CUMHURİYET BAYRAMI Cumhuriyet Bayramı29 Ekim 1923 vatanımızda cumhuriyet yönetiminin duyuru edildiği gündür. Bugün ulusal bayram günüdür. He...
CUMHURİYET BAYRAMI
Cumhuriyet Bayramı29 Ekim 1923 vatanımızda cumhuriyet yönetiminin duyuru edildiği gündür. Bugün ulusal bayram günüdür. Her yıl cumhuriyet yönetiminin ilanını 28 - 29 Ekim günleri Cumhuriyet Bayramı olarak coşkun törenlerle kutlarız.
Cumhuriyet Yönetiminden ilkin devletimizin ismi Osmanlı İmparatorluğu idi. Osmanlı Devleti, Osman Bey tarafınca 1299'da Söğüt 'de kuruldu. Osmanlı devlet yöneticisine padişah denirdi. Osmanlı Devletini altı yüz yirmi dört yılda, otuz altı padişah yönetti. Son padişah Sultan Vahdettin'dir.
Eskiden ülkelerde tek şahıs egemendi. Ülkelerini diledikleri benzer biçimde yöneten bu kişilere padişah, şah, kral, hakan, sultan denirdi. Yönetim büyük bölümü vakit babadan oğula geçerdi. Oğulun minik olması, deli olması yönetici olmaya engel sayılmazdı. Bu şekilde tek kişinin kendi başına emir, sorumsuz, denetimsiz yönetimine mutlakiyet denir. Mutlakiyet yönetiminde egemenlik kayıtsız şartsız tek bir kişidedir.
Mutlakiyetle yönetilen ülkelerde zaman içinde hakana, padişaha, şaha, krala destek olsun diye meclis kuruldu. Meclis üyeleri halkın dileklerini yöneticiye duyurur, yasa tasarısını hazırlardı. Bu yasa taslakları hakan, padişah, şah, kral tarafınca benimsendiğinde yasalaşırdı. Bu yönetim şekline Meşrutiyet denir. Ama meclisin yetkileri genel olarak çok sınırlıdır. Osmanlı Devletinde 1876 ve 1908 yıllarında iki kez meşrutiyet deklare edildi.
Üçüncü yönetim şekli cumhuriyettir. Cumhuriyet'te egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur. Millet kendini yönetme yetkisini temsilcileri - milletvekilleri- aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde yurttaşın seçme ve seçilme hakkı vardır. Seçilen temsilciler yasalar yapar, yöneticileri ulusu adına denetler. Yönetilenler dilerlerse seçimlerde yöneticilerini değiştirirler.
ÜLKEMİZDE CUMHURİYETİN KURULUŞžU
Osmanlı İmparatorluğu'nda, ikinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonrasında Birinci Dünya Savaşı başladı. 1914'te başlamış olan Birinci Dünya Savaşı'na dünyanın belirgin öbaşlı devletleri katıldı. Dört yıl devam eden harp sonunda bizlerle beraber olan devletler yenildi. Harp kurallarına nazaran ikimiz de yenilmiş sayıldık. Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafınca paylaşıldı.
Ulusuna inanan, güvenen Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a geldi. Erzurum'da, Sıvas'ta kongreler düzenledi. Mustafa Kemal Paşa "Tek bir egemenlik var, o da Ulusal egemenliktir. Ülkeyi gene ulusun kendi gücü kurtaracaktır." diyordu. Yurdun dört bir tarafınca gelen millet temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan 1920 günü Ankara'da Büyük Millet Meclisi'nde toplandı. Meclis, Mustafa Kemal Paşa'yı reis seçti. Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı başlattı. Bir taraftan efeler, dadaşlar, seymenler bulundukları yörede düşmana karşı koydular. Öte taraftan tertipli ordular İnönü'de, Sakarya'da, Dumlupınar'da savaştılar. Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı.
Tahtını, rahatını düşünen padişah, yenilen düşmanla beraber yurdumuzdan firar etti. İmzalanan Lozan Sulh Antlaşması ile yeni bir devlet dünyaya geldi. Bu doğan devletin yönetim şekli hemen hemen belirlenmemişti.
İkinci dönem Büyük Millet Meclisi 11 Ağustos 1923'te ilk toplantısını yapmış oldu. 13 Ekim 1923'te Ankara Başkent oldu. Mustafa kemal atatürk ; düşmanın ülkeden atılıp sınırlarımızın belirlenmesinden sonrasında, çoktan bu yana tasarladığı cumhuriyetin ilanı üstünde hazırlıklar halletmeye başladı. 28 Ekim 1923 akşamı yakın dostlarını Çankaya'da yemeğe çağırdı. Onlara , "Yarın Cumhuriyet'i duyuru edeceğiz." Dedi.
29 Ekim 1923 günü Mustafa kemal atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonrasında taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verildi. Meclis önergeyi kabul etti.
Bu şekilde vatanımızda cumhuriyet yönetimi kuruldu. Mustafa kemal atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet'in ilanı yurtta luk ve coşku ile karşılandı.
Cumhuriyet; yurttaşların seçme ve seçilme hakkının olduğu bir yönetimdir. Millet temsilcilerinin kabul etmiş olduğu yasalarla ülkenin yönetilmesidir. Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur. Cumhuriyet'i korumak, kollamak, yaşatmak her yurttaşın ödevidir.
YORUMLAR