Uyarlama, mutasyon ve modifikasyon nedir? Uyum (Uyarlama) Uyum ya da uyarlama sözcüğü yaşam bilimlerinde üç ayrı uyarlanma mekani...
Uyarlama, mutasyon ve modifikasyon nedir?
Uyum (Uyarlama)
Uyum ya da uyarlama sözcüğü yaşam bilimlerinde üç ayrı uyarlanma mekanizması için kullanılır. İlkinde canlılardaki her orgaÂnın belli başlı işlevlere uyarlanmış olması, ikinciÂsinde her türün hususi bir ortama ya da belli başlı bir yaşam şekline uyum sağlama kabiliyeti, üçüncüsünde de değişim gösteren çevre koşullarına ayak uydurabilmeleri için canlılarda ortaya çıkan geçici değişimler söz mevzusudur.
- Kara ekosisteminde yaşayan çam ağaçlarının iğne yapraklı olması dört mevsim yeşil kalmasını ve çok sıcak ya da soğuk iklimlere karşı dayanıklı olmasını sağlar.
- Ilıman iklimde yaşayan palmiyelerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olması.
- Güve kelebeğinin açık renkli iken yaşamış olduğu yerdeki ağaç kabuklarının renginin koyulaşması sonucunda koyu renkli olması.
- Yaprakların üstünde yaşayan böceklerin yapraklarla aynı renkte olması düşmanlarından korunmasını sağlar.
- Deniz tabanında yaşayan bir takım balıkların deniz tabanıyla aynı renge bürünmesi düşmanlarından korunmasını sağlar.
- Tırpana balığının kuyruğunda üretilen elektrik düşmana karşı kendini korur ve karşı cinsin ilgisini çekerek üreme şansını arttırır.
- Köpek balıklarının sırt ve karın bölgesinin renginin değişik olması, suyun üst ve alt kısmında görünmesini zorlaştırır ve avlanmayı kolaylaştırır.
- Deniz kaplumbağasında, kara kaplumbağasından değişik olarak yüzmesini elde eden palet şeklinde ayaklar mevcuttur.
- Canlılar yaşadıkları ortama uyum sağlamak için kamuflaj kabiliyeti kazanmıştır. (Bukalemun ve çekirge).
- Zebraların çizgili görünümleri.
Mutasyon
DNA dizilimindeki bu farklılık, değişik genetik özelliklerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Kimi zaman, hücre bölünmesi esnasında kromozomların sayısında artma ya da azalma şeklinde değişimler de olabilir. DNA dizilimindeki ve kromozomlardaki değişimler mutasyon olarak adlandırılır.
Işınım , bir takım kimyasal maddeler , ilaçlar ve güneş ışığı mutasyona sebep olabilir: Mesela, gebelik periyodunun ilk aylarında röntgen filmi çektirmek bebekte mutasyona, bundan ötürü gelişim bozukluklarına sebep olabilir.
Mutasyonlar,
- Hem vücut hem de üreme hücrelerinde oluşabilir.
- üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar dölden döle geçme özelliğine haizdir.
- Vücut hücrelerinde görülen mutasyonlar ise ama eşeysiz üreme gösteren canlılarda dölden döle geçebilir.
- Mutasyonların tesirleri pozitif ya da negatif olabilir. Mesela nebat üreme hücrelerinde görülen mutasyon sonucu bitkilerin büyüklüğü ya da tohumlarının sayısında farklılık oluşabilir.
- Diğer yandan zararı dokunan mutasyonlar da vardır. insanların genlerinde meydana gelen bir takım mutasyonlar değişik hastalıkların ve genetik bozuklukların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Mesela; hemofili, orak hücreli anemi, albinoluk, alti parmaklılık, Down sendromu benzer biçimde rahatsızlıklar, mutasyon sonucu ortaya çıkmıştır.
- Ayni şekilde, bir takım mutasyonların kansere sebep olduğu da bilinmektedir.
- Renk pigmentlerinin olmaması(albinizim), çok parmaklılık down sendromu, hemofili, orak hücre anemisi ve kanser insanlarda görülen mutasyonlara örnektir.
- Tavuk ve kuzularda görülen kısa bacaklılık, keçilerde dört boynuzlulukve albinizim hayvanlarda görülen mutasyonlara örnektir.
- Tohumu bolca, daha iri ve leziz ya da şekli değişmiş, meyve ve sebzeler bitkilerde mutasyona örnektir.
- Mutasyonlar nesilden nesile aktarılarak çok uzun sürenin sonunda yeni türlerin oluşmasına sebep olabilir.(Van kedisi)
Modifikasyona Örnekler;
- Çuha çiçeği ortam sıcaklığı 15-25 oC arasındaki bir ortamda yetiştirilirse çiçeklerin rengi kırmızı, 25-35 oC arasındaki bir ortamda yetiştirilirse çiçeklerinin rengi ak olur. Kırmızı çiçekli çuha çiçeği 25-30 oC de tutulursa ak çiçek açar, 15-20 oC de tutulursa kırmızı çiçek açar.
- Ari ve karıncalarda larvaların beslenme koşulları değiştiğinde vücut şekilleri ve davranışları değişiyor. Ari larvaları çiçek tozuyla beslendiğinde isçi arılar, ari sütüyle beslendiğinde ise kraliçe ari oluşur.
- Spor meydana getiren kişilerde kasların gelişmesi, yazın güneşli günlerde teninizin bronzlaşması da modifikasyona örnektir.
- Tek yumurta ikizlerinde genetik yapı aynidir. Bu ikizler değişik çevre şartlarında yetiştiklerinde değişik özellikler gösterirler.Bu modifikasyona örnektir.
- Sirke sineği yüksek sıcaklarda kıvrık kanatlı, az sıcaklıklarda düz kanatlı olur.
- Döllenmiş yumurtadan çıkan arı larvaları, arı sütü ile beslenirse iri kısır olmayan arılar, çiçek tozları ile beslenirse ufak kısır arılar oluşur.
- Yazın bronzlaşmış kişiler kışın güneş almayınca yeniden eski ten renklerine geri gelirler.
Modifikasyon Nedir?
Unsur XIII V34L heterozigot mutasyon nedir?
Uyarlama nedir, ne anlama gelir?
Tabii seçilim, belli başlı bir türde dış çevreye uyum mevzusunda daha elverişli özelliklere haiz organizmaların, bu elverişli özelliklere haiz olmayan başka bireylere gore yaşama ve üreme şanslarının daha yüksek olması ve bunun sonucu olarak genlerini yeni kuşaklara aktarabilmeleri kanalıyla işleyen evrimsel mekanizma. Bu şekilde dış ortama uyum sağlamakta problemler yaşayan bireyler ve genler organizma popülasyonundan tasfiye edilmiş olmaktadır. Bununla birlikte tabii seçme, tabii ayıklanma ya da tabii seleksiyon olarak da adlandırılır.
Tabii seçilim kişi üstünde tümüyle işler ama yalnız kalıtsal özellikler daha sonraki nesile aktarılabilir. Netice olarak yaşadıkları ortama uyum mevzusunda daha başarıya ulaşmış olan bireylerin, hayatta kalabilme, erişkinlik yaşına erişebilme ve üreme olanakları yönünden daha avantajlı olmaları bundan ötürü, elverişli özellikler daha sonraki nesile aktarılır ve daha yaygın hale gelir.
Tabii seçilim mekanizması, böyle işleyerek uyum sağlamada (adaptasyonda) başarıya ulaşmış olamayan bireylerin kalıtsal özelliklerinin popülasyondan ayıklanarak sonraki kuşaklara aktarılmasını önlemiş olur. Öte taraftan uyum mevzusunda daha başarıya ulaşmış olan bireylerin kalıtsal özelliklerinin gelecek kuşaklara daha etkin olarak aktarılmasını sağlar. Sonuçta popülasyon, uyum sağlamada başarıya ulaşmış olan bireylerden oluşmuş olacaktır. Lüzumlu vakit verildiğinde bu edilgen işlem adaptasyonlar ve türleşme, uyumsal açılım ile sonuçlanabilir.
Örnek olarak aslan ve ceylanları verelim. Ceylanların kuvvetsiz ve yavaşlarını aslanlar yiyecektir. Bu nedenle yalnız süratli ceylanlar çiftleşme mevsimine kadar yaşayabilir. Ama aslanlarda da vaziyet aynıdır. Süratli koşamayan aslan aç kalır ve ölür bu şekilde hızlılar çiftleşebilir geriye kalan yeni nesil daha hızlıdır. Ama aslanlar hızlandığı için geriye kalan süratli olan ceylanlardan bazıları yavaş sayılmaya başlar. Böylelikle her iki tür de hızlanır.
ADAPTASYON : canlının yaşama ve üreme şansını arttırmak için geçirmiş olduğu değişimlerdir ÖRNEK : çuha çiçeğinin değişik sıcaklıklarda renk değiştirmesi , kutup ayılarının yağ tabakasının kalınca olması , leyleklerin sıcak bölgelere göç etmesi ...
MUTASYON : canlının DNA ve kromozomlarında oluşan bozulmalar ve değişimlerdir. ÖRNEK : down sendromu , Van kedisinin gözlerinin bir diğerinden değişik olması , altı parmaklılık , tavşan dudaklılık , hemofili , renk körlüğü , albinoluk , dört boynuzlu keçi oluşumu ...
MODİFİKASYON : diri vücudunda kalıtsal olmayan değişimlerdir çevresel faktörler bu değişimlerin sebebidir. ÖRNEK : güneşte bronzlaşıp kışın ten renginin açılması , himalaya tavşanın değişik sıcaklıklarda renginin değişmesi , sirke sineklerinin değişik sıcaklıklarda düz kanatlı ya da kıvrık kanatlı olması , çuha çiçeğinin değişik sıcaklıklarda renginin değişmesi , değişik ortamda yetiştirilen tek yumurta ikizlerinin değişik boy ve kiloda olması ...
Bu ileti 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
Uyum ya da uyarlama sözcüğü yaşam bilimlerinde üç ayrı uyarlanma mekanizması için kullanılır. İlkinde canlılardaki her orgaÂnın belli başlı işlevlere uyarlanmış olması, ikinciÂsinde her türün hususi bir ortama ya da belli başlı bir yaşam şekline uyum sağlama kabiliyeti, üçüncüsünde de değişim gösteren çevre koşullarına ayak uydurabilmeleri için canlılarda ortaya çıkan geçici değişimler söz mevzusudur.
Adaptasyona Örnekler
- Kara ekosisteminde yaşayan çam ağaçlarının iğne yapraklı olması dört mevsim yeşil kalmasını ve çok sıcak ya da soğuk iklimlere karşı dayanıklı olmasını sağlar.
- Ilıman iklimde yaşayan palmiyelerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olması.
- Güve kelebeğinin açık renkli iken yaşamış olduğu yerdeki ağaç kabuklarının renginin koyulaşması sonucunda koyu renkli olması.
- Yaprakların üstünde yaşayan böceklerin yapraklarla aynı renkte olması düşmanlarından korunmasını sağlar.
- Deniz tabanında yaşayan bir takım balıkların deniz tabanıyla aynı renge bürünmesi düşmanlarından korunmasını sağlar.
- Tırpana balığının kuyruğunda üretilen elektrik düşmana karşı kendini korur ve karşı cinsin ilgisini çekerek üreme şansını arttırır.
- Köpek balıklarının sırt ve karın bölgesinin renginin değişik olması, suyun üst ve alt kısmında görünmesini zorlaştırır ve avlanmayı kolaylaştırır.
- Deniz kaplumbağasında, kara kaplumbağasından değişik olarak yüzmesini elde eden palet şeklinde ayaklar mevcuttur.
- Canlılar yaşadıkları ortama uyum sağlamak için kamuflaj kabiliyeti kazanmıştır. (Bukalemun ve çekirge).
- Zebraların çizgili görünümleri.
Mutasyon
DNA dizilimindeki bu farklılık, değişik genetik özelliklerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Kimi zaman, hücre bölünmesi esnasında kromozomların sayısında artma ya da azalma şeklinde değişimler de olabilir. DNA dizilimindeki ve kromozomlardaki değişimler mutasyon olarak adlandırılır.
Işınım , bir takım kimyasal maddeler , ilaçlar ve güneş ışığı mutasyona sebep olabilir: Mesela, gebelik periyodunun ilk aylarında röntgen filmi çektirmek bebekte mutasyona, bundan ötürü gelişim bozukluklarına sebep olabilir.
Mutasyonlar,
- Hem vücut hem de üreme hücrelerinde oluşabilir.
- üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar dölden döle geçme özelliğine haizdir.
- Vücut hücrelerinde görülen mutasyonlar ise ama eşeysiz üreme gösteren canlılarda dölden döle geçebilir.
- Mutasyonların tesirleri pozitif ya da negatif olabilir. Mesela nebat üreme hücrelerinde görülen mutasyon sonucu bitkilerin büyüklüğü ya da tohumlarının sayısında farklılık oluşabilir.
- Diğer yandan zararı dokunan mutasyonlar da vardır. insanların genlerinde meydana gelen bir takım mutasyonlar değişik hastalıkların ve genetik bozuklukların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Mesela; hemofili, orak hücreli anemi, albinoluk, alti parmaklılık, Down sendromu benzer biçimde rahatsızlıklar, mutasyon sonucu ortaya çıkmıştır.
- Ayni şekilde, bir takım mutasyonların kansere sebep olduğu da bilinmektedir.
- Renk pigmentlerinin olmaması(albinizim), çok parmaklılık down sendromu, hemofili, orak hücre anemisi ve kanser insanlarda görülen mutasyonlara örnektir.
- Tavuk ve kuzularda görülen kısa bacaklılık, keçilerde dört boynuzlulukve albinizim hayvanlarda görülen mutasyonlara örnektir.
- Tohumu bolca, daha iri ve leziz ya da şekli değişmiş, meyve ve sebzeler bitkilerde mutasyona örnektir.
- Mutasyonlar nesilden nesile aktarılarak çok uzun sürenin sonunda yeni türlerin oluşmasına sebep olabilir.(Van kedisi)
Modifikasyona Örnekler;
- Çuha çiçeği ortam sıcaklığı 15-25 oC arasındaki bir ortamda yetiştirilirse çiçeklerin rengi kırmızı, 25-35 oC arasındaki bir ortamda yetiştirilirse çiçeklerinin rengi ak olur. Kırmızı çiçekli çuha çiçeği 25-30 oC de tutulursa ak çiçek açar, 15-20 oC de tutulursa kırmızı çiçek açar.
- Ari ve karıncalarda larvaların beslenme koşulları değiştiğinde vücut şekilleri ve davranışları değişiyor. Ari larvaları çiçek tozuyla beslendiğinde isçi arılar, ari sütüyle beslendiğinde ise kraliçe ari oluşur.
- Spor meydana getiren kişilerde kasların gelişmesi, yazın güneşli günlerde teninizin bronzlaşması da modifikasyona örnektir.
- Tek yumurta ikizlerinde genetik yapı aynidir. Bu ikizler değişik çevre şartlarında yetiştiklerinde değişik özellikler gösterirler.Bu modifikasyona örnektir.
- Sirke sineği yüksek sıcaklarda kıvrık kanatlı, az sıcaklıklarda düz kanatlı olur.
- Döllenmiş yumurtadan çıkan arı larvaları, arı sütü ile beslenirse iri kısır olmayan arılar, çiçek tozları ile beslenirse ufak kısır arılar oluşur.
- Yazın bronzlaşmış kişiler kışın güneş almayınca yeniden eski ten renklerine geri gelirler.
Modifikasyon Nedir?
Unsur XIII V34L heterozigot mutasyon nedir?
Uyarlama nedir, ne anlama gelir?
YORUMLAR