Mustafa Kemal Atatürk Samsun’a çıktıktan sonra ilk gittiği yer olan Havza’da düzenlediği Havza Genelgesi’nin içeriği, önemi ve sonuçları ile...
Mustafa Kemal Atatürk Samsun’a çıktıktan sonra ilk gittiği yer olan Havza’da düzenlediği Havza Genelgesi’nin içeriği, önemi ve sonuçları ile ilgili bilgiler.
Mustafa Kemal Paşa 25 Mayıs 1919’da Havza’ya geldi. Havza’daki, hatta bundan sonra Anadolu’daki faaliyetlerinin eksenini, yurdun her köşesini bir bütün haline getirerek hep birlikte bir direnişi gerçekleştirebilme esası oluşturdu. Bu maksatla 28 Mayıs 1919’da Havza’dan, Anadolu’daki mülki ve askeri erkana gizli bir genelge yayınladı.
Havza Genelgesi’nin İçeriği
♦ Büyük ve heyecanlı mitingler düzenlenecek ve işgaller protesto edilecek,
♦ İstanbul Hükümeti’ne protesto telgrafları çekilecek,
♦ Büyük devletlerin temsilcilerine uyarı mektupları ve telgrafları çekilecek,
♦ Mitinglerde Hıristiyan halka zarar verilmeyecektir.
Havza Genelgesi’nin Önemi ve Sonuçları
♦ Bu genelge, Milli Mücadele döneminde yayınlanan ilk ulusal belgedir.
♦ Genelgenin hemen ardından mitingler düzenlenmiş, ulusal birlik ve beraberlik yolunda önemli adımlar atılmıştır.
♦ Bu genelgenin ardından Mustafa Kemal geri çağrılmış, ancak o buna uymamıştır.
Milli Mücadelemizde Havza Genelgesi olarak bilinen bu genelgeden sonra, başta İstanbul’da altı büyük miting olmak üzere ülkenin değişik bölgelerinde 100’e yakın miting ve gösteri düzenlendi. Bunun üzerine Harbiye Nezareti Mustafa Kemal’e 31 Mayıs’ta bir telgraf gönderdi. Bu yazıda İngiltere Fevkalade Komiserliği’nin Harbiye nezaretine bir nota verdiği belirtilerek olup bitenler hakkında Mustafa Kemal’den açıklama yapması istendi.
Bu konuda İstanbul’a gönderdiği raporda Mustafa Kemal Paşa şunları söyledi: “…Ancak, milletin bağımsızlığı ve varlığını tehlikeye düşüren işgal, cana kıyma ve zulüm gibi İzmir bölgesinde görülmekte olan olayların ve benzerlerinin tekrarlanmasına karşı, ne milletin heyecanını ve içindeki acıları ne de bundan doğacak milli gösterileri engelleyip durdurmak için kendimde ve hiç kimsede bir güç ve kudret göremeyeceğim” diyerek milletin iradesinin önünde durulamayacağını belirtti.
Mustafa Kemal Paşa’nın Havza’daki son faaliyetleri ise, Havza’daki silah depolarını boşalttırarak, bunları evlere taşıtması ve Mondros Mütarekesi hükümlerine göre toplattırılarak istanbul’a gönderilmek üzere o bölgeye getirilmiş olan 3. Kolorduya ait 10.000 kadar sürgü kolu ve 12 kadar top kamasına el koydurmasıdır.
İtilaf Devletleri’nin baskısıyla Harbiye Nezareti Mustafa Kemal’i istanbul’a çağırdı (8 Haziran 1919) ve aynı zamanda 9. Ordu’nun adını 3. Ordu olarak değiştirdi. Mustafa Kemal çağrıya cevap vermedi ve Amasya’ya geçti (12 Haziran 1919).
YORUMLAR