Yüce önder Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk’ün ülkemize yerleştirmiş olduğu Parlamenter Sistem ve parlamento ile ilgili bilgiler. Meclis...
Yüce önder Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk’ün ülkemize yerleştirmiş olduğu Parlamenter Sistem ve parlamento ile ilgili bilgiler.
Meclis halindeki yasama organına «parlâmento» denir. Nazariyede, meclisin seçimle kurulmuş olup olmaması pek mühim değilse de tatbikatta, meclisin sınırı olan olması, genel oy sistemiyle halk tarafınca seçilmiş bulunması akla gelir.
Parlâmentoların başlıca görevi, kanun yapmak, bütçeyi inceleyip kabul etmektir. Hükümeti denetlemek de, parlâmentonun siyasal görevidir.
Parlâmentolar, ya tek, ya da çift meclisli olur. Zamanımızda, pek çok ülkelerde yasama görevi, iki meclis içinde belirgin şartlarla bölüşülmüştür. Türkiye’de tek meclisli bir sistem ile yönetilen bir ülke durumundadır.
Parlamenter Rejim
Devlet idaresinin, bir taraftan sorumsuz bir devlet başkanı, öte taraftan parlamentoya karşı görevli kabine ile parlamento içinde belirgin şartlarla ortaklaşa yürütülmesi usulüdür. Tarifinden de anlaşılacağı suretiyle, devlet başkanı mevkiinde kral bulunsa da, parlâmenter rejim var sayılır.
Üç organın devlet idaresine ortak oluş şekli, her memlekette değişiktir, bu vaziyet anayasalarında belirtilmiştir. Yalnız, yasama hakkı daima parlamentoya aittir. Ama, devlet başkanı kanunları veto edebilir. Parlamanter rejimde, «yürütme organı» (devlet başkanı ve kabine) ile «yasama organı» (parlamento) içinde o şekilde bir denge kurulur ki, organlardan hiçbiri ötekine karşı üstünlük iddiasında bulunamaz, bu yolda fiilî bir harekete geçemez. Bu dengede devlet başkanı yansız bir itidal unsuru olur. Parlamanter rejimlerde, siyasal tartışmalar türlü siyasal kanaatler içinde denge kurulmasına, millet için doğru yolun bulunmasına geniş seviyede yardım eder. Söz hürriyeti, devlet idaresi hakkında hesap sorma hakkı istenmesi parlamanter rejimden yararlı sonuçlar elde edilmesi için zaruridir.
YORUMLAR