Türk Hava Kurumu (THK) Gösterim: 256 Boyut: 42.0 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> Türkiye'de havacılı...
Türk Hava Kurumu (THK)
Gösterim: 256Boyut: 42.0 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Türkiye'de havacılığı geliştirmek amacıyla 16 Şubat 1925'te kurulan kamuya yararlı dernek.
Tüm havacılık emek harcamaları 1 Mayıs 1935'te açılan Türkkuşu Genel Müdürlüğü tarafınca yürütülmektedir. Merkezi Ankara'da olan THK'nın başlıca maksatları Türk gençliğine havacılığın sivil ve askeri alanlardaki önemini anlatmak, askeri ve sivil havacılığa yardım ve destek olmak, Türkiye'de sportif ve gezinsel havacılığın gelişmesini sağlamak, bu doğrultuda lüzumlu gereçleri sağlamak, yurtiçi ve yurtdışı yakın mesafelerde hava taşımacılığı yapmak, taşımacılık faaliyetinde hem bağımsız olarak, hem de başka kuruluşlarla ortak emek harcamalar yürütmek, Türkiye çapında bir tayyare ve helikopter filosu oluşturmak, kafi teknolojik birikim ve parasal sağlandığında tayyare, planör, paraşüt vb hava araçları üretmektir.
Kurum bu maksatlar çerçevesinde, ekonomik alanda verimli her türlü ticari etkinliğe katılmak, lüzumlu görülen yerlerde hava sporu ve eğitim tesisleri oluşturmak , sportif ve gezinsel havacılığın gelişmesiyle ilgili kuruluşları federatif, ulusal bir teşkilat çatısı altında birleştirmek, sportif havacılık gösterilerini ve internasyonal yarışmaları özendirmek ve tanzim etmek, 1929 senesinde üye olduğu Internasyonal Havacılık Federasyonu'nda (FAI) Türkiye'yi temsil etmek, motorlu tayyare ve planör pilotu, paraşütçü, modelci ve makinist olarak yetiştirdiği ve uzman yapmış olduğu personele FAI ve THK'ya ait lisans, diploma ve bröveleri vermek, yurt düzeyinde kurulacak ve THK tarafınca onaylanacak hava kulüplerini ve Türkiye havacılık kulüplerini denetlemekle görevlidir. 1993'te Gezim Bakanlığı ile meydana getirilen bir protokolle Türkiye denizlerinin kirletilmesini de THK havadan denetlemektedir.
Türkkuşu Genel Müdürlüğü'yle Eskişehir'deki İnönü Eğitim Merkezi THK'ya bağlıdır. Temmuz 1993 verilerine nazaran 74 il ve 468 ilçede toplam 542 şubesi olan THK, Uçan Türk atfıyla aylık bir dergi yayımlamaktadır.
Kaynak: Ana Britannica
Sebep: Düzenlendi.
Türk Hava Kurumu hangi sebeple kurulmuştur?
Türk Hava Kurumu'nun tarihçesi nedir?
Türk Hava Kurumu ne vakit kurulmuştur?
Türk Hava Kurumu Tarihçesi
Gösterim: 88Boyut: 32.3 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Türkkuşu Eğitim Merkezi kent merkezine 15 km uzaklıkta, İstanbul yolu üstünde, ortalama 1.600 dönümlük arazi üstüne, 3 Mayıs 1935'te kurulmuş olup THK'nun en büyük eğitim merkezidir.
- Okullar
- Bakım ve İkmal Tesisleri
- Yer Hizmet Yardım birimleri yer almıştır.
- Tesis içinde 1500 x 45 metre uzunluğunda asfalt kaplama bir uçuş pisti vardır.
Sebep: Düzenlendi.
Cumhuriyet'ten Ilkin
Gösterim: 94Boyut: 44.5 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Geçmişi günümüzden 1000 yıl öncesine uzanan Türk Havacılığı yeryüzündeki gelişmelere paralel olarak son 70-80 yılda yapmış olduğu atılımlarla şimdiki durumuna erişmiştir. İmam İsmail Cevheri'nin 1002 senesinde Nişabur'da (Türkmenistan) kollarına yerleştirdiği tahta plakalarla minareden atlayışı yazılı lara geçen ilk havacılık vakasıdır. Memluk Türkleri'nin 1248'de haçlı seferlerine karşı koymak için, Osmanlı Devleti'nin ise 1453'te İstanbul'un kurtarılışı esnasında gemileri batırmak için roket esaslı silahlar kullandıkları günümüze ulaşan bilgiler arsındadır.
IV. Murat döneminde; 1630 senesinde Hezarfen Ahmed Çelebi Galata Kulesi'nden üsküdar- Doğancılar'a kadar olan 6000 m.lik mesafeyi kendi yapımı planör kanatlarıyla kat ederek dünya tarihinde uçan ilk insan olarak yerini aldı. 1633 senesinde ise Lagari Hasan Çelebi roket esaslı aracıyla Sarayburnu'ndan havalanıp denize indi. Saltanat bu girişimleri desteklemek yerine Hezarfen ve Lagari'yi imparatorluğun merkezden uzak bölgelerine sürgüne gönderdi. Bu denemeleri takip eden yıllarda yeni girişimler olmadı, fakat savaşlarda roket esaslı silahlar kullanılmaya devam edildi.
18. yüzyılda yabancı uyruklu kişilerin gösterileriyle balonculuk Osmanlı'da yer edinmeye başladı. Bu yüzyılın sonlarına doğru ordu teşkilatında roket kıtaları mühim hale geldi.
19. yüzyılda şahsi denemeler hız kazanmıştır. Oflu Uzun Hasan ve Oflu Veli Direko kuşlardan esinlenerek tasarladıkları planörlerle kısa mesafeli uçuşlar gerçekleştirdiler. 1861'de Bebekli Atıf Bey, tasarımını yapmış olduğu, kanat, kuyruk ve pervane donanımlı uçakla başarısız bir denemede bulundu.
20. yüzyılın savaşlarla başlaması dünya havacılığına hareket kazandırdı. Son günlerini yaşayan Osmanlı İmparatorluğu da bu hareketten etkilendi. Fesa Bey, 1909 senesinde belgesini Fransız Hava Klübü'nden ile birlikte ilk bröveli pilotumuz oldu. İtalya 1911 senesinde dünyanın ilk hava saldırısını gerçekleştirip, imparatorluk sınırları içinde yer edinen Trablusgarp'ı bombaladı. Bu saldırının sonucunda şahsi deneyimlerin ötesine geçemeyen havacılığın önemi devletçe anlaşıldı ve orduda havacı birliklerin oluşumu için resmi emek harcamalar başlatıldı. İmparatorluk tarafınca havacılık komisyonu kuruldu.
1912 senesinde Ermeni bir vatandaşın tayyare fabrikası kurma teklifi geri çevrilirken Fransa'dan Deperdesin, Almanya'dan Harlan, İngiltere'den Bristol uçakları alındı. Bu vaka Osmanlı'dan günümüz Türkiye'sine kadar süregelen, dışalımın yerli üretime tercih edilmesine ilk örneği teşkil eder.
Fransız REP fabrikasında Türk pilot, marangoz ve makinistler tayyare mektebi oluşturmak suretiyle eğitildi, fakat maddi yetersizlikler ve de Balkan Savaşı'nın başlamış olması eğitimin tamamlanmasına engel oldu. 1912 senesinde havacılık komisyonu tayyare okulu ve ordu tayyare teşkilatı için devletten ödenek istedi, Avrupa'da araştırmalarda bulundu. Alman, İngiliz ve Fransız eğitmen ve teknisyenlerle anlaşıldı. Yıl sonunda 4 eğitim, 10 bulgu ve bombardıman uçağı hizmete hazır durumdaydı. Siyasal anlaşmazlıklar sebebiyle tayyare mektebi inşaatı durduruldu.
Türkler'in uçaklarla iştirak ettiği ilk harp Balkan Savaşı oldu. Fakat teknik eksiklikler (yedek parça ve yakıt) ve deneyim eksikliği uçakların görevini keşifle sınırladı.. Savaşın bitiminde Yeşilköy Tayyare Mektebi tamamlandı. 1913 senesinde temel eğitimini tamamlayan pilot Ord. Prof. Dr. Ali YAR dünyanın ilk üç tayyare mühendisinden birisi oldu. 1914 senesinde ilk hava postası taşındı ve aynı yılda Tayyareci üsteğmen Mithad Nuri, “Vasıta-i Tayyare†isminde ilk Türkçe teknik havacılık kitabı yazdı. Rıza Bey ve Hayri Bey isminde otomobil teknisyenleri ise Tophane Askeri Fabrikası'nda rahat bir tayyare yaptılar ama bu tayyare uçurulamadı.
Osmanlı Ordusu, I.Dünya Savaşı'nda tayyare ve balonlarla Çanakkale, Kafkas, Filistin ve Irak cephelerinde yer aldı. Uçaklar hücum, bulgu ve gözetlemede, balonlar ise yalnızca bulgu ve gözetlemede kullanıldı.
Kurtuluş Savaşı'nda, I.Dünya Savaşı'ndaki cephelerden gelen değişik tayyare parçaları birleştirildi. Bu zamanda tayyare parça ve malzemelerinin bulunmasında sıkıntılar söz mevzusuydu. Uçakların kaplama bezlerini dış etkilerden koruyacak ve profil direncini azaltmak için germeyi sağlayacak selülozik esaslı emayit/astar boyasını sağlamak mümkün değildi. Bunun yerine kimyager ve araç-gereç uzmanları patates,paça suyu ve yumurta akını karıştırıp elde ettikleri sıvıyı gerdirme amaçlı kullandılar. Meydana getirilen uçaklar bomba, bulgu ve av görevlerinde kullanıldı.
Cumhuriyet Periyodu
Cumhuriyetin ilk yıllarında havacılık; sivil havacılık ve havacılık sanayii olmak suretiyle iki koldan geliştirilmeye çalışıldı. 16 Şubat 1925'te ATATüRK'ün direktifiyle, bir süre sonra Türk Hava Kurumu ismini alacak olan, Türk Tayyare Cemiyeti kuruldu. Türk Hava Kurumu (THK) planörcülük, motorlu tayyarecilik, paraşütçülük ve modelcilik dallarında kamplar, eğitim tesisleri, yarışma vb. faaliyetlerle Türkiye'de sivil havacılığın gelişmesinde mühim rol oynadı. THK' nın görüşleri ve maksatları çerçevesinde 1928 senesinde Tayyare Makinist Mektebi açıldı. Fransa ve Almanya'ya tayyare mühendisliği öğrenimi için öğrenciler gönderildi. Eskişehir'de bir tamirhane kuruldu. Kurumun planör ve motorlu uçaklarının onarım ve revizyonu amacıyla 1925 senesinde Ankara-Akköprü'de kurulan marangoz atölyesi bir süre sonra planör imalathanesi haline geldi. Burada 1938-1939 yılları içinde 150 planör inşa edildi. Kurum, uçaklarının üretim ve bakımı için türlü tesisler kurdu. 1935 senesinde Türkkuşu hizmete girdi.
1933 senesinde kurulan Havayolları Devlet İşletme İdaresi (HDİİ), Türkiye'de sivil havayolları oluşturmak ve bu yolda taşıma yapmak suretiyle göreve getirildi. İdare, kurulduğunda filosunda toplam koltuk kapasitesi 28 olan ve bir tek Ankara-Eskişehir içinde çalışan 5 ufak uçağa sahipti. HDİİ bir süre sonra Türk Hava Yolları (THY) ismini aldı.
THK Tayyare Fabrikası, THK Tayyare Motoru Fabrikası ve THK Ankara Hava Tüneli tesislerinden ilkin Türk Tayyare Cemiyeti'nin ortaklarından olduğu, havacılık sanayiinin müessese emek vermesi olan TOMTAŞ ve bir döneme damgasını vuran Nuri DEMİRAĞ'dan bahsedilmelidir.
ATATüRK'ün “Bütün tayyarelerimizin ve motorlarının memleketimizde yapılması ve hava harp sanayiinin de bu esasa nazaran açınma ettirilmesi gerekir,†sözleriyle belirttiği devrin havacılık politikası çerçevesinde 1925 senesinde Tayyare Otomobil ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ) kuruldu. Alman Junkers şirketi ve Türk Tayyare Cemiyeti'nin ortak girişimi olan bu firmanın kuruluşunda I.Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan Almanya'nın Versay Antlaşması ile kısıtlanmış tayyare imalatları sonucu elindeki birikimlerini eski müttefikleri olan Türkler'e göndererek havacılık oluşumlarına devam etme istekleri büyük etken oldu. Meydana getirilen antlaşma sonucu Türk Hava Kuvvetleri'nin gereksinim duyan her türlü uçağı ve motoru üreterek bunların revizyonunu meydana getirecek ve her türlü makine aksamı Junkers şirketi tarafınca karşılanacak olan Kayseri Tayyare ve Eskişehir Bakım Tesisleri kuruldu.
6 Ekim 1928'de resmen üretime geçen Kayseri'deki fabrikada Türk ve Alman ekip beraber çalıştı. Yapınak, çift motorlu Junkers A-20 bombardıman uçaklarının yapımı için hazırlıklarını bitirdikten sonrasında A-20'lerin montajı üstünde çalışırken çıkan bir problem sebebiyle Junkers şirketi tüm hisselerini 3 Mayıs 1928'de THK'ya devretti. Yapınak sonradan Hava Müfettişliği'nin emrine verildi. 1929 senesinde tesisler onarım ve revizyondan geçti. 1932 yılına kadar burada 15 tane Junkers A-20 yapım edildi. Bu tür şeyler tamamen metal yapım olup Türk Hava Kuvvetleri'nin ilk telsizli uçaklarıydı. 1932' den sonrasında ilk anlaşma Amerikan Curtis-Wright grubuyla yapılmış oldu. Anlaşmada Curtis'den av, yolcu ve Fledgling uçakları alınması planlandı. Bununla birlikte Curtis-Wright uçaklarının montajının Kayseri'de yapılmasına karar verildi. Bu anlaşma sonrasında meydana getirilen anlaşmalarla yapınak, II.Dünya Savaşı'na kadar içlerinde Alman Gotha 145, İngiliz Miles-Magister şeklinde uçaklarında bulunmuş olduğu 112 tane tayyare yapım etti. 1939'da fabrikanın tayyare üretim, bakım ve gözden geçirme hakkı Türk Hava Kuvvetleri'ne verildi. II.Dünya Savaşı'ndan sonrasında başlamış olan Amerikan yardımı sebebiyle tayyare üretimi durduğundan yeni projeler devreye konulmadı, tesisler tayyare bakım ve onarımı amacıyla 1950'de Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi oldu.
Eskişehir'deki tayyare fabrikası ise gene 1926'da açıldı. Bu zamanda, fabrikada uygulaman olarak çalışan, Kurtuluş Savaşı pilotlarından Vecihi HüRKUŞ tarafınca Vecihi-14 adıyla bir tayyare geliştirildi ama başarı göstermiş olunamadı. 1928'de yapınak, TOMTAŞ'ın lağvedilmesiyle Hava Müfettişliği'ne devredildi. 1930'da, Fransa'da eğitimini tamamlayarak yurda dönen Selahaddin Reşit (ALAN) Bey'in tasarımını yapmış olduğu MMW-1 tipi eğitim uçağının üstünde çalışıldı. Uçağın prototipi 1932'de tamamlandı. Hızı 200 km/saat, havada kalma süresi 2,5 saat olan ve bir takım parçalarının Kayseri Fabrikası'nda yapım edilen uçağın uçuş testleri tamamlanamadan proje yarıda kesildi. Eskişehir fabrikası, tayyare bakım faaliyetlerine 1960'lı yıllardan sonrasında jet tayyare ve motorlarının bakımlarını üstlenerek devam etti.
Kayseri ve Eskişehir'deki fabrikalarının kuruluşundan bir süre sonrasında tayyare piyasasına de katıldı. İş adamı Nuri DEMİRAĞ, 1936'da İstanbul-Beşiktaş'ta dizayn ve prototip emek harcamaları meydana getirecek büyük bir imalathane ile Sivas-Divriği'de seri imalat meydana getirecek bir tayyare fabrikası ve havacılık okulu kurma girişimde bulundu. SelahaddinALAN'ın ve Alman uzmanların yardımıyla 1937 senesinde Beşiktaş-Hayrettin İskelesi'nde Etüt Atölyesi'ni ve 1941 senesinde Divriği'de çok sayıda pilot ve teknisyenin yetişeceği Gök Uçuş Okulu'nu kurdu. Etüt Atölyesi; montaj atölyesi, dökümhane, motor ve pervane imalathanesi, araç-gereç muayene ve teknik laboratuarları olan tayyare imalat fabrikası haline getirildi. Nuri DEMİRAĞ, Yeşilköy'de, şimdi Mustafa kemal atatürk Hava Limanı olarak kullanılan arazide, uçuş sahası yaptırdı. Gene Yeşilköy'de onarım atölyesi ve hangarlar kurdurdu, deniz uçakları için sahile kızak döşettirdi. İlk paraşüt imalatı da DEMİRAĞ'ın emek harcamaları içinde yerini aldı.
THK, Beşiktaş'taki fabrikaya ilk olarak 65 tane planör, sonrasında 10 tane başlangıç eğitim uçağı sipariş etti. Planörler, 1937-1938 yıllarında tamamlanarak teslim edildi. Bu zamanda Selahaddin ALAN'ın Eskişehir'de prototipini yapmış olduğu MMW-1 çift kişilik başlangıç uçağı geliştirilerek ALAN-2 prototipi hazırlandı ve NuD-36 rumuzuyla 24 tane yapım edildi. 1938 senesinde, Alman uzmanların yardımıyla, NuD-38 rumuzlu, çift motorlu ve madeni gövdeli, 6 kişilik yolcu uçağının dizaynına başlandı. Fakat 1939'da THK, sipariş etmiş olduğu uçakların yapım edilen prototipe uygun olmaması, uçakların akrobasi kabiliyetinin bulunmaması ve zamanında teslimat yapılmaması gerekçeleriyle sözleşmeyi feshetti. Nuri DEMİRAĞ'ın THK'ya açmış olduğu davada bilirkişinin DEMİRAĞ hakkında pozitif rapor vermesine karşın mahkeme THK'nın lehinde karar verdi ve bu karar DEMİRAĞ'ın havacılık mevzusundaki faaliyetlerine büyük seviyede sekte vurdu. Nuri DEMİRAĞ oluşumlarına bir süre daha devam etti. II.Dünya Savaşı esnasında fabrikaya Westland Cysander tipi bulgu/bağlantı uçaklarının onarım ve yedek parça üretimi verildi. Fakat 1943'te yapınak faaliyetlerini durdurdu. DEMİRAĞ'a İspanya, Irak ve İran'dan gelen teklifler hükümet tarafınca engellendi. Gök Okulu kapatıldı. Yeşilköy'deki tesisler havaalanı yapılmak suretiyle kamulaştırma edildi. Elde kalan uçaklar ise devredilemeyip hurdacıya satıldı.
1940-1965 yılları içinde etkenlik gösteren başka tesisler ise bir süre önce de bahsedilen THK'nın tesisleridir. Ekranda görülen pencereden ilki 1940 yılı sonlarında THK'nın eğitim ve spor tipi uçaklarının üretimi amacıyla hizmete giren THK Etimesgut Tayyare Fabrikası'dır. Fabrikada ilk olarak İngiltere'den lisans alınarak Miles-Magister eğitim uçaklarının imalatına başlandı. 1 Mart 1942'de Hava Kuvvetleri'ndeki PZL uçaklarının gözden geçirme ve onarım faaliyetlerini gene bu yapınak üstlendi. 1944'te ilk 30 Magister uçağı tamamlanarak THK'ya teslim edildi. THK Tayyare Fabrikası'nın müessese aşamasında oluşturulan dizayn ofisi orijinal tasarım ve prototip emek harcamaları yapmış oldu. Bu ofiste 1945 senesinde altı yüksek mühendis, dört mühendis ve iki ressamın çalışmış olduğu bilinmektedir. THK-1 ulaştırma planörü, THK-2 akrobatik eğitim uçağı, THK-3 akrobasi planörü, THK-4 okul planörü, THK-5 ambulans ve gezim uçağı, THK-7 ve THK-9 eğitim planörleri, THK-10 ve THK-11 gezim uçakları, THK-13 uçan kanat araştırma planörü, THK-14 eğitim planörü, THK-15 eğitim uçağı bu ofisin emek harcamaları sonucunda üretildi.
THK Tayyare Motoru Fabrikası ise 1944 senesinde Gazi Orman Çiftliği'nde kuruldu. Fabrikada Gipsy Major tayyare motoru imalatı, Valentine motoru onarımı yapılmış oldu. Kapasitesinin çok altında çalışan yapınak, adıyla bağdaşmayan bir çok üretimde (musluk, piston, kuyu tulumbası vb.) bulunmuştur.
THK'nın araştırma üniteleri içinde yer edinen Ankara Hava Tüneli (AHT) 1950 senesinde kuruldu ve devrin en büyük hava tünelleri içinde yerini aldı. 1956 senesinde Genelkurmay'a devredildi ve bir süre için depo olarak kullanıldı. AHT günümüzde TüBİTAK-SAGE bünyesinde hizmet vermektedir.
II.Dünya Savaşı sonrasında; 1948-1952 yılları içinde ABD hükümetinin, Marshall planı ismi altında, Türkiye'ye uyguladığı ekonomik yardım etrafında tayyare ve motor vermesi THK Tayyare ve Motor Fabrikaları'nın üretim faaliyetlerini sekteye uğratmıştır. THK fabrikalarının kafi sipariş alamamasında devrin yöneticilerinin yerli üretime olan güvensizliği büyük rol oynamıştır. 1952'de tayyare fabrikası, 1954'te tayyare motoru fabrikası MKEK'e devredilmiştir.
Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) THK'nın tesislerini devraldığı vakit havacılık alanına uzak olduğundan Türk Hava Kuvvetleri'yle beraber çalıştı. Eski THK dizaynlarından MKEK-1/MKEK-7 isimlerinde 7 tayyare modeli projelendirdi. MKEK-4 ve MKEK-7 eğitim uçakları, MKEK-6 temel eğitim planörü üretildi. Motor fabrikası 1955'te traktör imalatına geçerek bügünkü Türk Traktör Fabrikası haline getirildi. Tayyare fabrikasında ise 1959'da üretim durduruldu, 1965'e kadar bakım ve onarım işlerine devam edilen fabrikada 1963'den sonrasında traktör üretimine başlandı. 1968 senesinde yapınak MKEK Tekstil Makineleri Fabrikası'na dönüştürüldü. Bu yapınak da bir süre sonra kapatıldı.
1954 senesinde Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde kurulan Sivil Havacılık Dairesi Başkanlığı, 1987 senesinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ismi altında tekrardan teşkilatlandırıldı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tüm sivil havacılık sisteminin denetiminden mesuldür. SHGM, havacılık mensubunun lisanslarının düzenlenmesi, tüm havacılık faaliyetlerinin ruhsatlandırılması, Türkiye'nin hava sahasındaki tüm uçuş hizmetlerinin Türk Silahlı Kuvvetleri, Dışişleri Bakanlığı ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ile ortaklaşa iş içinde koordinasyonunun sağlamasıyla görevlidir.
Kaynaklar:
- Yavuz KANSU, Sermet ŞENSÖZ, Yılmaz ÖZTUNA; “Havacılık Tarihinde Türkler†; Hava Kuvvetleri Basım ve Neşriyat Müdürlüğü, Etimesgut; 1971; Ten-1
- Tuncay DENİZ; “Türk Tayyare İmalatıâ€, Kendi Basımı; Ocak 2000
- H. Ender BIYIKOĞLU; “Türk Havacılık Sanayiiâ€, Ankara; 1991
- Semih İNCEÖZ; “Türkiye'nin İlk Tayyare Fabrikasını Kuran Adam Nuri Demirağâ€, Aksiyon Dergisi; 15-21 Haziran 1996
- Şükrü ER; “Etimesgut Tayyare Fabrikası ve Endüstrimizâ€, Mühendis ve Makina; Ten:16 Sayı:178; Ocak 1972
TüRK HAVA YOLLARI (THY),
Gösterim: 83Boyut: 7.0 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Hava ulaşımını sağlamakla görevli kamu kuruluşu. 20 Mayıs 1933'te 2187 sayılı yasayla Millî Müdafa Bakanlığı'na bağlı olarak kuruldu. 1935'te Imar Bakanlığı'na, 1938'de Devlet Havayolları adıyla Ulaştırma Bakanlığı'na bağlandı. 1956'da hususi sermayenin de iştirak ettiği anonim ortaklık hâlini aldı. Dışarıdan alınan kuvvetli uçaklarla da dış hatta seferlere başladı. Bünyesinde F-23, DC-9, Boeing-727, Boeing-707, DC-10 ve Airbus tipinde tayyare bulunduran THY, dünyanın bir çok merkezine uçuş yapmaktadır.
Sebep: başlık düzenlendi.
Türk Hava Kurumu Tarihçesi
Gösterim: 105Boyut: 40.4 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
THK Cumhuriyet'in ilanından 16 ay sonrasında 16 Şubat 1925'de Büyük Önder Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk'ün emirleriyle "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla kuruldu.
Cemaat'in müessese gayesi; Türkiye'de havacılık sanayisini oluşturmak havacılığın askeri, ekonomik, toplumsal ve siyasal önemini anlatmak; askeri, sivil, sportif ve gezinsel havacılığın gelişmesini sağlamak; tüm bu tür durumlar için lüzumlu araç ve gereci hazırlamak; çalışanı yetiştirmek ve UÇAN BİR TüRK GENÇLİĞİ yaratmaktır.
Türk Hava Kurumu bu amacını gerçekleştirmek için 23 Nisan 1926'da Türk Havacılığının gereksinimi olan teknik personelin eğitilmesi amacıyla "Tayyare Makinist Mektebi"ni hizmete açtı. Aynı yıl Alman Junkers Tayyare Fabrikasıyla ortaklaşa iş yaparak "Kayseri Tayyare Fabrikası'nı" kurdu. Alman Junkers lisansıyla A-19 ve A-20 uçaklarını üretti ve bu uçakların bakım ve onarımlarını yapmış oldu. Yapınak, 1929 senesinde Ulusal Müdafa Bakanlığı 'na devredildi.
Türk Hava Kurumu, uzun devam eden bir Kurtulus Savaşı'ndan yeni çıkmış, bitkin ve yoksul bir halkın, Türk Halkı'nın inanılmaz büyüklükteki maddi-manevi desteğiyle can buldu. Bu destekle ilk 10 yıl içinde 351 tayyare satın ile birlikte Türk Silahli Kuvvetleri'ne bağışladı.
Türk Hava Kurumu, 1927 senesinde, havacılık faaliyetlerinin dünya genelinde gelişmesini elde eden ve sportif havacılık mevzusunda internasyonal boyutta en üst düzeyde organ olan Internasyonal Havacılık Federasyonu'na (FAI) üye olmak için başvurdu. 2 senelik bir uğraşıdan sonrasında 1929'da FAI'ye tam üye oldu. Kurum o günden bu zamana kadar ülkemizi, hava sporları mevzusunda, yurt içinde ve yurt haricinde başarıyla temsil etmektedir.
1931 senesinde, Pilot Vecihi Hürkuş kendi atölyesinde ürettiği uçakla Ankara'dan havalanarak ufak bir Türkiye turu yapmayı başardı. 1932 senesinde Cemaat'in yurt haricinde eğittiği mühendislerden Selahattin Reşit Bey ve ekibi motor ve pervanesi haricinde tüm parçaları Türk malı olan ilk ulusal tipteki uçağımızın (MMV-1) prototipini üretti. Bu üretim tüm yurtta çok büyük heyacan yarattı.
1935'de alınan kurultay (Genel Kurul) kararıyla Cemaat'in adı "Türk Hava Kurumu" (THK) olarak değiştirildi.
" İSTİKBAL GÖKLERDEDİR ! "
Bu, o yılların coşkusu içinde söylenen bir tek bir çift güzel söz değildir, bununla beraber Türkiye Cumhuriyeti'nin önüne konulmuş olan bir hedef oldu. Bu sebeple 3 Mayıs 1935'de Türkkuşu kuruldu. Mustafa kemal atatürk'ün seneler boyu her gittiği yerde konuşmalar yaparak gençliğe vermek istediği havacılık aşkı, havacılık coşkusu, kısa sürede sonuca ulaştı ve gençler akın akın Türkkuşu'na koşmaya başladı. Kurum, Vatan göklerine aralarında Mustafa kemal atatürk'ün içsel kızı ve dünyanın ilk hanım harp pilotu Sabiha GÖKÇEN'in de bulunmuş olduğu, pek çok kıymetli eleman yetiştirdi.
Pespeşe açılan paraşüt, planör, motorlu uçuş ve model tayyare okulları, 10 Temmuz 1936'da hizmete giren İnönü Planör Kampı, 1937'de açılan Etimesgut Motorlu Uçuş Kampı ve aynı yıl meydana getirilen Ankara ve İzmir Paraşüt kuleleri, binlerce gencimizi biraraya getirdi. Havacılık öyleki bir hızla gelişti ki, Türkkuşu Öğretmenlerinden pilot E.Âli Yıldız, 12 Haziran 1938 günü 14 saat 20 dakika devam eden bir planör uçuşuyla dünya rekoru kırdı. Talebesi Ziya Aydoğan isminde pilotumuz THK'nun İnönü Eğitim Merkezi'nden Kayseri'ye kadar, 466 Km.lik bir mesafeyi planörle uçtu.
THK'nin planör eğitimleri için lüzumlu olan planörler, Kurum'un Akköprü Atölyesi'nden sağlanıyordu. Bu atölyede 1940 yılına kadar yüzlerce planör üretimi, motor ve planör onarımları yapılmış oldu. 1940 yılı sonlarında ise Akköprü'de sınırı olan bir kadroyla çalışan imalathane yapınak haline getirildi ve burada İngiliz Miles Magister eğitim uçaklarının seri montajına başlandı.
1939-1941 yılları içinde 2nci Dünya Savaşı öncesinde Genelkurmay Başkanlığı'nın da isteğiyle Etimesgut Tayyare Fabrikası kuruldu. 1944 senesinde üretime başlamış olan ve çok geniş kapsamlı bir girişim olan Etimesgut Tayyare Fabrikası'nda, Magister uçaklarının yanısıra, THK-1, 3, 4, 7, 9, 13 planörleri ile THK-2, 5 ve 10 tiplerinde eğitim, sıhhat ve nakliye uçakları üretildi.
devletimizde ufak atölyelerin yapmış olduğu motor imalat denemeleri bir tarafa bırakılırsa, ilk motor fabrikasının THK tarafınca Gazi Orman Çiftliği'nde kurulduğunu söyleyebiliriz. Bu fabrikanın emek harcamaları 1951 yılına kadar sürdü ve devrin getirmiş olduğu koşullar sebebiyle aynı yıl Makina ve Kimya Endüstrisi'ne devredildi. Bu yapınak 1952'de tamamen kapatıldı, halen Türk Traktör Fabrikası olarak işletilmekte ve traktör üretimiyle ülke ekonomisine katkıda mevcuttur.
THK'nin 1925'ten bu yana havacılığın türlü dallarında yetiştirdiği Türk gençler bir tek sportif faaliyetlere katılmakla kalmadı, yurt savunmasında da etkin rol aldı. Bunun en diri örneğini 1974 Kıbrıs Sulh Harekatı'nda görüldü. Hava İndirme Harekatına, o dönemde askerlik görevini parasütçü olarak meydana getiren kurumun yetiştirdiği gençler teşkil ediyordu. Harekat esnasında kurumun tayyare ve pilotlarına da mühim görevler verildi.
Bilhassa 1980'li yıllardan sonrasında THK sportif havacılık mevzusunda, 1990 yılından sonrasında da internasyonal ilişkilerde büyük gelişmeler kaydetti. FAI Genel Kurul ve Komisyon toplantılarında etkili bir siyaset izlenerek THK ve Türkiye ön plana çıkarıldı. Mevcut olan planör, paraşüt, uçuş okulu ve model tayyare okuluna ilave olarak 1996 senesinde bünyesinde balon, yelkenkanat ve yamaçparaşütünün bulunmuş olduğu Çok Hafifçe Hava Araçları Okulu kuruldu.
1995'de Dünya Paraşüt Şampiyonası, 1996'da 1.Dünya Hava Oyunları Kontrol Yarışmaları, 1997'de 61 ülkeden 3200 sporcu,yargıcı ve jüri üyesi ile yöneticilerin iştirak ettiği 7 ayrı bölümde 16 havacılık branşında meydana getirilen 1 nci Dünya Hava Oyunları başarı ile yapılmış oldu.
Türk Hava Yolları AO (THY)
Gösterim: 96Boyut: 31.5 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Yurtiçi ve yurtdışında hava taşımacılığı yapmak amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe haiz, çalışmalarında özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırı olan kamu tutumsal kuruluşu (KİK).
20 Haziran 1933 tarihindeki ve 2186 sayılı yasayla Devlet İşletme İdaresi ismi altında kuruldu. 1935'te 2744 sayılı yasayla Imar Bakanlığına bağlandı. 3 Haziran 1938 tarihindeki ve 3423 sayılı yasayla Devlet Hava Yollan Umum Müdürlüğü ismini ile birlikte, katma bütçeli yönetim statüsü ile Ulaştırma Bakanlığının bünyesine alındı. 1955'te 6623 sayılı yasayla hükümete Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı adıyla, her tür hava taşımacılığı yapmak suretiyle hususi hukuk hükümlerine nazaran yönetilen bir anonim ortaklık kurma yetkisi verildi. Kuruluşun bu yetkiye dayanarak hazırlanan ana sözleşmesi 20 Şubat 1956'da bakanlar kurulunca onaylandı ve tecim siciline kaydedildi. THY 8 Haziran 1984 tarihindeki ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile tüzel kişiliği olan, çalışmalarında özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırı olan bir kamu tutumsal kuruluşuna dönüştürüldü.
THY, 1933'te yalnızca yurtiçindeki üç merkez (Ankara-Eskişehir-İstanbul) içinde uçuş yapıyordu. Uçuş düzenlemiş olduğu merkezlerin sayısı 1937'de dörde, 1941'de de ll'e çıktı, ilk dış hat seferini 1947'de Atina'ya düzenleyen THY, günümüzde Avrupa, Ortadoğu, Asya ve Şimal Afrika ülkelerine seferler yapmaktadır. Son yıllarda New York kentine de tarifeli uçuşlar düzenlemeye adım atmıştır. 1993'te filosunda 50 yolcu uçağı bulunuyordu.
Türkiye'deki özelleştirmeye ilişkin olarak hükümetin Morgan Guaranty Bank'e yaptırmış olduğu “ana planâ€da kısa vadede tümüyle özelleştirilmesi tavsiye edilen KİK'ler içinde THY de bulunuyordu. Bakanlar kurulu kararıyla 1990'da özelleştirme kapsamına alındı ve Başbakanlık Kamu Ortaklığı İdaresi'ne bağlandı.
Kaynak: Ana Britannica
Türk Hava Kurumu hangi sebeple kurulmuştur?
Türk Hava Kurumu'nun tarihçesi nedir?
Türk Hava Kurumu ne vakit kurulmuştur?
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR