1 kasım 1922 tarihinde gerçekleşen Saltanatın kaldırılması vakası ile ilgili olarak maddeler halinde ve özetlemek gerekirse özet bilginin ye...
1 kasım 1922 tarihinde gerçekleşen Saltanatın kaldırılması vakası ile ilgili olarak maddeler halinde ve özetlemek gerekirse özet bilginin yer almış olduğu yazımız.
SALTANATIN KALDIRILMASI (1 Kasım 1922)
1. 20 Ocak 1921 Anayasası ile padişah ve halife siyasî, dinî ve hukukî yetkilerinden yoksun hale getirilmişti.
2. İstanbul, Trakya ve Boğazların, Mudanya Mütarekesi ile TBMM yönetimine bırakılması ortaya saltanat meselelerini çıkardı.
3. Saltanat makamı, Kurtuluş Savaşı süresince her fırsatta millî güçlere karşı cephe almıştı.
4. Saltanatın varlığı Millî egemenlik ilkesine de ters düştüğünden Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı’nın başından bu yana saltanatı kaldırmayı düşünüyordu. Fakat bu düşüncesini, zamanı gelmediği için uygulamaya koyamıyordu.
5. İstanbul Hükümeti’nin de Lozan’a çağrılması saltanatın kaldırılması için iyi bir fırsat oldu.
6. Saltanatın kaldırılması ile Ankara Hükümeti Lozan’a tek ve kuvvetli temsilci olarak katılacak ve ülkenin yönetimindeki iki başlılık da bitirilecekti.
Saltanatın kaldırılması ile ilgili yasa, komisyonda görüşülürken şiddetli tartışmalar oldu. Mustafa Kemal, duruma bizzat müdahale etmek mecburiyetinde bırakıldı. Komisyonun pozitif yönde karar vermesi üstüne yasa meclisçe de kabul edilerek yürürlüğe girdi.
Bu yasa ile Vahdettin, padişahlık yetkilerini yitirdi; fakat halifelik unvanını kullanabilecekti.
Vahdettin ingilizlere sığınarak İstanbul’u terk edince TBMM, Osmanlı Hanedanı’ndan Abdülmecit Efendi’yi halife seçti.
Kamuoyu hemen hemen hazır olmadığından saltanat kaldırılırken halifelik kaldırılmayıp sonraya bırakıldı. Bununla birlikte halifelik, Vahdettin’in üstünde bırakılmayarak bu unvanın İngilizlerce istismarı ve TBMM aleyhine kullanılması da önlenmiş oldu.
YORUMLAR