müstesna ödat (müstesna Arapça muste²nÂ¥ 1 . Bir bütünün ya da kuralın haricinde olan, kaide dışı, şaz. 2 . Benzerlerinden ...
müstesna
ödat (müstesna
Arapça muste²nÂ¥ 1 . Bir bütünün ya da kuralın haricinde olan, kaide dışı, şaz.
2 . Benzerlerinden üstün olan, benzerleri azca bulunan:
"Kendisi bu resimlerin hepsinden daha sempatik, daha canlı, daha müstesna bir simaydı."- Y. K. Karaosmanoğlu.
3 . Kaide dışı.
4 . zarf Dışındaki, ayrı tutularak, hariç:
"Bir iki gazete müstesna, tüm İstanbul basını da Özgür Fıkra taraflısı idi."- F. R. Atay
MüSTESNA sıf. (ar. müstesna).
1. Bir bütünün ya da bir kuralın haricinde olan kimse ya da şey için kullanılır: Müstesna bir durum.
2. Benzerlerinden üstün olan, benzeri azca bulunur; seçkin: Müstesna bir kişilik. Müstesna bir bayan.
3. Müstesna olmak, bir bütünün ya da kuralın haricinde bulunmak, benzerlerinden değişik ve üstün olmak; seçkin olmak.
—Kur. tar. Müstesna evkaf, hükümet tarafınca mütevellisi, ya da mütevellilerinçe yönetilme ayrıcalığı tanınmış olan vakıf. (Bk. ansikl. böl.) || Müstesna eyaletler, OsmanlI imparatorluğu'nda yönetim biçimi bütünüyle merkezi yönetime bağlı olmayan bazı eyaletler. (Bk. ansikl. böl.)
♦ be. Bir bütünün, bir kuralın haricinde: iki şahıs müstesna, çoğumuz oradaydık.
—ANSİKL. Bu tür vakıflar iki gruba ayrılırdı: kuruluşundan beri bu ayrıcalığa haiz bulunanlar (örn. Celalettin Rumi, Hacı Bektaş Veli, Hacı Bayram Veli, Gazi Evrenos vb. vakıfları), imtiyaz durumuna sonradan haiz olanlar (örn. Zağnos Paşa, Şeyh Sinan Erdebili, Tur Ali Bey, Germiyanzade Yakup Çelebi vb. vakıfları), ikinci gruptakiler de kendi aralarında üçe ayrılırdı. Birinci sınıftakiler direkt doğruya vakfı kuranlarla onların aile fertleri, akraba ve yakınları tarafınca yönetilirken, İkinciler meşruta olarak verilir, üçüncülerse emaneten yönetilmek suretiyle ihaleye çıkarılırdı. Müstesna evkaf, devlet tarafınca yalnızca muhasebe kayıtlannın tertipli tutulup tutulmadığına ve vakıf koşullarına uyuiup uyulmadığına bakılarak denetlenirdi. Her iki grupta yer edinen vakıflara “Evkafı mülhaka", "Evkafı gayri mazbuta" da denilirdi. 1908 meşrutiyeti'nden sonrasında ilk grupta yer edinen sekiz vakfın ayrıcalığı korunmuş, ötekilerinki kaldırılmıştır.
* Müstesna eyaletler. Yönetsel düzenlemeye nazaran Sayda (Beyrut ve Suriye), Halep, Bağdat, Basra, Musul, Trablusgarp, Bingazi, Hicaz ve Yemen birer müstesna eyaletti. Buraları fethedildiklerinde tımar ve zeamet uygulaması kapsamına alınmamış, mali işleri ve vergi yükümlülükleri olduğu benzer biçimde bırakılmış, arazilere yönelik hükümlerde değişim yapılmamıştır. Gene bu eyaletlerden Hicaz'la Basra “arazii öşriyeden, ötekilerse "arazii hariciyeâ€den sayılıyordu. Müstesna eyaletlerden her birinin "müfrez ül-kalem" diye adlandırılan kendilerine özgü bir hâzinesi de bulunuyordu. Trablusgarp ve Bingazi'deyse "kul oğullan" denilen bir derslik vardı; bunlar vergi ve aşar ödemezler, fakat askere alındıkları takdirde parasız hizmet görürlerdi. Devlet adına alınan senelik vergilerse her eyaletin özelliğine nazaran belirlenirdi. "Haremeyn†denilen ve tarıma elverişli olmayan bir bölgeyi ihtiva ettiği için, Hicaz halkından vergi de alınmazdı.
1. Bir bütünün ya da bir kuralın haricinde olan kimse ya da şey için kullanılır: Müstesna bir durum.
2. Benzerlerinden üstün olan, benzeri azca bulunur; seçkin: Müstesna bir kişilik. Müstesna bir bayan.
3. Müstesna olmak, bir bütünün ya da kuralın haricinde bulunmak, benzerlerinden değişik ve üstün olmak; seçkin olmak.
—Kur. tar. Müstesna evkaf, hükümet tarafınca mütevellisi, ya da mütevellilerinçe yönetilme ayrıcalığı tanınmış olan vakıf. (Bk. ansikl. böl.) || Müstesna eyaletler, OsmanlI imparatorluğu'nda yönetim biçimi bütünüyle merkezi yönetime bağlı olmayan bazı eyaletler. (Bk. ansikl. böl.)
♦ be. Bir bütünün, bir kuralın haricinde: iki şahıs müstesna, çoğumuz oradaydık.
—ANSİKL. Bu tür vakıflar iki gruba ayrılırdı: kuruluşundan beri bu ayrıcalığa haiz bulunanlar (örn. Celalettin Rumi, Hacı Bektaş Veli, Hacı Bayram Veli, Gazi Evrenos vb. vakıfları), imtiyaz durumuna sonradan haiz olanlar (örn. Zağnos Paşa, Şeyh Sinan Erdebili, Tur Ali Bey, Germiyanzade Yakup Çelebi vb. vakıfları), ikinci gruptakiler de kendi aralarında üçe ayrılırdı. Birinci sınıftakiler direkt doğruya vakfı kuranlarla onların aile fertleri, akraba ve yakınları tarafınca yönetilirken, İkinciler meşruta olarak verilir, üçüncülerse emaneten yönetilmek suretiyle ihaleye çıkarılırdı. Müstesna evkaf, devlet tarafınca yalnızca muhasebe kayıtlannın tertipli tutulup tutulmadığına ve vakıf koşullarına uyuiup uyulmadığına bakılarak denetlenirdi. Her iki grupta yer edinen vakıflara “Evkafı mülhaka", "Evkafı gayri mazbuta" da denilirdi. 1908 meşrutiyeti'nden sonrasında ilk grupta yer edinen sekiz vakfın ayrıcalığı korunmuş, ötekilerinki kaldırılmıştır.
* Müstesna eyaletler. Yönetsel düzenlemeye nazaran Sayda (Beyrut ve Suriye), Halep, Bağdat, Basra, Musul, Trablusgarp, Bingazi, Hicaz ve Yemen birer müstesna eyaletti. Buraları fethedildiklerinde tımar ve zeamet uygulaması kapsamına alınmamış, mali işleri ve vergi yükümlülükleri olduğu benzer biçimde bırakılmış, arazilere yönelik hükümlerde değişim yapılmamıştır. Gene bu eyaletlerden Hicaz'la Basra “arazii öşriyeden, ötekilerse "arazii hariciyeâ€den sayılıyordu. Müstesna eyaletlerden her birinin "müfrez ül-kalem" diye adlandırılan kendilerine özgü bir hâzinesi de bulunuyordu. Trablusgarp ve Bingazi'deyse "kul oğullan" denilen bir derslik vardı; bunlar vergi ve aşar ödemezler, fakat askere alındıkları takdirde parasız hizmet görürlerdi. Devlet adına alınan senelik vergilerse her eyaletin özelliğine nazaran belirlenirdi. "Haremeyn†denilen ve tarıma elverişli olmayan bir bölgeyi ihtiva ettiği için, Hicaz halkından vergi de alınmazdı.
Kaynak: Büyük Larousse
müstesna
(ara.)
1. kural dışı edilen, kaide dışı bırakılan, bırakılmış.
2. tüm.
3. ayrı tutulan, ayrık.
4. benzerlerinden baskın. - adam ve hanım adı olarak kullanılır.
5. kaide dışı, ayrı, olağan dışı.
(ara.)
1. kural dışı edilen, kaide dışı bırakılan, bırakılmış.
2. tüm.
3. ayrı tutulan, ayrık.
4. benzerlerinden baskın. - adam ve hanım adı olarak kullanılır.
5. kaide dışı, ayrı, olağan dışı.
müstesna ingilizcesi
1. with the exception of, except for, excepted: Ãstanbul müstesna with the exception of Istanbul.
2. exceptional, extraordinary.
3. supernormal
1. with the exception of, except for, excepted: Ãstanbul müstesna with the exception of Istanbul.
2. exceptional, extraordinary.
3. supernormal
YORUMLAR