su hacmi. ll Ölü hızlıca seyir, makineleri stop etmiş bir teknenin, üstündeki hızla tamamen duruncaya kadar yol alması. ll Ölü yol, bir teknenin, yalnız yakınındaki durağan bir cisimle karşılaştırıldığında anlaşılabilen hızı.


—Dilbil. Ölü dil, bir topluluk tarafınca bundan böyle konuşulmayan dil.


—Elektroakust. ve Bilş. Ölü bölge bir manyetik şeritte, kayıt için ayrılmış alanın başlangıcını ve bitimini göstermeye yarayan ve manyetik katmanı bulunmayan bölüm.


—Elektrotekn. Ölü saat, elektrik enerjisi tüketiminin en az düzeyde olduğu saat. (Dolu saatlere ya da yüklü saatlere karşıt olarak.)


—Havc. Ölü koni, bir radyoelektrik biykının üstünde bulunan, bir koni biçimindeki uzay hacmi; bu hacmin içine giren bir tayyare biykından hiçbir vurum alamaz. (Eşanl. SESSİZLİK KONİSİ.)


—Hırist. Ölüler bayramı ya da günü, bilhassa katoliklerde, ölüler için dua ile geçirilen 2 kasım günü.


—Jeomorfol. Ölü buz, bir buzul dili ya da gerileme halindeki bir inlandsis tarafınca bırakılmış buz hacmi. (Buzultaş malzemeleriyle ne kadar iyi örtülmüşse erime vakasından o denli iyi korunur; sonunda erimeye neden olan yüzeysel çökme, kettle ya da sölle denen kapalı bir çukurun oluşmasına niçin olur.) yanardağ ölü buzu.


—Nüfbil. Ölü doğum, bir çocuğun ölü olarak dünyaya gelmesi.


—Belli başlı bir mekanda ve belli başlı bir süre içinde ölü doğumların sayısı. ll Ölü doğum oranı, belli başlı bir nüfusta ve belli başlı bir süre içinde ölü doğumların toplam doğumlara oranı. (Bk. ansikl. böl.)


—Oy. Oyunu kaybetmiş olduğu için ya da geçici olarak oyun dışı kalma. ll Ölü top, bilardoda, oynanılan topun iki toptan herhangi birine dokunduktan sonrasında, üçüncü topun üstüne çok hafifçe gelmiş olarak kalan top.


—Radiletiş. Ölü bölge, bir yayının yer dalgasıyla alınabildiği bölge ile iyonosfer dalgasıyla alınabildiği bölge içinde ve sıçrama uzaklığının ötesinde yer edinen halka biçimli bölge. (Eşanl. SüKÛT BÖLGESİ.)


—Sil. Ölü bölge, ortalama 80-85° ile yukarıya ateş edebilen uçaksavar toplarının namlularında, düşey doğruya gore ateş altına alınamayan ve namlu ağzına gore tam tepede meydana gelen koni şeklinde bölge.

Kaynak: Büyük Larousse

ÖLü

♦ a.

1. Bir insanoğlunun naa'şı; cesedi: Ölüyü kefenlemek.

2. Yaşamı son bulan, ama insanların anısında yaşayan kimse: Ölülere saygı göstermek.

3. Ölmüş olan insan: Bu kazada üç ölü iki yaralı var.

4. Bir hayvan adıyla beraber ve tamlanan olarak, o hayvanın leşi: Kedi ölüsü.

5. Arg. Hileli kumar aracı, bilhassa de cıvalı zar, işaretli iskambil kâğıdı.

6. Ölü benzi şeklinde solgun, cansız görünüşlü yüz için kullanılır. ll Ölü fiyatına, değerinden oldukça ucuza, yok pahasına: Mallanmızı ölü fiyatına satıyoruz, gene de alıcı yok.ll Ölü gözü şeklinde, sönük, fersiz ışık için kullanılır. ll Ölü salı, halk içinde teneşire verilen isim. ll Ölü soyucu, bir kimsenin içinde bulunmuş olduğu güç koşullardan yararlanarak kendisine çıkar elde eden kimse için kullanılır. ll Ölüler ülkesi, mitolojide ölü ruhların toplandığı yer; diğer dünya. ll ölüsü kandilli, kınalı, “Allahın belası, murdar" anlamında kullanılan bir sövgü sözü (arg.). ll Ölüsü dirisine binmek, tehlikeli ve telaşlı bir durumun yarattığı karışıklığı söylemek için kullanılır. ll Ölüsü ortada kalmak, cenazesini kaldırma işini meydana getirecek kimsesi olmamak. ll Bir kimsenin ölüsünü öpmek, "şunu yapmazsan çok sevdiğin birisi ölsün" anlamında kullanılan yemin sözü: Annemin ölüsünü öpeyim ki her şey söylediğim şeklinde oldu. ll Ölüyü güldürür, bir kimsenin nüktedan bulunduğunu söylemek için kullanılır.


—Adli tıp. Ölü sertliği, ölümden sonrasında kol ve bacakları oynamaz hale getiren sertlik. (Bk. ansikl. böl.)


—Arkeol. Ölüler kitabı, eski Mısır'da Yeni imparatorluk döneminden kalma, cenaze töreniyle ilgili metin. Bu metnin bir örneği, açıldığında uzunluğu metreyi bulan bir papirüs tomarına yazılarak mezarlara konurdu. (Bk. ansikl. böl.)


—Bes. san. Ölü sertliği, pastırmacılıkta, kesilmiş hayvanın vücudunda, kesimden 1-8 saat sonrasında ortaya çıkan katılaşmaya verilen isim. (Parçalama işlemi ölüm sertliği esnasında yapılır. Sertlik 24 saat sonrasında çözülür.)


—Cez. huk. Ölülere hakaret ve sövme. (Bk. ansikl. böl.)


—Folk. Ölü hamamı, ölümden belirgin bir süre sonrasında çoğu zaman hanımlar içinde düzenlenen ve yas süresinin bittiğini belirten merasim. (Yas hamamı da denir.) [Bk. ansikl. böl.] ll Ölü helvası -HELVA. ll Ölü aşı ya da yemeği - AŞ.


—Sey. oy. Ölü oyunu, ana temasını Anadolu'da çok yaygın olan ölüp dirilme motifinin oluşturduğu, türlü oynanış şekilleri olan seyirlik bir köy oyunu. (Ölüm, yakınların üzüntüsü, ağıt yakma, dirilme ve eğlence şeklinde ana bölümlerden oluşur.)


—ANSİKL. Adli tıp. Ölü sertliği. Ölü sertliğinin sebebi kaslardaki miyozinin pıhtılaşmasıdır. Pıhtılaşma, büyük bir olasılıkla, kas kendini besleyemez hale geldiği süre ortaya çıkan asitlerin (laktik ya da sarkolaktik asit) etkisiyle meydana gelir. Bu vaka ölümden bir ila altı saat sonrasında başlar ve kokuşma vakaları miyozini erittiği ya da cesedin eklemleri oynanabildiği süre ortadan kalkar. Ölü sertliği ölümün kati kanıtıdır. Kaslar bundan böyle elektrik ikazlarına çözüm vermez.

Kaynak: Büyük Larousse

ÖLü

—Arkeol. Ölüler kitabı, bir seviyede piramitlerde ve lahitler üstünde yer alan daha eski metinlerden türemiştir. Sayıları giderek artan kalıplaşmış cümlelerin bir derlemesi niteliğindedir. XXI. hanedan döneminden sonrasında, gerçek ismi Güne çıkış kitabı olan bu derlemede, gerek içerik gerek tanzim etme açısından belirgin bir kopukluk gözlemlenir. Metnin taşımış olduğu önemin yanı sıra, Ölüler kitaplarında kimi kez yüksek sanat kıymeti taşıyan ve Mısır dininin en karmaşık yanlarını aydınlatan ufak resimler dikkati çeker.


—Cez. huk. Bir ölünün ceset ya da kemikleri üstünde hakaret sayılan fiillerde bulunmak, aşağılama ya da haklı olmayan bir nedenle ölünün cesedini ya da kemiklerini alabilmek suçtur. Söz konusu eylemlerde bulunanlar üç aydan bir yıla kadar hapis ve para cezası ile cezalandırılır. Cesedi aşağılama ve hakaret için maddi fiil gerekir. Sözlü hakaret bu suçun kapsamına girmez. Bir ölünün hatırasına karşı işlenecek hakaret ve sövme suçları için hususi bir yargı yoktur. Söz konusu eylemlere hakaret ve sövme suçlarına ilişkin yaptırımlar uygulanır. Şikâyet hakkı ise, ölünün mirasçıları tarafınca kullanılır (Türk cez. k. md. 178, 488).


—Folk. Ölü hamamı, çoğu zaman ölümden kırk gün sonrasında yapılır. Anadolu'nun bir takım yörelerinde üçüncü, on beşinci, otuzuncu, elli ikinci günlerden sonrasında ya da ilk bayramdan sonrasında yapıldığı da olur. Ölü evi halkı, başsağlığına gelmiş olanları davet ederek hamama gidip yıkanır. Kimi zaman de komşu ve tanıdıklar ev halkını hamama davet eder. Ölü hamamı çoğu zaman yemeklidir. Bir takım yörelerde bir tür ağıt töreni niteliği taşımış olduğu da görülür.


—İsi. İslam inancına gore ölüm, ölüm meleği Azrail'in insanoğlunun ruhunu bedeninden ayırmasıyla gerçekleşir Bu durumda, ölünün yanında bulunanlardan birinin onun gözkapaklarını sıvazlayarak kapatması, bir bez parçasıyla çenesini bağlaması ve böylelikle ağzının açık kalmamasını sağlaması gerekir. Ayrıca ölünün giysileri çıkarılarak üstü ak bir örtüyle örtülür, ayakları düzgünce uzatılır, elleri iki yanına konulur. Ölünün yanında, ölü yıkanmadan ilkin Kuran okunmaz. Ölünün arkasından üzülmek ve ağlamak dince sakıncalı değilse de, yüksek sesle ağlamak, döğünmek, ağıt yakmak günahtır. Ölünün belirgin kurallara gore yıkanmasına gasil, kefene sarılmasına tekfin, kabre götürülmesine teşyi, mezara gömülmesine defin denir.


—Nüfbil. Ölü doğumlar kız çocuklardan çok adam çocuklarda görülür; bu iki doğum sınıfının birbirine oranı ortalama 1, 10'dur. Ölü doğum daha çok vaşlı annelerin çocuklarında gözlenir. Ölü doğum oranı tertipli bir şekilde gerilemiştir. Mesela, Fransa'da yüzyılın başlangıcında % 40 iken 1980'de % 8,5'e düşmüştür.

Kaynak: Büyük Larousse

ÖLü

ödat

1. Yaşamı sonlanmış olan olan, bundan böyle yaşamıyor olan, morto, canlı karşıtı
2. Ölmüş insan, müteveffa, mevta

"Onu denizden çıkarmak istediler ama birisi, müstantik ve tabip gelmeyince ölülere dokunulmaz, diyince bu işten vazgeçtiler." - Halikarnas Balıkçısı
3. isim Hayvan leşi

"Tavuk ölüsü."
4. Gücü az, zayıf

"Ölü kandil."
5. Çok durgun, hareketsiz

"Ölü metropoller, boş kaleler, eski saraylar." - N. Cumalı
6. Etkileme gücü olmayan, canlılığı olmayan

"Ölü bir hitabı var."

Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
ölü şeklinde

ölü gözü şeklinde

ölü gözü kadar

ölü bakış açısından yaş ummak

ölümü gör (ya da öp)

ölüsü dahi yetmek

ölüsü ortada kalmak

ölüyü güldürmek

Birleşik Sözler
ölü açı

ölü açımı

ölü dalga

ölü deniz

ölü dil

ölüdoğa

ölü doğum

ölü doku

ölüevi

ölü fiyatına

ölü helvası

ölü mevsim

ölü nokta

ölü örtü

ölü renk

ölü saat

ölü salı

ölü sessizliği

ölü sevici ölü sürem

ölü soyucu

ölü top

ölü yatırım

ölü yemeği

ölü yıkama

ölü süre

ölüsü kandilli

ölüsü kınalı

ölü saat -ti

isim

• Herhangi bir etkenlik ya da iş yapılamayan süre, ölü süre:

"Halde iş gecenin ölü saatlerinde biter."- N. Cumalı.

ölü salı

isim, halk ağzında

• Teneşir.

ölü sessizliği

isim


Ölüm sessizliği:

"Ne yırtıcı, ne korkulu, insanoğlunun tüylerini diken diken eden bir ölü sessizliği var."- O. V. Kanık.

ölü dil

isim

• Günümüzde kullanılmayan, konuşulmayan, elimizde yalnızca belgeleri olan dil.

ölü sürem

isim

• Ölü mevsim.

ölü fiyatına

zarf

• Değerinden çok ucuza, yok pahasına.