Yıldızların Patlaması 1. Hafif Patlama: Gezegenimsi Nebula (Bulutsu). Kırmızı dev yıldızlarının dış katmanlarını atması 2. Güçlü P...
Yıldızların Patlaması
1. Hafif Patlama: Gezegenimsi Nebula (Bulutsu).
Kırmızı dev yıldızlarının dış katmanlarını atması
2. Güçlü Patlama: Nova
Bir çift yıldız sisteminin patlaması
3. Yıkıcı Patlama: Süpernova
Bir yıldızın dış katmanlarını fırlatması
DEVAMI
1. Hafif Patlama: Gezegenimsi Nebula (Bulutsu).
Kırmızı dev yıldızlarının dış katmanlarını atması
2. Güçlü Patlama: Nova
Bir çift yıldız sisteminin patlaması
3. Yıkıcı Patlama: Süpernova
Bir yıldızın dış katmanlarını fırlatması
DEVAMI
Adrenalin patlaması nedir?
Yanardağ patlaması nedir?
Ses Duvarı Patlaması
Parlamanın Hemen Ardından GIP(Gama Işını Patlaması) Bir Amatör Tarafından Keşfedildi
Finlandiya'lı amatör gökbilimci Arto Oksanen, NASA'nın Swift Uzay Aracı ile tespit edilmiş olan bir GIP'nın optik karşılığını keşfeden ilk kişi oldu.
10 Ekim 2007'de Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Derneği (AAVSO), Finli amatör gökbilimci Arto Oksanen'in bir gama ışını patlamasının ardıl ışınını keşfettiğini gururla ilan etti. Uzun süredir bir AAVSO değişken yıldız gözlemcisi, aynı zamanda da Finlandiya Muurame'de AAVSO konsül üyesi olan Oksanen keşfini Finlandiya'da bulunan bir grup amatör gökbilimci tarafından işletilen Hankasalmi Gözlemevi'ndeki 40cm'lik bir teleskop ile gerçekleştirmiştir. Swift tarafından keşfedilmiş olan GIP'nın yaklaşık konumunu kullanan Oksanen, uydunun GIP'nın tespitinden yanlızca bir kaç dakika sonra gökyüzünde o bölgeyi görüntülemeye başlamış. İlk görüntülerde gökyüzü tam olarak GIP'nın bulunduğu yerde yeni bir gökcismi göstermiş ilerleyen zamanlarda alınan görüntüler de ise gökcismi gittikçe sönükleşerek bir GIP'nın benzer ardıl ışınım sinyalini göstermiştir.
Gama ışını patlamalarının dünyaya milyonlarca ışık yılı uzaklarda bulunan yıldızların ölümlerinin birer habercisi olduklarına inanılmaktadır. GRB 071010B'de süpernovalara has bazı özelliklere sahiptir -süperkütleli bir yıldızın çökerek ardında bir karadelik bırakması gibi-. Çok ağır yıldızlar ömürlerinin sonlarına yaklaşınca çökerek bir nötron yıldızı yada karadelik haline gelebilmektedir. Gama ışını patlamalarının ise, büyük kütleli yıldızın içinde karadelik meydana gelirken ortaya çıkan, ışık hızında hareket eden ve yüksek enerjili parçacıklardan oluşan ışıma jetlerinin oluşumu sırasında ortaya çıktıklarına inanılmaktadır. Çöken yıldızın dış katmanları ile etkileşen bu jetler, gamma ışınımından radyo dalgalarına değişen tüm dalga boylarında ışınım gerçekleştirir. Gamma ışını patlamasının insan gözünün görebileceği dalga boylarındaki ışığı tespit edildiğinde, bu olaya GIP'nın ardıl ışınımı denmektedir. Bu ardıl ışınımların tespit edilmesi sayesinde gökbilimciler GIP'nı oluşturan patlamayı inceleyerek, patlamanın gerçekleştiği mesafeyi ölçebilmektedirler.
Gemini ve Keck teleskoplarını da içeren, dünyadaki büyük teleskoplar GRB 071010B'nin özelliklerini detayları ile gözlemleyebilmek için Oksanen'in gözlemlerinden yararlanmışlardır. Hem Gemini hem de Keck Gözlemevleri ardıl ışınımdan sonra patlamanın kırmızıya kaymasını ölçerek GIP'nın bizden 7 milyar ışıkyılı ötede (Dünya henüz oluşmadan evvel var olan uzak bir gökadada) gerçekleştiğini tespit etmişlerdir. Oksanen'in elini çabuk tutması sayesinde çok daha geniş bir astronomik topluluk bu GIP'nı izleyerek bu ilgi çekici fenomen hakkında daha fazla şey öğrenmişlerdir.
Gama Işını Patlaması gözlemlemek için elinizi çabuk tutmanız gerekmektedir zira yanlızca saatler ve dakikalar tutan süreler içerisinde sönükleşmektedirler. Şu an dünya çapında dağılmış bir sürü robotik teleskop otomatik olarak gama ışını patlamalarını araştırarak saniyeler içerisinde tespit etmeye çalışmaktadırlar. Bazen diğer profesyonel gözlemevleri ve robotik teleskoplar gün ışığında yada kötü hava koşullarında dinlenirken, amatör gözlemciler bu tür keşifleri yapabilmektedirler. Arto, AAVSO email tartışma grubundaki mesajında not ettiği üzere: “Bu günlerde ardıl ışınımın ardından bir GIP'nı keşfedebilmeniz için oldukça şanslı(yada diğerlerinin şanssız) olmanız gerekmektedir. Bu GIP'nın gökdeki konumu alarm geldiğinde hemen kuzey kutbuna bakabildiğim için benim açımdan oldukça büyük bir avantajdı. Ve bu seferki parlak bir ardıl ışımaydı ayrıca hava da(2 hafta süren bulutlu gecelerin ardından) oldukça güzeldi. Epey güç bir iş olarak, GIP'ları hakkında ilgi duymaya başladığım 1997 den beri bunu gerçekleştirmeye çalışıyordum ve işte en sonunda! “
AAVSO direktörlerinden Dr. Arne Henden bu durumu “Amatör bir gökbilimci tarafından bu GIP'nın ardıl ışınımının keşfi, profesyonel gökbilim topluluğu için amatörlerin sağladıkları yüksek kalitede gözlemler ve bu ilgi çekici gökcisimlerine Keck ve Gemini gibi temel teleskopların yönlendirilmesi için gerekli olan gerçek zamanlı verilerin elde edilmesi için ne kadar değerli olduklarını göstermiştir.â€
Oksanen, Güney Afrika Pretoria'daki L.A.G. “Berto†Monrad'ın temmuz 2003'de GRB 030725'i keşfetmesinden bu yana bir GIP ardıl ışınımını keşfeden ilk kişi olmuştur. AAVSO topluluğu bu heyecan verici keşfi dolayısıyla Arto Oksanen'e en derin tebriklerini sunmaktadır…
Kaynak : Astronomy
Uzayda Devasa Patlamalar
Güneş benzeri yıldızlardaki bu çok şiddetli patlamaların çevredeki gezegenlerin atmosferine zarar verip bulunan yaşam türlerini tahrip edebilecek güçte manyetik enerji yaydıkları belirtiliyor. Milyonlarca kilometrelik hıza ulaşan radyasyon dalgaları gezegenlerin çevresini saran manyetik alanı etkiliyor.Dev patlamaların görüldüğü yıldızlarda çok geniş güneş lekeleri de gözleniyor.Uzayın derinliklerini gözleyen Kepler üç ay içinde 365 süper yıldız patlaması tespit etti.
Uzayda Devasa Patlama
Güneş'te görünen şiddetli bir patlamanın bir milyon katına erişebilen bu patlamaların, Güneş gibi yavaş dönüşlü yıldız sistemlerinde pek gözlenmediği belirtiliyor. Dünyada böyle art arda patlamalar halinde en büyük manyetik fırtına 1859'da ölçülmüştü.
"İnanılmaz güçlü, beyaz parlak bir ışık demeti" olarak tanımlanan, ilk gözlemcisi gökbilimciye atfen Carrington olayı denen fırtına 8 gün etkili olmuştu.NASA araştırmacıları Güneş Sistemi'nde böyle bir fırtınanın bu yılın sonuna doğru tekrarlanabileceği uyarısında bulunuyor.
Kaynak: Gençbilim (19 Mayıs 2012,16:21)
Güneş benzeri yıldızlardaki bu çok şiddetli patlamaların çevredeki gezegenlerin atmosferine zarar verip bulunan yaşam türlerini tahrip edebilecek güçte manyetik enerji yaydıkları belirtiliyor. Milyonlarca kilometrelik hıza ulaşan radyasyon dalgaları gezegenlerin çevresini saran manyetik alanı etkiliyor.Dev patlamaların görüldüğü yıldızlarda çok geniş güneş lekeleri de gözleniyor.Uzayın derinliklerini gözleyen Kepler üç ay içinde 365 süper yıldız patlaması tespit etti.
Uzayda Devasa Patlama
Güneş'te görünen şiddetli bir patlamanın bir milyon katına erişebilen bu patlamaların, Güneş gibi yavaş dönüşlü yıldız sistemlerinde pek gözlenmediği belirtiliyor. Dünyada böyle art arda patlamalar halinde en büyük manyetik fırtına 1859'da ölçülmüştü.
"İnanılmaz güçlü, beyaz parlak bir ışık demeti" olarak tanımlanan, ilk gözlemcisi gökbilimciye atfen Carrington olayı denen fırtına 8 gün etkili olmuştu.NASA araştırmacıları Güneş Sistemi'nde böyle bir fırtınanın bu yılın sonuna doğru tekrarlanabileceği uyarısında bulunuyor.
Kaynak: Gençbilim (19 Mayıs 2012,16:21)
Yıldız Patlaması Anında Ortaya Çıkan Görüntü
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) uzayın derinliklerinde elde ettiği bir görüntü, görenleri hayrete düşürdü. NASA'nın ölü yıldızlar ve karadelikleri bulmak için geliştirdiği Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi'ni (NuSTAR) kullanan bilim adamları, ele benzeyen bir görüntü elde etti. Yüksek enerjiye sahip X ışınlarını yakalayan NuSTAR ile bir yıldızın patlaması sırasında elde edilen görüntüde, patlama sırasında çıkan devasa gaz ve toz bulutu, tıpkı bir ele benziyor.
Pasadena'daki California Teknoloji Enstitüsü'nden Fiona J-Harrison, "NuSTAR'ın sunduğu benzersiz olanaklar, uzayı yepyeni bir açıdan görmemizi sağlıyor" dedi. Bir ele benzeyen uzay cismi, aslında uzayın derinliklerindeki bir yıldızın patlamasından sonra çevresine yaydığı gaz ve toz bulutundan oluşuyor. PSR B1509-58 ya da B1509 adı verilen patlayan yıldız, saniyede 7 kez olmak üzere büyük bir hızla çevresinde dönmeye başlıyor. Yıldız, dönüşü sırasında çevresine minik parçacıklar fırlatıyor. Yıldızın çevresindeki manyetik alanlarla etkileşime geçen partiküller ise X ışınında parlayarak teleskop tarafından görüntüleniyor. Yıldızın patlaması, daha önce NASA'nın Chandra X-Işını Gözlemevi tarafından kaydedilmişti. Görüntü, NASA'nın internet sitesinde de yayınlandı.
Kaynak: AA / BBC (10 Ocak 2014, 11:48)
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) uzayın derinliklerinde elde ettiği bir görüntü, görenleri hayrete düşürdü. NASA'nın ölü yıldızlar ve karadelikleri bulmak için geliştirdiği Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi'ni (NuSTAR) kullanan bilim adamları, ele benzeyen bir görüntü elde etti. Yüksek enerjiye sahip X ışınlarını yakalayan NuSTAR ile bir yıldızın patlaması sırasında elde edilen görüntüde, patlama sırasında çıkan devasa gaz ve toz bulutu, tıpkı bir ele benziyor.
Pasadena'daki California Teknoloji Enstitüsü'nden Fiona J-Harrison, "NuSTAR'ın sunduğu benzersiz olanaklar, uzayı yepyeni bir açıdan görmemizi sağlıyor" dedi. Bir ele benzeyen uzay cismi, aslında uzayın derinliklerindeki bir yıldızın patlamasından sonra çevresine yaydığı gaz ve toz bulutundan oluşuyor. PSR B1509-58 ya da B1509 adı verilen patlayan yıldız, saniyede 7 kez olmak üzere büyük bir hızla çevresinde dönmeye başlıyor. Yıldız, dönüşü sırasında çevresine minik parçacıklar fırlatıyor. Yıldızın çevresindeki manyetik alanlarla etkileşime geçen partiküller ise X ışınında parlayarak teleskop tarafından görüntüleniyor. Yıldızın patlaması, daha önce NASA'nın Chandra X-Işını Gözlemevi tarafından kaydedilmişti. Görüntü, NASA'nın internet sitesinde de yayınlandı.
Kaynak: AA / BBC (10 Ocak 2014, 11:48)
Kızıl İplikli Bulutsu!
Yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaktaki bir yıldız, binlerce yıl önce çevresine madde parçaları saçarak patladı. Bu yüksek enerjili patlama sonrasında oluşan bulut, NASA/ESA Hubble gözlem uydusu ile görüntülendi.Patladıktan sonra beyaz cüceye dönüşen yıldız, en yakın komşu gökadalardan Büyük Macellan Bulutu içinde yer alıyor.
Gösterim: 26
Boyut: 65.7 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Görsel telif hakkı: ESA/Hubble NASA, Y. Chu.
Güneş benzeri yıldız patladıktan sonra beyaz cüce adı verilen ceset bir yıldıza döner. Artık çekirdeğinde nükleer tepkime üretemediğinden milyonlarca yıl içinde çekirdeği soğur ve sönükleşir. Eğer beyaz cüce bir çift yıldız sisteminde ise bu durumda eşi olan yıldızdan madde çalabilir. Bu durumda 1,5 Güneş kütlesine kadar şişip kararsız hale gelir ve sonunda Tip-Ia adı verilen süpernova patlaması ile görsel bir şölen izletebilir.
DEM L71 olarak bilinen görseldeki süpernova kalıntısı Tip-Ia'ya örnektir. Beyaz cüce çevresine oldukça sıcak gazı fırlatmış ve bu gaz yayıldığı alandaki yabancı maddeyle etkileşime girerek, basıncın da etkisiyle bulunduğu yeri genişletmiştir. Görülen kırmızımsı ipliksiler alandaki malzeme içine yayılan sıcak gaz kanallarıdır.
Kaynak: (19 Ağustos 2016)
Yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaktaki bir yıldız, binlerce yıl önce çevresine madde parçaları saçarak patladı. Bu yüksek enerjili patlama sonrasında oluşan bulut, NASA/ESA Hubble gözlem uydusu ile görüntülendi.Patladıktan sonra beyaz cüceye dönüşen yıldız, en yakın komşu gökadalardan Büyük Macellan Bulutu içinde yer alıyor.
Gösterim: 26Boyut: 65.7 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Görsel telif hakkı: ESA/Hubble NASA, Y. Chu.
Güneş benzeri yıldız patladıktan sonra beyaz cüce adı verilen ceset bir yıldıza döner. Artık çekirdeğinde nükleer tepkime üretemediğinden milyonlarca yıl içinde çekirdeği soğur ve sönükleşir. Eğer beyaz cüce bir çift yıldız sisteminde ise bu durumda eşi olan yıldızdan madde çalabilir. Bu durumda 1,5 Güneş kütlesine kadar şişip kararsız hale gelir ve sonunda Tip-Ia adı verilen süpernova patlaması ile görsel bir şölen izletebilir.
DEM L71 olarak bilinen görseldeki süpernova kalıntısı Tip-Ia'ya örnektir. Beyaz cüce çevresine oldukça sıcak gazı fırlatmış ve bu gaz yayıldığı alandaki yabancı maddeyle etkileşime girerek, basıncın da etkisiyle bulunduğu yeri genişletmiştir. Görülen kırmızımsı ipliksiler alandaki malzeme içine yayılan sıcak gaz kanallarıdır.
Kaynak: (19 Ağustos 2016)
Adrenalin patlaması nedir?
Yanardağ patlaması nedir?
Ses Duvarı Patlaması
YORUMLAR